Του Χάρη Φλουδόπουλου

Το 2024 θα μπορούσε να θεωρηθεί χρονιά-ορόσημο για την ENAON ΕΔΑ, καθώς αποτέλεσε την πρώτη πλήρη χρήση μετά τη συγχώνευση της ΔΕΔΑ με τις ΕΔΑ Θεσσαλονίκης και ΕΔΑ Αττικής. Η εταιρεία εμφανίζει θεαματική άνοδο σε τζίρο και κερδοφορία: έσοδα 176,7 εκατ. ευρώ, EBITDA 130 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 69,3 εκατ. ευρώ, έναντι μόλις 13 εκατ. ευρώ το 2023.

Όμως, πίσω από τα "φουσκωμένα" μεγέθη, τα οποία για μια εταιρεία με ρυθμιζόμενα έσοδα μεταφράζονται σε αυξημένες επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές φυσικού αερίου και της βιομηχανίας, κρύβεται μια πιο σύνθετη εικόνα, ως προς εκτόξευση του ενδοομιλικού δανεισμού από τον Ιταλό μέτοχο (Italgas).

Πιο συγκεκριμένα παρά τα υψηλά κέρδη, ο ισολογισμός της ENAON ΕΔΑ αποκαλύπτει μια αξιοπρόσεκτη αύξηση του δανεισμού. Το καθαρό χρέος ανήλθε σε 156,6 εκατ. ευρώ (από 125,7 εκατ. το 2023), ενώ η εταιρεία έχει συνάψει μια σειρά από διεταιρικά ενδοομιλικά δάνεια με τη μητρική Italgas και άλλες συνδεδεμένες ιταλικές εταιρείες.

Μόνο το 2023-2024, η ENAON υπέγραψε δάνεια ύψους άνω των 120 εκατ. ευρώ, από εταιρείες της Italgas. Σύμφωνα με τον ισολογισμό καταγράφονται μεταξύ άλλων τα εξής ενδοομιλικά δάνεια της ENAON από εταιρείες της Italgas:

Στις 15.06.2023 η ΕΝΑΟΝ ΕΔΑ υπέγραψε διεταιρική σύμβαση δανειοδότησης με την Italgas S.p.A. ύψους 48 εκατ. ευρώ, που αντικατέστησε τον δανεισμό από την ΕΤΕπ.

Αποτελείται από δύο δόσεις:

- 12 εκατ. ευρώ με σταθερό επιτόκιο (εξαμηνιαίο περιθώριο).

- 36 εκατ. ευρώ με κυμαινόμενο επιτόκιο (Euribor + περιθώριο).

Το υπόλοιπο στο τέλος του 2024 ήταν 48 εκατ. ευρώ.
Ημερομηνία λήξης: 29.12.2029

Στις 13.07.2023, η ΕΝΑΟΝ ΕΔΑ (πρώην ΕΔΑ Αττικής) υπέγραψε με την Italgas S.p.A. διεταιρικό ομολογιακό δάνειο 17 εκατ. ευρώ, που χρησιμοποιήθηκε για την προπληρωμή του δανείου της Alpha Bank.

Υπόλοιπο 31.12.2024: 17 εκατ. ευρώ.
Κυμαινόμενο επιτόκιο (Euribor + περιθώριο).
Λήξη: 13.07.2028

Στις 27.07.2023, η ΕΝΑΟΝ ΕΔΑ (πρώην ΕΔΑ Θεσσαλονίκης) υπέγραψε με την Italgas S.p.A. διεταιρικό ομολογιακό δάνειο 60 εκατ. ευρώ:

- 25 εκατ. ευρώ για προπληρωμή δανείου από την Alpha Bank (υπόλοιπο 31.12.2024: 25 εκατ.).

- 35 εκατ. ευρώ για προπληρωμή δανείου από την Εθνική Τράπεζα (υπόλοιπο 31.12.2024: 35 εκατ.).

Συνολικό υπόλοιπο 2024: 60 εκατ. ευρώ.
Κυμαινόμενο επιτόκιο (Euribor + περιθώριο).
Λήξη: 27.07.2028

Φορολογική βελτιστοποίηση

Το ερώτημα βεβαίως που προκύπτει είναι τι εξυπηρετεί αυτή η τακτική της αύξησης του ενδοομιλικού δανεισμού. Πέραν της χρηματοοικονομικής ευελιξίας και των ευνοϊκών όρων που μπορούν να διέπουν τέτοιου είδους εσωτερικές συναλλαγές, ο ενδοομιλικός δανεισμός συχνά χρησιμοποιείται για φορολογικό σκοπούς: πχ οι τόκοι που πληρώνει η θυγατρική στη μητρική εκπίπτουν από τα φορολογητέα κέρδη, ενώ παραμένουν έσοδα για τη μητρική. Επίσης η μητρική εάν έχει υψηλά διαθέσιμα κεφάλαια με το να δανείζει στη θυγατρική εξασφαλίζει καλύτερη απόδοση ενώ μπορεί και να αποφεύγει τη φορολόγησή τους. Πρόκειται όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς για μια κλασική τεχνική φορολογικής μετατόπισης κερδών (profit shifting).

Επενδύσεις 

Ο δανεισμός βεβαίως κατευθύνεται κυρίως στις επενδύσεις που υλοποιεί η εταιρεία. Η ΕΝΑΟΝ παρουσιάζει το 2024 επενδύσεις ύψους 119,4 εκατ. ευρώ, με αξιοσημείωτο μέρος εξ αυτών να στηρίζεται σε δημόσιες και ιδιωτικές επιχορηγήσεις. Οι δημόσιες επιδοτήσεις το 2024 έφτασαν τα 11,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 10% των επενδύσεων. 

Το επίμαχο διάστημα στον ισολογισμό αναφέρονται 391 χιλιόμετρα δικτύου και ενεργοποίηση δικτύου σε 6 νέες πόλεις (Λειβαδιά, Καστοριά, Γρεβενά, Γιαννιτσά, Ορεστιάδα, Άργος Ορεστικό).  Πάντως το αναπτυξιακό πρόγραμμα χαρακτηρίζεται από αποκλίσεις σε σχέση με τους αρχικούς στόχους που είχαν τεθεί στο στρατηγικό πλάνο ανάπτυξης της εταιρείας, με αρκετές περιοχές που ανέμεναν έργα ανάπτυξης δικτύου να συνεχίζουν να βρίσκονται στο "περίμενε".

Το "ενιαίο τιμολόγιο" και η κοινωνική αμφισβήτηση

Αξίζει να αναφερθεί τέλος ότι από την 1η Δεκεμβρίου 2024 εφαρμόζεται το ενιαίο τιμολόγιο διανομής φυσικού αερίου σε όλη την Ελλάδα, μετά από έγκριση της ΡΑΑΕΥ. Η ENAON το παρουσιάζει ως "μεγάλη επιτυχία" που εξαλείφει ανισότητες, ωστόσο στην πράξη συνεπάγεται επιβάρυνση για περιοχές με χαμηλότερο κόστος δικτύου και δημιουργεί εντάσεις σε τοπικές κοινωνίες που βλέπουν τους λογαριασμούς τους να αυξάνονται χωρίς να απολαμβάνουν νέες υποδομές. Το ενιαίο τιμολόγιο μάλιστα προξένησε σημαντική εκτόξευση του κόστους δικτύου σε ευαίσθητες περιοχές για την βιομηχανία, η οποία και επωμίστηκε σημαντικές αυξήσεις σε μια περίοδο κατά την οποία το ενεργειακό κόστος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κόστους και επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα του παραγωγικού ιστού.