Της Ξανθής Γούναρη 

Με νέες αυξήσεις τιμών και απογοητευτικές προοπτικές κλείνει η ελληνική αγορά μπίρας το 2025, σε μια χρονιά που ανέτρεψε πλήρως την ανοδική πορεία του 2024. Παρά την ισχυρότατη τουριστική σεζόν, η ζήτηση υποχωρεί σημαντικά και, όπως αναφέρουν παράγοντες του κλάδου που μίλησαν στο "Κεφάλαιο", εκτιμάται ότι η χρονιά θα γράψει αρνητικό πρόσημο -4% - -6%.

Το βασικό πρόβλημα εντοπίζεται στο κανάλι της εστίασης και εν γένει του HORECA (on-trade), που αντιπροσωπεύει περίπου το 60% του συνολικού όγκου πωλήσεων, με τα ίδια στελέχη να αναφέρουν ότι η πτώση στην επιτόπια κατανάλωση κινείται στο 8%-10%, ενώ οι καλύτερες επιδόσεις των σούπερ-μάρκετ δεν επαρκούν για να ισοφαρίσουν τη χασούρα της εστίασης.

Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα παρουσιάζει μία από τις υψηλότερες αναλογίες κατανάλωσης on-trade στην Ευρώπη, ανάμεσα σε χώρες όπως η Πορτογαλία (68%), η Ιρλανδία (64%) και η Ισπανία (63%), με το πρόβλημα της κατάρρευσης του καναλιού της εστίασης να είναι πανευρωπαϊκό, όπως σημειώνεται  στην έκθεση "European Beer Trends 2025" της Ένωσης Ευρωπαίων Ζυθοποιών. Ο τομέας του on-trade, που προ πανδημίας αντιπροσώπευε το 33% της κατανάλωσης στην Ε.Ε., συρρικνώθηκε στο 25% το 2024. "Το on-trade παράγει το μεγαλύτερο μέρος της προστιθέμενης αξίας της μπίρας και είναι απαραίτητο για τον κοινωνικό και πολιτιστικό ιστό της ευρωπαϊκής ζωής", επισημαίνει η Julia Leferman, γενική γραμματέας της Ένωσης Ευρωπαίων Ζυθοποιών.

Πάντως το κλίμα είναι εξίσου αρνητικό και για το 2026, καθώς σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις υπολογίζεται ότι στην εγχώρια αγορά θα καταγραφεί υποχώρηση 3%-4%, γεγονός που προβληματίζει τις εταιρείες σε μια περίοδο όπου το κόστος παραγωγής, η ενέργεια και οι πρώτες ύλες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Το επιτυχημένο 2024

Η εικόνα της φετινής χρονιάς έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την πορεία του 2024. Σύμφωνα με την έκθεση της Ένωσης Ευρωπαίων Ζυθοποιών, η ελληνική παραγωγή μπίρας το 2024 ανήλθε σε 4,31 εκατ. εκατόλιτρα, σημειώνοντας άνοδο 7,05% από τα 4,026 εκατ. εκατόλιτρα του 2023. Η κατανάλωση έφτασε τα 4,207 εκατ. εκατόλιτρα έναντι 3,947 εκατ. εκατόλιτρων το 2023, σημειώνοντας αύξηση 6,6%, με την κατά κεφαλήν κατανάλωση να διαμορφώνεται στα 41 λίτρα ανά άτομο, έναντι 38 λίτρων το 2023.

Στο κανάλι των σούπερ-μάρκετ, οι πωλήσεις μπίρας αυξήθηκαν κατά 4,6% σε όγκο, φτάνοντας τα 84,75 εκατ. λίτρα από 81 εκατ. λίτρα το 2023. Σε αξία, η άνοδος ήταν ακόμη εντυπωσιακότερη, +9,1%, στα 209,2 εκατ. ευρώ από 191,8 εκατ. ευρώ, αποκαλύπτοντας αύξηση της μέσης τιμής κατά 4%-5%.

Η ελληνική εξαίρεση

Η θετική πορεία της ελληνικής αγοράς το 2024 την κατατάσσει ανάμεσα στις λίγες εξαιρέσεις σε μια Ευρώπη που βιώνει την πέμπτη συνεχόμενη χρονιά πτώσης. Η παραγωγή στην Ε.Ε.-27 υποχώρησε από τα 367 εκατ. εκατόλιτρα το 2019 στα 345 εκατ. εκατόλιτρα το 2024, ενώ η κατανάλωση, παρά τη σταθεροποίηση στα 303 εκατ. εκατόλιτρα το 2024, παραμένει σημαντικά χαμηλότερη από το προ πανδημίας επίπεδο των 320 εκατ. εκατόλιτρων του 2019.

