Οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου ΔΕΣΦΑ (Ελλάδα), Bulgartransgaz EAD (Βουλγαρία), Transgaz SA (Ρουμανία), Vestmoldtransgaz SRL (Δημοκρατία της Μολδαβίας) και Gas TSO of Ukraine (Ουκρανία), μαζί με τον ICGB AD, τον ανεξάρτητο διαχειριστή του Διασυνδετήριου Αγωγού Ελλάδας–Βουλγαρίας, υπέγραψαν κοινή επιστολή προς τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας, ζητώντας έγκριση για την έναρξη δύο νέων διασυνοριακών προϊόντων δυναμικότητας – το Route 2 και το Route 3.

Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης και της διασυνδεσιμότητας κατά μήκος του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Η κοινή επιστολή υπεγράφη κατά τη διάρκεια της Υπουργικής Συνάντησης της Συνεργασίας για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 6–7 Νοεμβρίου, παρουσία του Υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright, του Υπουργού Εσωτερικών των ΗΠΑ, Doug Burgum, ανώτερων αξιωματούχων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, καθώς και των Υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας, Σταύρου Παπασταύρου, της Βουλγαρίας, Zhecho Stankov, της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, Dorin Junghietu, της Ουκρανίας, Svitlana Grynchuk, καθώς και του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης της Ρουμανίας, Cătălin Predoiu.

Οι Διαχειριστές (TSOs) ζητούν από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές την έγκριση για τη διαθεσιμότητα των προϊόντων Route 2 και Route 3 έως τον Απρίλιο του 2026, καθώς και τη δυνατότητα ταυτόχρονης προσφοράς των ειδικών προϊόντων δυναμικότητας Route 1, Route 2 και Route 3 σε ανταγωνιστικές δημοπρασίες. Όλοι οι συμμετέχοντες Διαχειριστές έχουν συμφωνήσει να εφαρμόσουν σημαντικές εκπτώσεις – από 25% έως 50% – στα σημεία διασύνδεσής τους, ώστε να ενθαρρύνουν τη χρήση της νέας δυναμικότητας από την αγορά και να διευκολύνουν διαφοροποιημένες ροές φυσικού αερίου. Οι συντονισμένες μειώσεις τιμολογίων και η διαθεσιμότητα πολλαπλών επιλογών διαδρομών θα συμβάλουν στον μετριασμό πιθανών διαταραχών, θα υποστηρίξουν την απρόσκοπτη παράδοση προς την Ουκρανία και θα διασφαλίσουν τη βέλτιστη αξιοποίηση της υφιστάμενης υποδομής σε ολόκληρη την περιοχή.

Οι Διαχειριστές υπογραμμίζουν ότι, όπως έχει επισημανθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο αγωγός Trans-Balkan, ο οποίος αποτελεί μέρος του Κάθετου Διαδρόμου, είναι ένα βασικό στοιχείο της στρατηγικής της ΕΕ για τη διαφοροποίηση της μεταφοράς φυσικού αερίου και τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Η έγκριση της διαθεσιμότητας των Route 2 και 3 ευθυγραμμίζεται άμεσα με αυτή τη στρατηγική, καθώς αξιοποιεί το LNG και το αέριο της Κασπίας για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ασφάλειας εφοδιασμού και της ενοποίησης της αγοράς.

Το προϊόν Route 2 ξεκινά από το σημείο διασύνδεσης Αμφιτρίτη στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ, διασχίζει τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας–Βουλγαρίας (ICGB) και συνεχίζει μέσω του Διαδρόμου Trans-Balkan, ενώ το Route 3 ξεκινά από το σημείο διασύνδεσης του ICGB με τον TAP και ακολουθεί την ίδια διαδρομή.

Η ταχύτερη έγκριση αυτών των πρόσθετων προϊόντων θα ενισχύσει σημαντικά τη δυνατότητα το LNG να φτάνει στην Ουκρανία μέσω των ελληνικών τερματικών σταθμών, ενδυναμώνοντας την ενεργειακή ασφάλεια και επιτρέποντας στους προμηθευτές να επιλέγουν τις βέλτιστες διαδρομές εφοδιασμού ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Δήλωση της CEO του ΔΕΣΦΑ, Maria Rita Galli: "Η σημερινή πρωτοβουλία αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό και ουσιαστικό βήμα προς την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και της περιφερειακής συνεργασίας στη Νοτιοανατολική και Κεντρική Ευρώπη. Με την προώθηση των προϊόντων Route 2 και της Route 3, αξιοποιούμε στο έπακρο το δυναμικό των υποδομών LNG της Ελλάδας — που περιλαμβάνουν τόσο τον σταθμό της Ρεβυθούσσας όσο και το FSRU της Αλεξανδρούπολης — και ενισχύουμε περαιτέρω τη θέση της χώρας ως βασικής ενεργειακής πύλης στην Ευρώπη.

Μέσω του ΔΕΣΦΑ και του Κάθετου Διαδρόμου, η Ελλάδα καθιστά εφικτές τις ευέλικτες ροές φυσικού αερίου από Νότο προς Βορρά και διασφαλίζει αξιόπιστη πρόσβαση σε διαφοροποιημένους ενεργειακούς πόρους για την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας. Η στενή συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων Διαχειριστών αντικατοπτρίζει τη κοινή μας δέσμευση για μια πιο ανθεκτική, διασυνδεδεμένη και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά — προς όφελος των πολιτών, των οικονομιών και της μακροπρόθεσμης σταθερότητας."

