Του Joakim Reiter, Group Chief External and Corporate Affairs Officer, Vodafone 

Όταν ολοκληρώθηκε η γαλλογερμανική σύνοδος κορυφής στο Βερολίνο, οι ηγέτες της Ευρώπης εξέδωσαν δήλωση με μία ξεκάθαρη φιλοδοξία: να ενισχυθεί η ψηφιακή κυριαρχία της Ευρώπης με ανοιχτό και συνεργατικό τρόπο. Η έκκληση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την  "Στιγμή Ανεξαρτησίας της Ευρώπης" αποτυπώνει τον επείγοντα χαρακτήρα, αλλά η ανεξαρτησία δεν κηρύσσεται - σχεδιάζεται. 

Η πανδημία αποκάλυψε αυτή την αλήθεια. Όταν χτύπησε ο Covid-19, η Ευρώπη αρχικά έψαχνε για εμβόλια και μάσκες, παρεμποδιζόμενη από κατακερματισμένες απαντήσεις και υπερβολική εξάρτηση από λίγους εξωτερικούς προμηθευτές. Αυτή η ευπάθεια δεν πρέπει να επαναληφθεί ποτέ. 

"Η πραγματική κυριαρχία βασίζεται σε τρεις πυλώνες: ποικιλομορφία, ανθεκτικότητα και αυτονομία" 

Ποικιλομορφία δεν σημαίνει να φέρουμε κάθε εργοστάσιο πίσω στην Ευρώπη ή να χτίσουμε τείχη γύρω από τις αγορές. Πολλές βιομηχανίες εξαρτώνται από την τεχνογνωσία και τους πόρους πέρα από τα σύνορά μας. 

Η απάντηση είναι να έχουμε τη  δυνατότητα της επιλογής, και να μην βάζουμε ποτέ όλα τα αυγά μας σε ένα καλάθι. 

Η Ευρώπη πρέπει να δώσει την επιλογή και να συνεργαστεί με αξιόπιστους εταίρους για την ανάπτυξη ικανοτήτων. Αυτή η προσέγγιση που βασίζεται στο ρίσκο διασφαλίζει ότι δεν είμαστε όμηροι μεμονωμένων προμηθευτών ή υπερβολικά εκτεθειμένοι σε έθνη που δεν μοιράζονται κοινές αξίες με εμάς.

Δείτε για παράδειγμα την ενεργειακή κρίση μετά την παράνομη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η μεγάλη εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο άφησε τις οικονομίες ευάλωτες. Η λύση δεν ήταν η απομόνωση, αλλά η διαφοροποίηση, η ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής από εναλλακτικές πηγές ενέργειας με παράλληλη προμήθεια από πολλές αγορές. 

Η δυνατότητα επιλογής είναι δύναμη. Επιτρέπει στην Ευρώπη να κινείται όταν πλήττεται από κλυδωνισμούς, είτε πρόκειται για ενέργεια, τεχνολογία ή πρώτες ύλες. 

Η ανθεκτικότητα είναι η τέχνη της πρόβλεψης. Κάθε σύστημα έχει αναπόφευκτα τρωτά σημεία. Το κλειδί είναι η πρόληψη, ο προγραμματισμός, η δοκιμή και η γνώση του τρόπου γρήγορης ανάκαμψης. 

Ακριβώς όπως οι τράπεζες υποβάλλονται σε stress tests η Ευρώπη χρειάζεται παρόμοια αυστηρότητα σε όλες τις υλικές και ψηφιακές υποδομές. Αυτό σημαίνει επίσης την προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των δικτύων, την ύπαρξη εφεδρικών συνδέσεων  (συμπεριλαμβανομένων των διαστημικών και υποθαλάσσιων καλωδίων), της δημιουργίας αποθεμάτων κρίσιμων εξαρτημάτων και των σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Η ανθεκτικότητα δεν είναι θεωρητική έννοια. Είναι επιχειρησιακή ετοιμότητα. Τέλος, η Ευρώπη πρέπει να ασκεί εξουσία μέσω ισχυρών πλαισίων, όπως συστήματα αδειοδότησης, τοπική αδειοδότηση και διακυβέρνηση που βασίζονται στο δίκαιο της ΕΕ. 

Το ερώτημα είναι πώς και πού θα εφαρμοστεί αυτός ο έλεγχος. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα ευαίσθητα δεδομένα, κυριαρχία σημαίνει διασφάλιση ότι διατηρούνται στην Ευρώπη, υπό ευρωπαϊκή δικαιοδοσία, χωρίς να απαιτείται η αντικατάσταση κάθε υποκείμενου τεχνολογικού στοιχείου. Οι κυρίαρχες λύσεις δεν πρέπει να αποκλείουν τους παγκόσμιους παίκτες. Αντίθετα, θα πρέπει να εγγυηθούν ότι οι κρίσιμες αποφάσεις και η συμμόρφωση παραμένουν υπό ευρωπαϊκή εξουσία. Αυτονομία σημαίνει ενδυνάμωση , ο περιορισμός της εξωτερικής παρέμβασης ή της άρνησης υπηρεσίας, διατηρώντας παράλληλα τα συστήματα ασφαλή και υπεύθυνα. 

Αλλά ας είμαστε σαφείς: η Ευρώπη δεν μπορεί, από τη μια μέρα στην άλλη, να παράξει κορυφαίες τεχνολογίες, πλατφόρμες ή κρίσιμα εξαρτήματα παγκοσμίως.

"Ενώ διαθέτουμε το ταλέντο, την καινοτομία και τις κορυφαίες βιομηχανίες, η Ευρώπη έχει μείνει σημαντικά πίσω σε μια σειρά βασικών αναδυόμενων τεχνολογιών".

Για παράδειγμα, η δημιουργία πλήρως ευρωπαϊκών εναλλακτικών λύσεων στο cloud και την τεχνητή νοημοσύνη θα χρειαζόταν δεκαετίες και δισεκατομμύρια ευρώ, και ακόμη και τότε, θα δυσκολευόμασταν να φτάσουμε τη Silicon Valley ή τη Shenzhen. 

Ακόμη χειρότερα, η εσωστρέφεια με πολιτικές προστατευτισμού θα αποδυνάμωνε αποκλειστικά τα θεμέλια που τώρα επιδιώκουμε να τα ενισχύσουμε. Τα "παλιά κρασιά σε νέα μπουκάλια" - υποκατάσταση εισαγωγών, απομονωτισμός, επιλογή νικητών - δεν θα προσφέρουν ανταγωνιστικότητα ή ασφάλεια. 

Σε αντίθεση με τον πολυσυζητημένο νόμο των ΗΠΑ για τη μείωση του πληθωρισμού. Τα κίνητρα και οι επιδοτήσεις της ήταν ανοικτά σε εταιρείες της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι επενδύουν σε τοπικό επίπεδο, αναπτύσσουν τοπικά ταλέντα και αναπτύσσονται στην αγορά των ΗΠΑ. 

Δεν πρόκειται για θέμα γεωγραφικής προέλευσης, αλλά για πραγματισμό: προσέλκυση παγκόσμιων επενδύσεων, δημιουργία θέσεων εργασίας και προώθηση της ανάπτυξης με γνώμονα την καινοτομία. 

Ποιος είναι λοιπόν ο πρακτικός δρόμος; Η Ευρώπη πρέπει να ενστερνιστεί την "κυριαρχία που γίνεται σωστά", ενσωματώνοντας την ποικιλομορφία, την ανθεκτικότητα και την αυτονομία στον ιστό των πολιτικών της. Αυτό σημαίνει διασφαλίσεις βάσει κινδύνου, στρατηγικές εταιρικές σχέσεις και επενδύσεις σε ευρωπαϊκές ικανότητες, παραμένοντας παράλληλα ανοικτή στην παγκόσμια καινοτομία. 

Οι αξιόπιστοι ευρωπαϊκοί πάροχοι μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο: διαχείριση της κρυπτογράφησης, του ελέγχου πρόσβασης και των κρίσιμων λειτουργιών εντός της δικαιοδοσίας της ΕΕ, επιτρέποντας παράλληλα τη διαχειριζόμενη πρόσβαση σε παγκόσμιες τεχνολογίες. Για να αποφευχθεί το "ξέπλυμα κυριαρχίας", η επιλεξιμότητα θα πρέπει να βασίζεται σε αυστηρές, διαφανείς αξιολογήσεις και όχι σε γενικές απαγορεύσεις. 

Η νέα ομάδα εργασίας της συνόδου κορυφής του Βερολίνου θα πρέπει να ξεκινήσει με ένα κοινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ που θα καθορίζει τα επίπεδα δεδομένων, την επιχειρησιακή και τεχνολογική κυριαρχία. Οι πάροχοι που διεκδικούν κρατικές υπηρεσίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το πλαίσιο για να αποδείξουν με διαφάνεια ποια επίπεδα πληρούν. 

"Η κυριαρχία της Ευρώπης δεν θα προκύψει από κλειστές πόρτες αλλά από το την έναρξη των σωστών συνεργασιών με τους όρους της Ευρώπης"

Η ανεξαρτησία πρέπει να είναι δυναμική, όχι αμυντική — ενισχύοντας την καινοτομία, διασφαλίζοντας την ευημερία και προστατεύοντας τις ελευθερίες. 

Με αυτόν τον τρόπο η Ευρώπη μπορεί να οικοδομήσει ανθεκτικότητα, ανταγωνιστικότητα και πραγματική στρατηγική αυτονομία σε ένα δυναμικό παγκόσμιο ψηφιακό οικοσύστημα.