Του Νίκου Κωτσικόπουλου

Κάτω από το 3% υποχώρησαν σύμφωνα με πληροφορίες τα "κόκκινα δάνεια" των ελληνικών τραπεζών το 2024. Η πτώση επιτεύχθηκε με τιτλοποιήσεις και αξιοποίηση του "Ηρακλή ΙΙΙ", που εξάντλησε τη χρησιμότητά του και ουσιαστικά έληξε ως εργαλείο. Στην πτώση των ΜΕΑ, έπαιξε ρόλο επίσης και η οργανική ανάπτυξη των τραπεζών με διάθεση νέων εξυπηρετούμενων δανείων.

Στην πρώτη περίπτωση οι ελληνικές τράπεζες αξιοποίησαν τις εγγυήσεις του Ηρακλή ΙΙΙ για να τιτλοποιήσουν τα δάνεια που έθεσαν εκτός ισολογισμών στη λήξη της χρονιάς. Εξάντλησαν τις εγγυήσεις του Ηρακλή και δεν υπάρχει πλέον άλλη ανάγκη. Δεν πρόκειται να ζητηθεί όπως λένε καλά ενημερωμένες τραπεζικές πηγές, αλλά δεν πρόκειται επίσης και να δοθεί άλλη τέτοια ευκολία στις τράπεζες, τονίζεται από κυβερνητικής πλευράς.

Στη δεύτερη περίπτωση όμως, η καθαρή πιστωτική επέκταση που υπολογίζεται ότι έφθασε περίπου τα 11 δισ. ευρώ το 2024, αύξησε σημαντικά τη δεξαμενή των υγιών νέων δανείων στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να μειωθεί αντίστοιχα, το τμήμα των Μη Εξυπηρετούμενων Ανοιγμάτων (ΜΕΑ) ως ποσοστό του συνόλου των δανείων. 

Το γεγονός είναι χαρακτηριστικό της βελτίωσης του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών και αποτελεί ορόσημο, καθώς παραδοσιακά το 3% μη εξυπηρετούμενων δανείων, είναι το ποσοστό που χτυπά "κόκκινο συναγερμό" στις τράπεζες για να λάβουν μέτρα ώστε να μην μπουν σε μεγάλες περιπέτειες. 

Πτώση του ποσοστού κάτω από 3% για τις ελληνικές τράπεζες, σηματοδοτεί επίσημα μία νέα φάση, κατά την οποία περνούν σε ευρωπαϊκά στάνταρ ασφαλείας και κόστους. Το κόστος προκύπτει από την ανάγκη να διατηρούν υψηλές προβλέψεις σε κεφάλαια για να καλύψουν τις επισφάλειες, δεσμεύοντας χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να διαθέσουν για νέα δάνεια, αγορά ομολόγων, επενδύσεις κλπ.

Στο τέλος του 2024, ολοκληρώθηκαν μεταξύ άλλων:

- Η τιτλοποίηση Monza της Πειραιώς για δάνεια λιανικής μικτής λογιστικής αξίας περίπου 350 εκατ. ευρώ που πέρασαν στη Waterwheel. 

-Η Alpha Bank έκλεισε συμφωνία με την Davidson Kempner για τις Τιτλοποιήσεις GAIA 1 και GAIA 2, μικτής λογιστικής αξίας 1,1 δισ. ευρώ.

-Η Attica Bank έκλεισε οριστική συμφωνία επίσης με την Davidson Kempner για τιτλοποίηση των Domus και Rhodium, συνολικής μικτής λογιστικής αξίας περίπου 3,7 δισ. ευρώ, με την ολοκλήρωση της οποίας τα ΜΕΑ της τράπεζας θα μειωθούν κάτω από 3%.

Τι κόκκινα δάνεια είχαν οι τράπεζες στο τέλος Σεπτεμβρίου

Ήδη από το εννεάμηνο, στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024, οι συστημικές τράπεζες βρέθηκαν όλες πολύ κοντά στο στόχο του 3%. 

Η Eurobank είχε δείκτη 2,9% στο τέλος Σεπτεμβρίου και είχε ήδη περάσει κάτω από το όριο με σύνολο κόκκινων δανείων 1,46 δισ. ευρώ, εξαιρουμένων περίπου 200 εκατ. ευρώ ΜΕΑ της Ελληνικής στην Κύπρο που καλύπτονται από το Πρόγραμμα Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων. 

Η Εθνική Τράπεζα είχε δείκτη ΜΕΑ 3,3% με συνολικά ΜΕΑ 1,2 δισ. ευρώ με συνολικές καλύψεις 86% έχοντας τότε εγκεκριμένα, αλλά μη εκταμιευμένα δάνεια 2 δισ. ευρώ. Σημαντικό μέρος των δανείων εκταμιεύθηκε τελικά, ενόσω η τράπεζα ανέμενε και έγκριση για τη διάθεση τιτλοποίησης.

Διαφορετικά έχει κινηθεί η Alpha Bank με πιο αργή στρατηγική λόγω του χαρτοφυλακίου με το 46% των ΜΕΑ 1,7 δισ. ευρώ, να αποτελείται από ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια. Περίπου τα 600 εκατ. ευρώ αυτών των δανείων, εξυπηρετούνται με καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών. 

Τα δάνεια αυτά τεχνικά θεωρούνται ΜΕΑ, αλλά καθώς εξυπηρετούνται, θεωρούνται "θεραπευμένα", έρχεται και η αποκλιμάκωση των επιτοκίων για να διευκολύνει τους δανειολήπτες με φθηνότερες δόσεις. Η τράπεζα έκρινε πως δεν συνέτρεχε λόγος να πάρει ζημιά και να "κάψει" κεφάλαια τελικά. Έτσι εκτιμάται από αναλυτές, πως η Alpha Bank, είναι εντός του στόχου για μείωση των ΜΕΑ κάτω από 4% στο τέλος του 2024.

Η Πειραιώς, ήδη από το τέλος του 2023 είχε ετοιμάσει τις τιτλοποιήσεις και ανέμενε. Στο εννεάμηνο 2024, ο δείκτης ΜΕΑ είχε μειωθεί εντυπωσιακά στο 3,2% με κάλυψη 61% για κόκκινα δάνεια που είχαν υποχωρήσει ήδη σε 1,26 δισ. ευρώ και στόχο για υποχώρηση του δείκτη κάτω από το 3% στο τέλος του έτους.