του Γιώργου Σ. Σκορδίλη

Η διεθνής ναυτιλία βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν νέο, απρόβλεπτο κίνδυνο, τη διπλή επιβάρυνση από ταυτόχρονες χρεώσεις που επιβάλλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα.

Για πρώτη φορά, πλοία και εταιρείες που έχουν δεσμούς και με τις δύο πλευρές κινδυνεύουν να πληρώσουν τέλη και στους δύο εμπορικούς αντιπάλους, εγκλωβισμένα σε μια σύγκρουση που ξεπερνά τα όρια του εμπορίου.

Οι νέες χρεώσεις προέρχονται από την αλληλουχία μέτρων που εισήγαγαν Ουάσιγκτον και Πεκίνο μέσα σε λίγους μήνες. Οι ΗΠΑ επέβαλαν τέλη σε πλοία που θεωρούνται "κινεζικών συμφερόντων", ενώ η Κίνα απάντησε με αντίστοιχες χρεώσεις για πλοία "συνδεδεμένα με τις Ηνωμένες Πολιτείες".

Το πρόβλημα είναι ότι πολλές ναυτιλιακές εταιρείες λειτουργούν με σύνθετες δομές, πλοία κατασκευασμένα στην Κίνα, χρηματοδοτούμενα από ιαπωνικές ή ευρωπαϊκές τράπεζες, διαχειριζόμενα από ελληνικά γραφεία και εισηγμένα στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Έτσι, ένα μόνο πλοίο μπορεί να θεωρηθεί κινεζικό από τους Αμερικανούς και αμερικανικό από τους Κινέζους.

Σύμφωνα με τον διεθνή νομικό οίκο Holman Fenwick Willan (HFW), τα νέα μέτρα της Κίνας "δημιουργούν ένα κανονιστικό κενό" που επιτρέπει πολλαπλές ερμηνείες για το ποια πλοία θεωρούνται υπόχρεα. Η ασάφεια των όρων "ownership" και "control" σημαίνει ότι οι εταιρείες μπορεί να βρεθούν σε παράλληλη υποχρέωση και απέναντι στις δύο αρχές, χωρίς σαφή μηχανισμό αποφυγής διπλής φορολόγησης.

Αντίστοιχα, ο οίκος Watson Farley & Williams (WFW) προειδοποιεί ότι η αλληλεπικάλυψη των αμερικανικών και κινεζικών ρυθμίσεων μπορεί να προκαλέσει "ανεξέλεγκτο ρίσκο συμμόρφωσης" και αύξηση του κόστους ασφάλισης, ιδίως για στόλους που δραστηριοποιούνται και στα δύο εμπορικά δίκτυα.

Οι επιπτώσεις δεν είναι θεωρητικές. Πλοία με μικτή μετοχική σύνθεση ενδέχεται να πληρώνουν δύο φορές λιμενικά τέλη ή να υπόκεινται σε καθυστερήσεις λόγω ελέγχων. Οι ασφαλιστικές εταιρείες ήδη επανεξετάζουν τα συμβόλαια κινδύνου, ενώ αρκετοί πλοιοκτήτες εξετάζουν τη μεταφορά της έδρας ή την αλλαγή σημαίας για να αποφύγουν τις παγίδες.

Οι Έλληνες διαχειριστές στο επίκεντρο του ρίσκου

Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα βρίσκεται στο πιο εκτεθειμένο σημείο αυτής της σύγκρουσης. Οι Έλληνες διαχειριστές δεν είναι ο άμεσος στόχος, όμως η διεθνής τους δραστηριότητα τούς φέρνει στη μέση των διασταυρωμένων πυρών μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας.

Πολλές ελληνικές εταιρείες είναι εισηγμένες στη Νέα Υόρκη, γεγονός που αρκεί για να χαρακτηριστούν "US-linked" από το Πεκίνο. Παράλληλα, διαχειρίζονται στόλους με πλοία κινεζικής κατασκευής ή κινεζικής χρηματοδότησης, κάτι που μπορεί να τις φέρει σε αντίθεση με τις αμερικανικές ρυθμίσεις.

Αναλυτές επισημαίνουν ότι "οι Έλληνες διαχειριστές βρίσκονται στη γραμμή επαφής δύο συστημάτων που συγκρούονται". Οι τεχνικές εταιρείες, τα operation Offices και οι όμιλοι που διαχειρίζονται πλοία για λογαριασμό τρίτων ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διπλούς ελέγχους, καθυστερήσεις στα λιμάνια και επιπλέον κόστος συμμόρφωσης.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, δεν υπάρχει άμεσος κίνδυνος κυρώσεων, όμως υπάρχει σαφής οικονομικός και νομικός κίνδυνος. Οι ελληνικές εταιρείες καλούνται να χαρτογραφήσουν προσεκτικά τα σημεία επαφής τους με αμερικανικά ή κινεζικά κεφάλαια, να επανεξετάσουν τις χρηματοδοτήσεις τους και να προετοιμαστούν για μια περίοδο όπου οι γεωπολιτικοί κανόνες θα καθορίζουν και το ποιος… πληρώνει.