Της Ξανθής Γούναρη
Χωρίς ουρές έξω από τα καταστήματα, όπως συνέβαινε πριν λίγα χρόνια, αλλά με πολύ κόσμο στους δημοφιλείς εμπορικούς δρόμους, στις μεγάλες αλυσίδες και στα malls έκλεισε η φετινή Black Friday, αν και οι περισσότερες εμπορικές επιχειρήσεις συνεχίζουν τις προσφορές τουλάχιστον έως στο τέλος της εβδομάδας.
Παρά την κινητικότητα στα φυσικά καταστήματα και τις αυξημένες επισκέψεις στα eshops όλο το προηγούμενο τετραήμερο και περισσότερο χθες λόγω της Cyber Monday, τα εντυπωσιακά νούμερα δεν ήρθαν στα ταμεία, καθώς οι Έλληνες καταναλωτές προτίμησαν να ψωνίσουν φθηνότερα προϊόντα, ενώ οι "μαύρες εκπτώσεις" δεν βοήθησαν ούτε τον ηλεκτρονικό τζίρο, ο οποίος για πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια αναμένεται να παρουσίασε κάμψη για το σύνολο του 2025. Παράλληλα, οι μικρές επιχειρήσεις συνεχίζουν να δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν τους μεγάλους παίκτες της αγοράς, που για μια ακόμη φορά πήραν τον "αφρό" των πωλήσεων.
Σύμφωνα με τον Μάκη Σαββίδη, αντιπρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας και αντιπρόεδρο του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου, "φέτος η ηλεκτρονική αγορά ίσως να είναι η πρώτη χρονιά μετά από 15 χρόνια που θα παρουσιάσει κάμψη", αποδίδοντας το φαινόμενο στις ασιατικές πλατφόρμες που έχουν καταλάβει 15% με 20% του μεριδίου της ηλεκτρονικής αγοράς.
Ο Κώστας Γεράρδος, πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ και διευθύνων σύμβουλος της Πλαίσιο Computers, σημείωσε ότι παρότι ο επίσημος απολογισμός θα γίνει τις επόμενες ημέρες, η εικόνα δείχνει ότι η φετινή Black Friday κινήθηκε ελαφρώς θετικά. "Ο δικός μας κλάδος (σ.σ. τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά είδη) είναι σίγουρα ελαφρά θετικός. Σίγουρα δεν είναι διψήφια η άνοδος", διευκρίνισε. Από την άλλη, εκτίμησε ότι το private label να κερδίζει έδαφος έναντι των brands.
Από την πλευρά του, ο Σταύρος Καφούνης, πρόεδρος της ΕΣΕΕ, δήλωσε επιφυλακτικός, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να κάνει αποτίμηση πριν ολοκληρωθεί η έρευνα του Ινστιτούτου της ΕΣΕΕ με τη συμμετοχή επιχειρήσεων από όλη την Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, η φετινή Black Friday αποκάλυψε μια ουσιαστική μετατόπιση στις καταναλωτικές προτιμήσεις. Φέτος, εκτός από είδη τεχνολογίας, ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, ρούχα και καλλυντικά, στο προσκήνιο βγήκαν δυναμικά και οι υπηρεσίες με εντυπωσιακές εκπτώσεις. Από φθηνότερα αεροπορικά εισιτήρια, ασφαλίσεις και leasing αυτοκινήτου και συνδρομές σε γυμναστήρια μέχρι εκπαιδευτικά προγράμματα και υπηρεσίες προσωπικής ανάπτυξης.
Η μεταστροφή προς τις υπηρεσίες επιβεβαιώνεται από έρευνα του Εργαστηρίου "ΑΓΟΡΑ" του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών: ενώ το 2024 το 33% των καταναλωτών δήλωνε ότι δεν είχε αγοράσει καμία υπηρεσία, φέτος το αντίστοιχο ποσοστό υποχώρησε στο 22%.
Η πιο εντυπωσιακή άνοδος καταγράφηκε στις ταξιδιωτικές υπηρεσίες: από 25% των καταναλωτών το 2024 εκτοξεύτηκε στο 63% φέτος. Οι εκπαιδευτικές υπηρεσίες συγκέντρωσαν 24%, η ψυχαγωγία 19%, ενώ οι υπηρεσίες αισθητικής και ευεξίας έφτασαν το 17%. Το 48% των καταναλωτών σχεδιάζει να αγοράσει περισσότερες υπηρεσίες από πέρσι, επιβεβαιώνοντας ότι οι Έλληνες επιθυμούν να επενδύσουν περισσότερο σε εμπειρίες παρά σε υλικά αγαθά.
Ο Μάκης Σαββίδης επιβεβαίωσε ότι υπήρξε κίνηση και ενδιαφέρον από τους καταναλωτές, τόσο στα ηλεκτρονικά όσο και στα φυσικά καταστήματα. Ωστόσο, η πιο σημαντική παρατήρηση αφορά το ύψος των δαπανών.
"Οι πελάτες, οι καταναλωτές ψώνισαν φθηνότερα είδη. Αν πέρσι έδωσαν 100 ευρώ για παράδειγμα, φαίνεται ότι εφέτος θα είναι πιο κάτω", τόνισε χαρακτηριστικά. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε σε όλες τις κατηγορίες προϊόντων και αποτελεί, σύμφωνα με την εκτίμησή του, την προέκταση της διαρκούς μείωσης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των Ελλήνων τα τελευταία τρία χρόνια.