Δήλωση των Εκτελεστικών Διευθυντών του ICGB, Teodora Georgieva και George Satlas: "Ο αγωγός Ελλάδας–Βουλγαρίας βρίσκεται στον πυρήνα αυτών των νέων διαδρομών, προσφέροντας νέες ευέλικτες δυνατότητες που μπορούν να μεταμορφώσουν την αγορά. Μέσω των Route 2 και Route 3, ο ICGB στέκεται σταθερά δίπλα στους εταίρους Διαχειριστές, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη συνδεσιμότητα ενέργειας από τον Νότο προς τον Βορρά. Οι κοινές μας προσπάθειες αποτελούν ένα απτό βήμα προς μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία για την Ευρώπη, εξασφαλίζοντας διαφοροποιημένη, αξιόπιστη και ανταγωνιστική πρόσβαση σε φυσικό αέριο από LNG και πηγές της Κασπίας."

Δήλωση του Εκτελεστικού Διευθυντή της Bulgartransgaz, Vladimir Malinov: "Ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Βουλγαρίας θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τους εταίρους του για την περαιτέρω ανάπτυξη και τη μακροπρόθεσμη υλοποίηση προϊόντων διαδρομών για τη μεταφορά φυσικού αερίου από αξιόπιστες πηγές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, προς την Ουκρανία. Σχεδιασμένα σε πνεύμα αλληλεγγύης προς τον ουκρανικό λαό, τα τρία νέα προϊόντα αποτελούν ένα απτό και ήδη λειτουργικό μέτρο για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και τη διασφάλιση προσιτών ενεργειακών προμηθειών σε ανταγωνιστικές τιμές για τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, τα προϊόντα Route 1, 2 και 3 θα προσφέρουν την απαραίτητη δυνατότητα στις υποδομές να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε αξιόπιστες προμήθειες φυσικού αερίου μετά την πλήρη απαγόρευση του ρωσικού φυσικού αερίου."

Δήλωση του Γενικού Διευθυντή της Transgaz, Ion Sterian: "Η Ρουμανία, μέσω της Transgaz, ξεκίνησε, προώθησε και υποστήριξε την πρωτοβουλία του Κάθετου Διαδρόμου από το 2016, με το πρώτο Μνημόνιο Συνεργασίας να υπογράφεται στο Βουκουρέστι τον Ιούλιο του 2017. Ο Κάθετος Διάδρομος και ο Διάδρομος Trans-Balkan, που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του, είναι θεμελιώδεις πυλώνες της ενεργειακής ασφάλειας, συμβάλλοντας άμεσα στη διαφοροποίηση των πηγών και των διαδρομών εφοδιασμού, στη συνολική μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο, καθώς και στην ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Ουκρανίας, αλλά και ολόκληρης της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων.

Η υπογραφή, στο περιθώριο της Υπουργικής Συνάντησης της 6ης Συνεργασίας για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (PTEC) που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, της κοινής επιστολής των Διαχειριστών της Ρουμανίας, της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Δημοκρατίας της Μολδαβίας, της Ουκρανίας και του ανεξάρτητου διαχειριστή του Διασυνδετήριου Αγωγού Ελλάδας–Βουλγαρίας προς τις Εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές των αντίστοιχων χωρών, για την έγκριση της διάθεσης των ειδικών προϊόντων δυναμικότητας Route 2 και Route 3 έως και τον Απρίλιο του 2026, αποτελεί μία αποφασιστική προσπάθεια των Διαχειριστών του Διαδρόμου Trans-Balkan για τη διασφάλιση παροχής φυσικού αερίου προς την Ουκρανία κατά την περίοδο αυτή.

Αυτές οι διαδρομές θα διευκολύνουν τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα προς την Ουκρανία από διαφοροποιημένες πηγές (LNG και αέριο από την Κασπία), μέσω του τμήματος Trans-Balkan του Κάθετου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου.

Η υλοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου θα αυξήσει τη δυναμικότητα στο σημείο διασύνδεσης Negru Voda–Kardam από 5,03 δισ. κυβικά μέτρα/έτος σε 9,41 δισ. κυβικά μέτρα/έτος, διευκολύνοντας την παραλαβή αμερικανικού LNG που παράγεται από αμερικανικές εταιρείες (Exxon, Cheniere, Chevron, κ.ά.), συμπεριλαμβανομένων αυτών από τα υφιστάμενα τερματικά LNG στην Ελλάδα (Ρεβυθούσα, FSRU Αλεξανδρούπολη), καθώς και άλλων που βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού (π.χ. Dioriga).

Η Ρουμανία, μέσω της Transgaz, είναι έτοιμη να παραλάβει πρόσθετους όγκους φυσικού αερίου μέσω των αγωγών του Διαδρόμου Trans-Balkan (αγωγοί T1, T2 και T3), για την κάλυψη των περιφερειακών αναγκών, καθώς η Transgaz ολοκλήρωσε τα έργα αντίστροφης ροής στους σταθμούς μέτρησης των αγωγών T2 και T3."

Δήλωση του Γενικού Διευθυντή του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ουκρανίας, Vladyslav Medvediev: "Οι νέες διαδρομές προμήθειας προσφέρουν πρόσθετες εμπορικές ευκαιρίες για τους εμπόρους να μεταφέρουν φυσικό αέριο από εναλλακτικές πηγές προμήθειας προς την Ουκρανία με ελκυστικά τιμολόγια, ενισχύοντας έτσι τη θέση του συστήματός μας ως αξιόπιστου εταίρου στην ευρωπαϊκή αγορά".