Η Ελλάδα βρίσκεται στη 12η θέση σε παραγωγή μεταξύ των 30 χωρών της έκθεσης, αντιπροσωπεύοντας το 1,25% της συνολικής ευρωπαϊκής παραγωγής. Η Γερμανία διατηρεί την κορυφή με 83,925 εκατ. εκατόλιτρα το 2024, ακολουθούμενη από την Ισπανία (41,29 εκατ.), το Ηνωμένο Βασίλειο (36,085 εκατ.) και την Πολωνία (35,011 εκατ.).

Το "χρυσό" 0%

Το μοναδικό φωτεινό σημείο στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά και στην ελληνική, αποτελεί η ραγδαία άνοδος της μη αλκοολούχας ή χαμηλού αλκοόλ μπίρας. Η κατηγορία αυξήθηκε κατά 25% την τελευταία πενταετία και πλέον αντιπροσωπεύει το 7,5% της συνολικής αγοράς. Μόνο το 2024 η παραγωγή μη αλκοολούχων μπιρών στην Ε.Ε. αυξήθηκε κατά 11,1%, φτάνοντας τα 2 δισ. λίτρα από 1,8 δισ. το 2023.

"Αυτό δεν είναι απλώς μια εμπορική τάση", σημειώνει η κυρία Leferman. "Δείχνει ότι οι ζυθοποιοί ηγούνται στη μετριοπάθεια, ανταποκρινόμενοι σε μεταβαλλόμενους τρόπους ζωής και προσφέροντας στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές σε περισσότερες στιγμές της ημέρας".

Μερίδια αγοράς

Στην εγχώρια αγορά, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, με τις μάρκες Alfa, Amstel και Heineken, κατέχει περίπου το 50% της αγοράς στα σούπερ-μάρκετ. Η Ολυμπιακή Ζυθοποιία, με τις Mythos, Fix και Kaiser, ακολουθεί με μερίδιο 25%. Η συνολική αξία της ελληνικής αγοράς εκτιμάται σε άνω των 600 εκατ. ευρώ ετησίως.

Ο αριθμός των ενεργών ζυθοποιείων στην Ελλάδα έφτασε τα 76 το 2024, αυξημένος από τα 72 του 2023, με 55 από αυτά να είναι μικροζυθοποιίες. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια, ο αριθμός των ζυθοποιείων σταθεροποιήθηκε στα 9.715, με τα κλεισίματα να ισοφαρίζουν τα ανοίγματα.

Φορολογικά έσοδα και απασχόληση

Τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου από ειδικούς φόρους κατανάλωσης (ΕΦΚ) στην μπίρα ανήλθαν σε 204 εκατ. ευρώ το 2024, έναντι 193 εκατ. ευρώ το 2023, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ηνωμένο Βασίλειο συγκέντρωσε τα υψηλότερα έσοδα από ΕΦΚ μπίρας (4,12 δισ. ευρώ το 2024), ακολουθούμενο από τη Γαλλία, την Πολωνία (857 εκατ. ευρώ), την Ιταλία (714 εκατ. ευρώ) και τη Γερμανία (558 εκατ. ευρώ).

Η άμεση απασχόληση στον κλάδο ζυθοποιίας στην Ελλάδα ανέρχεται σε 2.200 εργαζομένους το 2024. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο κλάδος απασχολεί άμεσα περίπου 119.351 εργαζομένους στην Ε.Ε.-27, με τη Γερμανία να συγκεντρώνει 27.303 θέσεις εργασίας, την Πολωνία 8.700 και τη Γαλλία 8.500.

Οι δομικές προκλήσεις

Τόσο η ελληνική όσο και η ευρωπαϊκή αγορά αντιμετωπίζουν σημαντικές δομικές προκλήσεις. Το κόστος παραμένει υψηλό σε πρώτες ύλες (κριθάρι, λυκίσκος), ενέργεια και μεταφορές. Οι κλιματικές αλλαγές πιέζουν τη γεωργική παραγωγή, επηρεάζοντας την προσφορά και την ποιότητα. Παράλληλα, η καταναλωτική εμπιστοσύνη παραμένει σε χαμηλά επίπεδα σε όλη την Ευρώπη.

"Οι Ευρωπαίοι ζυθοποιοί είναι ξεκάθαροι: αυτή είναι η στιγμή για στήριξη, όχι για δυσανάλογη ή αντιπαραγωγική ρύθμιση", δηλώνει ο Christian Weber, πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Ζυθοποιών. "Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη σταθερότητα και στήριξη, για να συνεχίσουμε να πιστεύουμε σε ένα λαμπρό μέλλον".