Της Ματίνας Χαρκοφτάκη

Μετ' εμποδίων εξελίσσεται η προσπάθεια για την αναβάθμιση του γηρασμένου στόλου των αστικών λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Μπορεί τα πρώτα 250 ηλεκτρικά οχήματα της κινεζικής Yutong να κυκλοφορούν εδώ και μερικούς μήνες στους δρόμους, αποτελώντας μια ευχάριστη εικόνα σε σύγκριση με την πλειονότητα των απαρχαιωμένων λεωφορείων που εξυπηρετούν το επιβατικό κοινό των δύο μεγαλύτερων πόλεων της χώρας. 

Αυτό που πλέον αναμένεται είναι να έρθουν και τα 300 οχήματα φυσικού αερίου (100 από την Iveco France και 200 από την Industria Italiana Autobus-ΙIΑ), τα οποία, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, θα έχουν ενσωματωθεί στο σύνολό τους μέχρι τον Ιούνιο του 2025. Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, δημοσιεύτηκε ότι το υπουργείο υπό τον Χρήστο Σταϊκούρα πρόσφατα έκανε αποδεκτό το αίτημα που υπέβαλε η Iveco τον περασμένο Μάρτιο για αναπροσαρμογή προς τα πάνω του συνολικού τιμήματος κατά 4,296 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ). Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι το Ελληνικό Δημόσιο καλείται πλέον να καταβάλει ποσό άνω των 52 εκατ. ευρώ στην ιταλογαλλική εταιρεία από 47,7 εκατ. ευρώ που αρχικά προβλεπόταν για την προμήθεια 100 αρθρωτών αστικών οχημάτων 18 μέτρων, συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG).

Η αύξηση στο τίμημα έρχεται μερικούς μήνες αφότου υπογράφηκε το συμφωνητικό ανάμεσα στο υπουργείο Μεταφορών και τη διοίκηση της Iveco τον Φεβρουάριο του 2024. Κύκλοι του υπουργείου ανέφεραν ότι η ανατίμηση αποδίδεται στις μεταβολές, που μεσολάβησαν και συντελέστηκαν στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία από την ημερομηνία προκήρυξης του διαγωνισμού τον Οκτώβριο του 2021 μέχρι την ανακήρυξη αναδόχου στο συγκεκριμένο τμήμα στις αρχές του 2023 και τις τελικές υπογραφές ένα χρόνο μετά. Η άνοδος του κόστους σε πρώτες ύλες, ενέργεια και εργατικά χέρια και γενικότερα η κρίση που διήλθαν οι κατασκευαστές οχημάτων το προηγούμενο διάστημα σε συνδυασμό με τις σημαντικές καθυστερήσεις για την κατακύρωση του εν λόγω τμήματος, οδήγησαν την Iveco να αποστείλει επιστολή στις 8 Μαρτίου του 2024, η οποία στη συνέχεια συνοδεύτηκε και με οικονομική ανάλυση της ελεγκτικής PwC, για να αιτιολογήσει το αίτημα για αναπροσαρμογή του τιμήματος κατά +9%.

Το ερώτημα που πλέον δημιουργείται είναι εάν αυτή η αύξηση του τιμήματος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από άλλες εταιρείες που έχουν υπογράψει συμβάσεις με το Ελληνικό Δημόσιο, όπως για παράδειγμα η ιταλική Industria Italiana Autobus (ΙIΑ), η οποία είναι ανάδοχος σε άλλο τμήμα του ίδιου διαγωνισμού για την προμήθεια 200 απλών αστικών οχημάτων 12 μέτρων συμπιεσμένου φυσικού αερίου, με την προσφερόμενη τιμή ανά μονάδα να ανέρχεται σε 259.950 ευρώ, ήτοι για το σύνολο το ποσό των 51,9 εκατ. ευρώ (συνολικό ποσό συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ 64,467 εκατ. ευρώ).

