Του Χάρη Φλουδόπουλου

Η συζήτηση που έχει ξεκινήσει για την ενίσχυση της παραγωγής κρίσιμων πρώτων υλών στην ΕΕ δείχνει ότι έστω και με καθυστέρηση η Ευρώπη αρχίζει να ξυπνά από το λήθαργο.

Και βέβαια αυτές οι διεργασίες έχουν άμεσο ελληνικό ενδιαφέρον αφού η χώρα μας συμμετέχει με το project παραγωγής γαλλίου της Metlen, ενώ όπως αποκαλύφθηκε χθες στο πλαίσιο της επίσκεψης του εκτελεστικού αντιπροέδρου της Κομισιόν Στεφάν Σεζουρνέ στο εργοστάσιο του αλουμινίου στον Άγιο Νικόλαο, εξετάζονται και άλλες νέες επενδύσεις σε κρίσιμες πρώτες ύλες και συγκεκριμένα στο σκάνδιο και το γερμάνιο. Πρόκειται για κρίσιμα μέταλλα  που εμφανίζουν σημαντική ζήτηση και είναι απαραίτητα στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης, με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν να απευθύνει ουσιαστικά προσκλητήριο προς τον πρόεδρο της Metlen Ε. Μυτιληναίο να αιτηθεί την ενίσχυση και των νέων αυτών επενδύσεων από κοινοτικούς πόρους.

Ευρωπαϊκό IRA 

Εδώ όμως υπάρχει ένα σοβαρό έλλειμμα, όπως εξηγούν πηγές της βιομηχανίας σε σχέση με τη βιομηχανική πολιτική της Ευρώπης. Αυτό αφορά στο ότι οι διαδικασίες για την επιδότηση είναι αρκετά δαιδαλώδεις, περίπλοκες και περιορισμένες  και αφορούν κυρίως την αίτηση υπαγωγής σε funds όπως το innovation fund. H βιομηχανία ζητεί μια πιο άμεση προσέγγιση για τις επενδύσεις βάσει της οποίας θα κρίνεται ποια project πληρούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις (όπως για παράδειγμα τα project για τις κρίσιμες πρώτες ύλες) και εφόσον αυτό ισχύει τότε να υπολογίζει το κόστος τους και στη συνέχεια να καλύπτεται ένα ποσοστό της επένδυσης κατά το πρότυπο του σχήματος IRA που ισχύει στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Και όπως έγινε γνωστό χθες στο πλαίσιο της επίσκεψης του εκτελεστικού αντιπροέδρου της Κομισιόν στον Άγιο Νικόλαο, υπάρχουν τέτοια πρότζεκτ σχεδόν έτοιμα στα σκαριά: αυτή τη στιγμή στα εργαστήρια της Metlen γίνεται η απαραίτητη προετοιμασία και οι δοκιμές, ώστε να ακολουθήσει η πιλοτική παραγωγή και στη συνέχεια να αποφασιστεί η επένδυση για παραγωγή σε βιομηχανική κλίμακα. 

Στασιμότητα στο ενεργειακό

Εκεί όμως που δε φαίνεται να υπάρχει ακόμη πρόοδος είναι στο άλλο μεγάλο ζητούμενο για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, στο κόστος της ενέργειας. Ακόμη και εάν όπως εξηγούν πηγές της βιομηχανίας στα ανώτερα κλιμάκια της Επιτροπής φαίνεται να υπάρχει κλίμα κατανόησης των προβλημάτων και του κρίσιμου ρόλου που διαδραματίζει το ενεργειακό κόστος για την επιβίωση και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, στα μεσαία και ανώτερα κλιμάκια της γραφειοκρατίας της Επιτροπής υπάρχει ένα "σκληρό DNA" που αρνείται να ακούσει τους εκπροσώπους της παραγωγής.

Όπως χαρακτηριστικά έλεγε εκπρόσωπος μεγάλου ευρωπαϊκού βιομηχανικού συνδέσμου ένα στα δύο στελέχη της Επιτροπής όταν παρουσιάζονταν τα προβλήματα του ενεργειακού κόστους η απάντηση ήταν να κλείσετε τα εργοστάσια ή να πάτε αλλού. Ιδίως κατά την προηγούμενη θητεία της Επιτροπής, οι απόψεις που κυριαρχούσαν παρομοιάζονταν με … Σταυροφόρους που είναι έτοιμοι να θυσιαστούν για να σωθεί το κλίμα. Έστω και εάν φύγουν τα εργοστάσια από την Ευρώπη, θα πάνε σε περιοχές όπου δεν υπάρχει φόρος εκπομπών (δικαιώματα CO2) και η ενέργεια που θα καταναλώνουν θα προέρχεται όχι από μονάδες αερίου αλλά από μονάδες άνθρακα (Ινδία, Αυστραλία).

Και πράγματι η διαφωνία που έχει αυτή τη στιγμή η βιομηχανία με τη γραφειοκρατία της Κομισιόν αφορά στο φυσικό αέριο: αυτή τη στιγμή η πιο φθηνή ενέργεια παράγεται από ΑΠΕ για τις ώρες που αυτές είναι διαθέσιμες στο σύστημα. Για τις ώρες που δεν είναι διαθέσιμες οι πράσινες μονάδες, η μόνη εφικτή αυτή τη στιγμή λύση είναι η τροφοδοσία από μονάδες αερίου. Η Κομισιόν όμως θεωρεί ότι το φυσικό αέριο είναι προσωρινό καύσιμο που θα καταργηθεί και για αυτό αρνείται να το επιδοτήσει. Έστω και εάν είναι πιο ορατός από ποτέ ο κίνδυνος τα εργοστάσια ιδίως τα ενεργοβόρα να φύγουν από την Ευρώπη και να πάνε σε χώρες που θα τροφοδοτούνται με ρεύμα που παράγεται από… άνθρακα. 
Μπορεί να αλλάξει με τη νέα Επιτροπή αυτή η αντιμετώπιση; Η απάντηση που δίνουν πηγές της βιομηχανίας είναι ότι κρατούν μικρό καλάθι.

Όσο για το κόστος του αερίου αυτό μπορεί να μειωθεί είτε εάν υλοποιηθούν όλα τα έργα LNG που σχεδιάζονται ανά τον κόσμο είτε εάν μπει ξανά στην αγορά το ρωσικό αέριο. Και εδώ φαίνεται ότι υπάρχουν ενδείξεις, ίσως πρόωρες, ότι μπορεί να υπάρξουν αλλαγές και ανατροπές σε σχέση με τους ρωσικούς αγωγούς στη Βόρεια Θάλασσα. "Το σίγουρο είναι ότι το φθηνό ρωσικό αέριο θα βρει το δρόμο του για την αγορά, το ζήτημα είναι αυτό να γίνει οργανωμένα, θεσμοθετημένα και προς όφελος όλων των πλευρών" σημειώνουν χαρακτηριστικά πηγές της βιομηχανίας.