Του Χάρη Φλουδόλπουλου

Η Ελλάδα περνά σε μια νέα ενεργειακή φάση με ξεκάθαρη κατεύθυνση: την αναβάθμιση του ρόλου της σε βασική πύλη εισόδου φυσικού αερίου προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, τα σημερινά εγκαίνια του νέου Σταθμού Συμπίεσης Φυσικού Αερίου του ΔΕΣΦΑ στην Κομοτηνή αποτελούν ορόσημο. Πρόκειται για μια επένδυση 134 εκατ. ευρώ, η οποία αυξάνει θεαματικά τη δυνατότητα αποστολής φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία, ενισχύοντας τον Κάθετο Διάδρομο και την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.

Το έργο, που εγκαινιάζεται παρουσία υψηλών αντιπροσωπειών από τις χώρες του Κάθετου Διαδρόμου, δεν είναι μια απλή ενεργειακή υποδομή. Είναι η έμπρακτη απόδειξη της στρατηγικής στροφής του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου προς τον ρόλο του εξαγωγικού κόμβου και βασικού διαμετακομιστικού άξονα για τις ροές non-Russian gas προς την Ευρώπη.

Από τα εγκαίνια στην Κομοτηνή στη Σύνοδο P-TEC στο Ζάππειο

Η συγκυρία δεν είναι τυχαία. Σχεδόν παράλληλα με τα εγκαίνια του σταθμού συμπίεσης, η Αθήνα φιλοξενεί στις 5 και 6 Νοεμβρίου τη Σύνοδο της P-TEC, της Συμπράξεως για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία, με έντονη αμερικανική παρουσία και υψηλές προσδοκίες για επιχειρηματικές συμφωνίες.

Στην ελληνική πρωτεύουσα καταφθάνουν δύο κορυφαίοι υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ:

ο Υπουργός Εσωτερικών και "τσάρος" της Ενέργειας Νταγκ Μπέργκαμ και

ο Υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ,

συνοδευόμενοι από μεγαλύτερους αμερικανικούς ενεργειακούς ομίλους και χρηματοπιστωτικούς φορείς. Το ενδιαφέρον είναι έντονα επιχειρηματικό, με στόχο την ταχεία υπογραφή συμφωνιών που θα εδραιώσουν τον νέο γεωοικονομικό άξονα ΗΠΑ-Ελλάδας-ΝΑ Ευρώπης.

Σύμφωνα με πληροφορίες της αγοράς, αναμένονται ανακοινώσεις για συμφωνίες μεταξύ αμερικανών παραγωγών LNG και ελληνικών ομίλων – συμφωνίες που θα αποτελέσουν συνέχεια της ενεργειακής συνεργασίας που εγκαινιάστηκε με την είσοδο της Chevron στα θαλάσσια blocks νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου.

Νέες συμφωνίες LNG – η επόμενη μέρα

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται η ΔΕΠΑ, για την οποία ακούγονται σενάρια προχωρημένων συζητήσεων με αμερικανικές εταιρείες για συμβόλαια τροφοδοσίας LNG, αλλά και για αξιοποίηση των νέων διαδρομών εξαγωγών μέσω του ελληνικού δικτύου. Αντίστοιχες επαφές με αμερικανικούς παίκτες φέρονται να έχουν και άλλοι ελληνικοί όμιλοι, όπως η Metlen και η ΔΕΗ, καθώς η χώρα οφείλει έως το 2028 να αντικαταστήσει πλήρως τα 3,5 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου που ακόμα εισάγει.

Το γεγονός ότι οι υποδομές του ΔΕΣΦΑ –και στο μέλλον τα νέα FSRU σε Αλεξανδρούπολη, Αγίους Θεοδώρους και Μαγνησία– αποτελούν την πύλη διοχέτευσης των νέων ποσοτήτων προς Βουλγαρία, Ρουμανία και Ουκρανία, καθιστά την Ελλάδα κρίσιμο κρίκο στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αρχιτεκτονική.

Κάθετος Διάδρομος: από υποδομή σε γεωστρατηγικό εργαλείο

Το νέο έργο στην Κομοτηνή ενισχύει τον Κάθετο Διάδρομο – το διασυνδεδεμένο δίκτυο Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Μολδαβίας-Ουκρανίας. Μαζί με τα μελλοντικά προϊόντα μεταφοράς φυσικού αερίου που ετοιμάζει ο ΔΕΣΦΑ, όπως το Route 2 για LNG από Αλεξανδρούπολη προς Ουκρανία και το Route 3 για αζέρικό αέριο μέσω TAP, η Ελλάδα τοποθετείται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών ροών ενέργειας.

Οι πρώτες δημοπρασίες χωρητικότητας για τις νέες αυτές "ενεργειακές λεωφόρους" αναμένονται τον Νοέμβριο, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα τεράστιο εμπορικό κύμα νέων ποσοτήτων που θα αντικαταστήσουν, σε βάθος χρόνου, έως και 15 bcm ρωσικού αερίου σήμερα διοχετευόμενου στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη.

Οι Αμερικανοί έρχονται με σχέδιο – και κεφάλαια

Η αμερικανική αποστολή στο Ζάππειο ξεπερνά τα 50 στελέχη και περιλαμβάνει:

ConocoPhillips, Cheniere, Venture Global

ExxonMobil, Baker Hughes, Excelerate Energy, EQT

Westinghouse (πυρηνική τεχνολογία)

Google, Amazon (digital-energy και data centers)

Development Finance Corporation (DFC), με ενδιαφέρον χρηματοδότησης για ενίσχυση του διαδρόμου

Από ελληνικής πλευράς, παρόντες θα είναι οι κ.κ. Ξιφαράς (ΔΕΠΑ), Στάσσης (ΔΕΗ), Σιάμισιης (Helleniq Energy), Ρήγας (Energean), Μανουσάκης (ΑΔΜΗΕ), και η CEO του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι.

Η χρονική στιγμή είναι κρίσιμη: το ενεργειακό σκέλος της νέας αμερικανο-ευρωπαϊκής συμφωνίας για τους δασμούς, αξίας 250 δισ. δολαρίων ετησίως, επιταχύνει τις επενδύσεις και τις συνεργασίες.

Η Ελλάδα ως ενεργειακή πύλη

Ταυτόχρονα με την ολοκλήρωση του νέου σταθμού συμπίεσης, η Αθήνα βρίσκεται μπροστά σε μια νέα γεωοικονομική πραγματικότητα: οι ενεργειακές ροές δεν χαράσσονται πλέον μόνο σε επίπεδο αγωγών, αλλά μέσω ολοκληρωμένων εμπορικών και γεωπολιτικών πακέτων.

Η προοπτική δημιουργίας νέων FSRU (Motor Oil, Mediterranean Gas) και η αξιοποίηση των ελληνικών δικτύων μεταφοράς και αποθήκευσης ενισχύουν την εικόνα μιας χώρας-κόμβου, ικανής να αποτελέσει το ευρωπαϊκό "συνοριακό φυλάκιο" απέναντι στη ρωσική ενεργειακή εξάρτηση.

Σε κάθε περίπτωση ο σταθμός συμπίεσης στην Κομοτηνή αποτελεί ένα κομβικής σημασίας έργο υποδομής που ενισχύει την εξαγωγική δυνατότητα φυσικού αερίου της χώρας αναβαθμίζοντας το γεωστρατηγικό της ρόλο ως διεθνής κόμβος ενέργειας.