Tου Γιώργου Σ. Σκορδίλη

Σε φάση επανακαθορισμού της εμπορικής της στρατηγικής βρίσκεται η ISAB, το μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου της Ιταλίας, με τον βασικό της μέτοχο, τον Έλληνα εφοπλιστή, Γιώργο Οικονόμου, να διερευνά την αντικατάσταση της Trafigura ως κύριο προμηθευτή και διαχειριστή των προϊόντων της μονάδας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg που στηρίζονται σε πηγές "με γνώση των εξελίξεων", ο Οικονόμου, μέσω του κυπριακού επενδυτικού fund Argus -το οποίο ελέγχει την GOI Energy, ιδιοκτήτρια της ISAB- βρίσκεται σε συζητήσεις με εναλλακτικούς παρόχους πετρελαίου και traders, χωρίς να έχει ακόμη ληφθεί οριστική απόφαση.

Η ISAB, εγκατεστημένη στη Σικελία, καλύπτει περίπου το 20% της εγχώριας παραγωγής καυσίμων στην Ιταλία και απασχολεί περίπου 3.000 εργαζομένους άμεσα και έμμεσα. Μετά την αποχώρηση της ρωσικής Lukoil και την εξαγορά της από την GOI Energy το 2023, η εγκατάσταση έχει χαρακτηριστεί από την ιταλική κυβέρνηση στρατηγικής σημασίας για την εθνική ενεργειακή ασφάλεια.

Η Trafigura είχε αναλάβει, στο πλαίσιο της συμφωνίας, τον εφοδιασμό της μονάδας με αργό πετρέλαιο, καθώς και την πώληση των παραγόμενων προϊόντων. Ωστόσο, οι πρόσφατες οικονομικές πιέσεις που οδήγησαν την ISAB σε διαδικασία αναδιάρθρωσης χρέους υπό δικαστική εποπτεία, φαίνεται πως άνοιξαν τη συζήτηση για νέα εμπορικά σχήματα συνεργασίας.

Οικονομικός έλεγχος με γεωπολιτική διάσταση

Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι ο Έλληνας εφοπλιστής Γιώργος Οικονόμου δεν περιορίζεται στο ρόλο ενός παθητικού επενδυτή.

Αντιθέτως, επιδιώκει να ελέγξει όχι μόνο τη λειτουργία του διυλιστηρίου, αλλά και το ποιος θα φέρνει το αργό πετρέλαιο, ποιος θα το εμπορεύεται και με ποιους όρους. Η κίνηση αυτή, αν ευοδωθεί, σηματοδοτεί κάθετο έλεγχο στην ενεργειακή αλυσίδα, από την προμήθεια πρώτης ύλης έως τη διάθεση του τελικού προϊόντος.

Η στρατηγική αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι ο Οικονόμου δραστηριοποιείται έντονα στη ναυτιλία -κυρίως σε πλοία μεταφοράς πετρελαίου- και μπορεί να διασυνδέσει τις λειτουργίες της ISAB με τις δικές του θαλάσσιες υποδομές μεταφοράς, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο δίκτυο ενεργειακής ροής.

Σικελία: Ενεργειακή πύλη της νότιας Ευρώπης

Η γεωγραφική θέση της ISAB στη Σικελία καθιστά τη μονάδα κρίσιμο σημείο για την ενεργειακή σταθερότητα της νότιας Ιταλίας, αλλά και για την ΕΕ συνολικά. Η ISAB μπορεί να λειτουργήσει ως ενδιάμεσος κόμβος για φορτία από Βόρεια Αφρική, Ανατολική Μεσόγειο ή ακόμα και τον Περσικό Κόλπο, με τελικό προορισμό ευρωπαϊκές αγορές.

Σε ένα περιβάλλον διεθνούς ρευστότητας, με την ΕΕ να αναζητά αξιόπιστους παρόχους και ενδιάμεσους σταθμούς, τέτοια assets αποκτούν προστιθέμενη αξία. Η ιταλική κυβέρνηση αναγνωρίζει τον ρόλο αυτό και αναμένεται να εξετάσει με προσοχή οποιονδήποτε νέο εμπορικό εταίρο, ειδικά αν πρόκειται για οντότητα εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου.

Η πολιτική της ενεργειακής κυριαρχίας

Το ζήτημα της αντικατάστασης της Trafigura πρέπει να ιδωθεί και μέσα από το πρίσμα της ενεργειακής στρατηγικής της ΕΕ. Μετά την απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο, οι Βρυξέλλες προωθούν την αρχή της ενεργειακής κυριαρχίας – τον έλεγχο δηλαδή των στρατηγικών ενεργειακών κόμβων από ευρωπαϊκά ή τουλάχιστον φιλικά προς την ΕΕ συμφέροντα.

Η προσπάθεια του Οικονόμου να τοποθετήσει εναλλακτικό εμπορικό εταίρο προσλαμβάνεται ως πρωτοβουλία υψηλής γεωπολιτικής σημασίας, καθώς μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο τη λειτουργία της ISAB, αλλά και τις ισορροπίες στον διαμετακομιστικό χάρτη της Μεσογείου.

Αν επιλέξει εταίρο που εδράζεται στην Ευρώπη, ή που τηρεί αυστηρά κριτήρια ESG και συμμόρφωσης, η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να ενισχύσει τη θέση της ISAB ως πυλώνα ενεργειακής σταθερότητας. Αν όμως επιλεγεί trader με λιγότερο σαφές θεσμικό προφίλ, ίσως υπάρξουν πολιτικές ή ρυθμιστικές ενστάσεις από τη Ρώμη ή και τις Βρυξέλλες.