Του Χάρη Φλουδόπουλου
 

Η σύνοδος P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) που φιλοξενήθηκε στην Αθήνα αποτέλεσε ορόσημο για την εδραίωση της Ελλάδας ως στρατηγικού ενεργειακού κόμβου μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών. Μέσα σε δύο ημέρες, στο Ζάππειο υπεγράφησαν ιστορικές συμφωνίες που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής:

ExxonMobil – Helleniq Energy – Energean: Η γεώτρηση στο Ιόνιο το 2027

Η πρώτη μεγάλη υπογραφή ήρθε με τη συμφωνία της ExxonMobil, που εισέρχεται με ποσοστό 60% στην κοινοπραξία των Helleniq Energy και Energean για το Οικόπεδο 2 στο Ιόνιο.

Η συμφωνία υπεγράφη από τον John Ardill (ExxonMobil), τον Ανδρέα Σιάμισιη (Helleniq Energy) και τον Μαθιό Ρήγα (Energean), παρουσία του υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και της Αμερικανίδας πρέσβειρας Kimberly Gilfoil, που έκανε λόγο για "ιστορική στιγμή για την Ελλάδα".

Η πρώτη ερευνητική γεώτρηση προγραμματίζεται για τις αρχές του 2027, σηματοδοτώντας την επιστροφή των γεωτρήσεων στη χώρα έπειτα από δύο δεκαετίες. Το Ιόνιο αναδεικνύεται έτσι σε νέο πεδίο ενδιαφέροντος για τη διεθνή πετρελαϊκή βιομηχανία, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει να εξασφαλίσει εγχώριες πηγές φυσικού αερίου ενόψει της οριστικής απεξάρτησης από τη Ρωσία το 2028.

Όπως υπογράμμισε ο κ. Παπασταύρου, "η farming agreement φέρνει νέες δυνατότητες και ερευνητικές γεωτρήσεις στην Ελλάδα· εφόσον είναι επιτυχείς, θα φέρουν και εγχώριες πηγές ενέργειας".

ΔΕΠΑ Εμπορίας – AKTOR – Venture Global: Το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο LNG στη ΝΑ Ευρώπη

Η δεύτερη σημαντική συμφωνία υπεγράφη από την ATLANTIC – SEE LNG TRADE Α.Ε., κοινοπραξία της ΔΕΠΑ Εμπορίας (40%) και του Ομίλου AKTOR (60%), με την αμερικανική Venture Global Inc. για προμήθεια LNG διάρκειας 20 ετών.

Η σύμβαση προβλέπει την προμήθεια τουλάχιστον 0,5 εκατ. τόνων LNG ετησίως (με δυνατότητα επέκτασης έως 1,5 εκατ. τόνους) από το 2030, το οποίο θα μεταφέρεται στην Ελλάδα και θα εξάγεται προς Ρουμανία και Ουκρανία. Ήδη υπογράφηκαν Μνημόνια Κατανόησης με τη Naftogaz of Ukraine, καθώς και με τις ρουμανικές NOVA Power & Gas και Transgaz, για συνολικές ποσότητες έως 3,7 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.

Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια συμφωνία προμήθειας αμερικανικού LNG στα ελληνικά ενεργειακά χρονικά, που εδραιώνει τη χώρα ως εξαγωγικό κόμβο προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.

Ο Κωνσταντίνος Ξιφαράς, CEO της ΔΕΠΑ Εμπορίας, έκανε λόγο για "ιστορική μετάβαση από το όραμα στην πράξη", ενώ ο Αλέξανδρος Εξάρχου, CEO του Ομίλου AKTOR, υπογράμμισε πως η συμφωνία "μετατρέπει την Ελλάδα σε σημείο αναφοράς του νέου κάθετου ενεργειακού διαδρόμου για το αμερικανικό αέριο".

Διαχειριστές Κάθετου Διαδρόμου: Οι υπογραφές για το "Route 2"

Η τρίτη εξέλιξη αφορά την υπογραφή της συμφωνίας των Διαχειριστών του Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Corridor), που συνδέει Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία. Συγκεκριμένα οι Διαχειριστές του Κάθετου Διαδρόμου υπέγραψαν κοινή επιστολή για τα νέα προϊόντα Route 2 και Route 3. Η επιστολή, που υπεγράφη παρουσία του Υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright, και του Υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ, Doug Burgum, ζητά από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές των εμπλεκόμενων χωρών την έγκριση για την έναρξη δύο νέων διασυνοριακών προϊόντων δυναμικότητας — Route 2 και Route 3 έως τον Απρίλιο του 2026, επεκτείνοντας τη λειτουργία του συστήματος πέρα από το ήδη ενεργό Route 1.

Οι Διαχειριστές ΔΕΣΦΑ (Ελλάδα), Bulgartransgaz (Βουλγαρία), Transgaz (Ρουμανία), Vestmoldtransgaz (Μολδαβία), Gas TSO of Ukraine (Ουκρανία), καθώς και ο ICGB AD, ανεξάρτητος διαχειριστής του Διασυνδετήριου Αγωγού Ελλάδας–Βουλγαρίας, υπέγραψαν τη συμφωνία με στόχο τη ρυθμιστική έγκριση των δύο νέων προϊόντων δυναμικότητας.

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί κομβικό βήμα για την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης, εντάσσοντας πλήρως τον Διάδρομο Trans-Balkan στη στρατηγική διαφοροποίησης των πηγών εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Το Route 2 ξεκινά από το σημείο διασύνδεσης Αμφιτρίτη στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, περνά μέσω του ICGB και συνεχίζει προς τον Διάδρομο Trans-Balkan, φτάνοντας στην Ουκρανία.

Το Route 3 ξεκινά από το σημείο διασύνδεσης του ICGB με τον TAP και ακολουθεί την ίδια όδευση προς Βορρά.

Η ταχεία έγκριση των δύο νέων προϊόντων θα ενισχύσει τη δυνατότητα το LNG που φτάνει στην Ελλάδα —μέσω της Ρεβυθούσσας και του FSRU Αλεξανδρούπολης— να κατευθύνεται προς την Ουκρανία και τις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, συμβάλλοντας στην ενεργειακή ασφάλεια και στη δημιουργία ευέλικτων επιλογών εφοδιασμού.

Η Διακήρυξη Οικονομικής Ασφάλειας Ελλάδας-ΗΠΑ

Στο διπλωματικό σκέλος του P-TEC, ο Υφυπουργός Εξωτερικών Χάρης Θεοχάρης και ο Αμερικανός Υφυπουργός Jacob Helberg υπέγραψαν Διακήρυξη για την Οικονομική Ασφάλεια, που σηματοδοτεί το επόμενο στάδιο της διατλαντικής συνεργασίας.

Η διακήρυξη προβλέπει τη στήριξη κρίσιμων επενδύσεων σε ηλεκτροπαραγωγή, δίκτυα και εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ αναγνωρίζει την Ελλάδα ως στρατηγικό κόμβο για ασφαλείς και ανθεκτικές αλυσίδες αξίας.

Ο κ. Helberg τόνισε ότι "οι εταιρείες και οι οικονομίες μας δεν μπορούν να αποκοπούν από κρίσιμα προϊόντα· η Ελλάδα είναι ο φυσικός εταίρος επιλογής των ΗΠΑ", ενώ η κ. Gilfoil μίλησε για "μια νέα εποχή διπλωματίας που φέρνει ειρήνη και πρόοδο".

Από την πλευρά του, ο κ. Θεοχάρης δήλωσε πως "η Ελλάδα παραμένει αξιόπιστος εταίρος και στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ· προωθούμε την τεχνολογική πρόοδο προς όφελος της ευημερίας και της δημοκρατίας".