"Καθώς καταναλώνονται πάνω από δύο τρίτα στα βασικά, δηλαδή ενοίκια, σούπερ μάρκετ, ρεύμα και καύσιμα και τα λοιπά", εξήγησε ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου, οι καταναλωτές αναγκάζονται να στραφούν σε φθηνότερες επιλογές.
Όσον αφορά τις κατηγορίες προϊόντων που προτιμήθηκαν, για τις γυναίκες πρώτευσαν ένδυση, υπόδηση, αξεσουάρ, καλλυντικά και είδη παραποίησης, ενώ για τους άντρες τα ηλεκτρονικά είδη, η υπόδηση και η ένδυση.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που επισημάνθηκε είναι η αδυναμία των μικρών επιχειρήσεων να ανταγωνιστούν τις μεγάλες αλυσίδες. "Οι μικρές επιχειρήσεις, επειδή δεν έχουν τις δυνάμεις για να προωθήσουν και να διαφημίσουν τις προσφορές τους σε αντίθεση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, παίρνουν μικρότερο ποσοστό από την εμπορική αυτή γιορτή", σημείωσε ο κ. Σαββίδης.
Η κατάσταση επιδεινώνεται από την αύξηση του λειτουργικού κόστους το τελευταίο ενάμισι έτος και την έλλειψη χρηματοδότησης για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η άποψη του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας είναι σαφής: αν δεν γίνει κάτι και συνεχιστεί η κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί, θα οδηγήσει σε κλείσιμο μεγάλου αριθμού μικρών εμπορικών επιχειρήσεων.
Το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο στο ηλεκτρονικό εμπόριο, όπου για να γίνει μια επιχείρηση γνωστή πρέπει να διαφημιστεί, κάτι που οι μικρές δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά. "Δεν μπορούν να δείξουν τις προσφορές τους παρά μόνο στις πλατφόρμες σύγκρισης τιμών", επισήμανε ο ίδιος.
Παρά τις επιφυλάξεις για την καταλληλότητα του θεσμού της Black Friday για την ελληνική πραγματικότητα, η συμμετοχή των επιχειρήσεων παραμένει υψηλή, στο 80-85%. "Δεν ταιριάζει ούτε κοινωνικά ούτε οικονομικά", σχολίασε ο αντιπρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, τονίζοντας ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις πιέζονται να συμμετάσχουν διότι οι μεγάλες το κάνουν εντατικά.
Η εγγύτητα της Black Friday με τα Χριστούγεννα δημιουργεί επιπλέον πρόβλημα, καθώς αν πάει πολύ καλά η μία περίοδος, δεν θα πάει τόσο καλά η άλλη. Όλοι οι φορείς της αγοράς μετρούν τρίμηνα, και το τέταρτο τρίμηνο περιλαμβάνει και τις δύο περιόδους.
Για τη χριστουγεννιάτικη αγορά οι προοπτικές δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές. Οι αναλύσεις μέσω του Ινστιτούτου Επιχειρηματικότητας της ΕΣΕΕ δεν προκύπτουν αισιόδοξα μηνύματα, ειδικά για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. "Με τον τρόπο που έχει διαμορφωθεί η κατάσταση και ειδικά με τα λειτουργικά έξοδα είναι μονόδρομος πια να κλείσουν μικρές επιχειρήσεις προς όφελος των μεγάλων", προειδοποίησε ο Μάκης Σαββίδης.
Ανοικτά σήμερα τα εμπορικά καταστήματα.
Από τους πυροβολισμούς υπάρχουν τρεις τραυματίες.
Στα φυσικά καταστήματα η αναζήτηση ευκαιριών ήταν ωστόσο συγκρατημένη.
Εκτιμήσεις για τζίρο 3 εκατ ευρώ - Οδηγός "επιβίωσης" για καταναλωτές και επιχειρήσεις.
Η φετινή Black Friday αναμένεται να συγκεντρώσει περισσότερους καταναλωτές από ποτέ.
"Με αγορές σε φυσικά και ηλεκτρονικά, μικρά και μεγάλα καταστήματα".
Μικρή κάμψη εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο, με μεγαλύτερη μείωση του όγκου.
H φετινή Black Friday φέρνει σε αρκετές περιπτώσεις ιδανικές συνθήκες για την αγορά ενός αυτοκινήτου και σε αυτό το πλαίσιο κινείται και το χαμηλό επιτόκιο για θρυλικό premium hatchback.
Οι Έλληνες καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο σε υπηρεσίες.
Mε υψηλούς ρυθμούς θα "τρέξουν" τα φορολογικά έσοδα τα επόμενα χρόνια, αγγίζοντας τα 82 δισ. ευρώ το 2029, όπως αποτυπώνεται στον Δημοσιονομικό Προγραμματισμό 2026-2029.
Με εκπτώσεις που καλύπτουν όλες τις κατηγορίες - από βιβλία και σχολικά έως παιχνίδια και τεχνολογία – η Merry Friday φέρνει ακόμα πιο κοντά τη χαρά των γιορτών