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει θέσει το υπουργείο, στόχος είναι μέχρι τον Ιούνιο 2025 να κυκλοφορούν στους δρόμους και τα 300 νέα λεωφορεία συμπιεσμένου φυσικού αερίου με σημείο εκκίνησης τον προσεχή Σεπτέμβριο.

Ο νέος διαγωνισμός 

Παράλληλα τον προσεχή Οκτώβριο αναμένεται να προκηρυχθεί από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ο διαγωνισμός για την προμήθεια 700 νέων ηλεκτρικών λεωφορείων και τρόλεϊ. Το πρώτο βήμα έγινε με τη διαγωνιστική διαδικασία να τίθεται σε δημόσια διαβούλευση πριν από λίγες εβδομάδες, κατά τη διάρκεια της οποίας οι δυνητικά ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς θα έχουν τη δυνατότητα να διατυπώσουν εποικοδομητικές παρατηρήσεις και σχόλια σε σχέση με τις τεχνικές προδιαγραφές και τον ενδεικτικό προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται σε 400 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η καταληκτική ημερομηνία για τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης, σχετικά με το σχέδιο Τεύχους Διακήρυξης για τη διαγωνιστική διαδικασία ανανέωσης στόλου λεωφορείων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, με αναθέτουσα Αρχή το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και τελικούς ωφελούμενους τους Οργανισμούς Αστικών Συγκοινωνιών στις δύο μητροπολιτικές περιοχές, μετατέθηκε μέχρι και την 26η Αυγούστου 2024. Υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός εντάσσεται στο σχετικό μεσοπρόθεσμο πλάνο του υπουργείου, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τους εμπλεκόμενους φορείς και αφορά 700 οχήματα με προεπιλογή αναδόχων για ηλεκτρικά λεωφορεία βραχείας καθώς και ταχείας φόρτισης, αλλά και τρόλεϊ σύγχρονης τεχνολογίας κίνησης.

Οι τεχνικές προδιαγραφές της διαγωνιστικής διαδικασίας προέκυψαν ύστερα από ενδελεχή μελέτη, καθώς το υπουργείο επιδιώκει να αποφύγει τυχόν παρατράγουδα, όπως στον πρώτο διαγωνισμό, όπου αποκλείστηκε στο παρά πέντε από το τέταρτο τμήμα του έργου η εταιρεία BYD Electric Bus & Truck Hungary KFT, την οποία εκπροσωπεί στη χώρα μας ο εισηγμένος όμιλος Πέτρος Πετρόπουλος.

Ο πήχης για την ανανέωση του στόλου των λεωφορείων έχει τοποθετηθεί υψηλά, καθώς με όχημα μια σειρά από δημόσιους διαγωνισμούς και δράσεις, οι οποίες ξεκίνησαν το 2019, επιδιώκεται μέχρι το 2027 να κυκλοφορούν στους δρόμους της Αθήνας 1.500 οχήματα νέας τεχνολογίας. Με βάση την αισιόδοξη εκτίμηση του υπουργείου και υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, ενδέχεται να ανακηρυχθεί ο πρώτος ανάδοχος σε κάποιο τμήμα του μεγάλου έργου εντός του 2025.

Ήδη από τα μέσα Ιουνίου κυκλοφορεί στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης το σύνολο των 250 νέων ηλεκτρικών λεωφορείων της κινεζικής Yutong Bus, η οποία είχε ανακηρυχθεί ανάδοχος στο δεύτερο τμήμα του πρώτου διαγωνισμού που είχε προκηρύξει το υπουργείο το 2021. Τέλος, η ολοκλήρωση του διεθνούς διαγωνισμού του ΟΑΣΑ για την παραχώρηση συγκοινωνιακού έργου σε 63 περιαστικές λεωφορειακές γραμμές στην Αθήνα σηματοδότησε την εξυπηρέτησή τους από 211 καινούργια λεωφορεία.