Η πρόοδος στην αντιμετώπιση της εντεινόμενης περιβαλλοντικής κρίσης, υπονομεύεται από την αδυναμία των επιχειρήσεων να γνωστοποιήσουν επαρκώς τις επιπτώσεις που έχει η δραστηριότητά τους στα παγκόσμια φυσικά οικοσυστήματα. Αυτή είναι η βασική διαπίστωση του πρόσφατου EY 2025 Nature Action Barometer.

Η ανάλυση της EY βασίζεται σε δημοσιευμένες εκθέσεις 435 εταιρειών από όλο τον κόσμο, με συνολική χρηματιστηριακή κεφαλαιοποίηση άνω των 50 τρισ. δολαρίων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα κλάδων - από τα καταναλωτικά αγαθά και την ενέργεια, έως τη φιλοξενία και την τεχνολογία. Στόχος είναι η αξιολόγηση του επιπέδου δημοσιοποίησης πληροφοριών σχετικά με τις επιπτώσεις των επιχειρήσεων στη φύση και την εξάρτησή τους από αυτή, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις του διεθνώς αναγνωρισμένου πλαισίου αναφοράς Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD).

Αναφορά στη φύση, χωρίς όμως ουσιαστική ενημέρωση

Αν και η πλειονότητα των επιχειρήσεων (93%) έχουν αρχίσει να εντάσσουν τη φύση στη θεματολογία των εταιρικών αναφορών τους, αυτές οι αναφορές συχνά είναι αποσπασματικές και δεν παρέχουν την απαραίτητη πληροφόρηση, ώστε τα εξωτερικά ενδιαφερόμενα μέρη – επενδυτές, θεσμοί, ρυθμιστικές αρχές - να μπορούν να υποστηρίξουν τη λήψη αποφάσεων σε κρίσιμους τομείς όπως ο κίνδυνος, η διακυβέρνηση ή οι επενδύσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το 26% των επιχειρήσεων του δείγματος περιλαμβάνουν στις σχετικές εκθέσεις τους πληροφορίες που ευθυγραμμίζονται με το TNFD, υποδηλώνοντας ένα σημαντικό κενό στη διαφάνεια γύρω από τις επιπτώσεις, την εξάρτηση, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που συνδέονται με τη φύση και το περιβάλλον.

Ακόμη πιο περιορισμένη είναι η δημοσίευση εξειδικευμένων εκθέσεων για τη φύση, με μόλις μία στις δέκα (13%) να δημοσιοποιεί αυτόνομες εκθέσεις προόδου βάσει συστάσεων του TNFD ή να περιλαμβάνει σχετική πληροφόρηση στις υφιστάμενες εταιρικές αναφορές.

Πού εστιάζουν οι επιχειρήσεις

Η αξιολόγηση βασίζεται στις 14 συστάσεις του TNFD και αποτυπώνει τον βαθμό στον οποίο οι εταιρείες δημοσιοποιούν σχετικές πληροφορίες με συνέπεια και ακρίβεια, λαμβάνοντας υπόψη δύο διαστάσεις: την κάλυψη (coverage) – για πόσες από τις συστάσεις παρέχονται πληροφορίες – και την ευθυγράμμιση (alignment) – κατά πόσο οι πληροφορίες αυτές συμβαδίζουν με τις προδιαγραφές του πλαισίου του TNFD.

Σε ό,τι αφορά τις τέσσερις βασικές θεματικές ενότητες – διακυβέρνηση, στρατηγική, διαχείριση κινδύνων και επιπτώσεων, δείκτες και στόχοι – οι εταιρείες εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συνέπεια στον τομέα της διακυβέρνησης, όπου καταγράφεται κάλυψη σε ποσοστό 87% και ευθυγράμμιση της τάξης του 31%. Στον τομέα της στρατηγικής, παρόλο που η κάλυψη φτάνει το 72%, η ευθυγράμμιση είναι σαφώς χαμηλότερη, μόλις 23%, ενώ στους δείκτες και τους στόχους η εικόνα είναι ακόμα πιο ασθενής, με ευθυγράμμιση στο 22%. Τα ευρήματα δείχνουν ότι, ενώ πολλές επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ανάγκη να εντάξουν το φυσικό περιβάλλον στη διοικητική τους ατζέντα, η εφαρμογή συγκεκριμένων στρατηγικών και η μέτρηση της προόδου αυτών, παραμένουν σε πρώιμο στάδιο.

Ελάχιστες οι επιχειρήσεις που θέτουν "nature-positive” στόχους

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό των εταιρειών που έχουν θέσει σαφείς στόχους με θετικό αποτύπωμα για τη φύση. Μόλις 3% των επιχειρήσεων του δείγματος δηλώνουν ότι επιδιώκουν "nature-positive” αποτελέσματα, δηλαδή δράσεις που δεν περιορίζονται στην αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων, αλλά αποσκοπούν στην ενεργή αποκατάσταση και προστασία φυσικών οικοσυστημάτων. Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει την ανάγκη για ουσιαστικότερη μετάβαση από τη συμμόρφωση στη δέσμευση.

Η εικόνα ανά γεωγραφική περιοχή

Σε γεωγραφικό επίπεδο, τα ποσοστά δείχνουν πως οι αναφορές σύμφωνα με τις συστάσεις του TNFD βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, ανεξαρτήτως περιοχής. Το 91% των επιχειρήσεων στην αμερικανική ήπειρο δηλώνουν ότι ακολουθούν σε κάποιο βαθμό τις συστάσεις του TNFD, ενώ το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 94% στην περιοχή Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, Ινδίας και Αφρικής (EMEIA), καθώς και στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού (APAC).

Σχολιάζοντας τα ευρήματα, η Κιάρα Κόντη, Εταίρος και Επικεφαλής των Υπηρεσιών Βιώσιμης Ανάπτυξης της ΕΥ Ελλάδος, δήλωσε: "Διανύουμε μία εποχή όπου τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την κλιματική κρίση και την απώλεια της βιοποικιλότητας, δημιουργούν επιτακτική ανάγκη για λήψη πολύ διαφορετικών αποφάσεων σε σχέση με το παρελθόν. Δεν συζητάμε πια το πώς οι οικονομίες, κοινωνίες και επιχειρήσεις οφείλουν να είναι "υπεύθυνοι πολίτες” με γενικόλογες δεσμεύσεις και αποσπασματικές δράσεις για το περιβάλλον. Οι αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν, ειδικότερα για τις επιχειρήσεις, βασίζονται σε εξειδικευμένη κατανόηση των εξαρτήσεων (dependencies) και επιπτώσεων (impacts) του επιχειρηματικού μοντέλου στο φυσικό κεφάλαιο, σε όλη την αλυσίδα αξίας και σε μέσο-μακροπρόθεσμους ορίζοντες. Οι κίνδυνοι και οι ευκαιρίες που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις από αυτές τις εξαρτήσεις και επιπτώσεις στο φυσικό κεφάλαιο, σχετίζονται με την χρηματοοικονομική επίδοσή τους και οφείλουν να αποτελέσουν τη βάση για μία στοχευμένη διακυβέρνηση και στρατηγική, με γνώμονα ένα μέλλον όπου η πρόσβαση σε φυσικό κεφάλαιο και η ανθεκτικότητα σε φυσικές καταστροφές, θα αποτελέσουν στοιχεία ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας".