της Ελευθερίας Κούρταλη

Την περασμένη εβδομάδα η JP Morgan βρέθηκε στην Αθήνα και συναντήθηκε με τράπεζες, εταιρείες και ειδικούς του κλάδου. Η διάθεση παραμένει αισιόδοξη, όπως επισημαίνει, με ένα άνετο μήνυμα από τις τράπεζες για βιώσιμες τροχιές ROTE παρά την κορύφωση των καθαρών επιτοκιακών εσόδων NII.

"Προς έκπληξή μας, υπήρχε σχετικά μικρή εστίαση στα NII και στα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια στις συναντήσεις μας, γεγονός που σηματοδοτεί ότι οι παράγοντες είναι πλέον καλά κατανοητοί, με την αύξηση των εξυπηρετούμενων δανείων και τις προοπτικές επιστροφής κεφαλαίου να κυριαρχούν στις συνομιλίες μας", τονίζει η JPM. 

Ταυτόχρονα, οι βραχυπρόθεσμοι καταλύτες φαίνονται πιο περιορισμένοι, κάτι που είναι πιθανότατα ο βασικός λόγος πίσω από τη σχετικά υποτονική απόδοση των μετοχών των ελληνικών τραπεζών τις τελευταίες εβδομάδες.

Στο εξής, τα κέρδη του α’ τριμήνου του 2024 και οι εγκρίσεις μερισμάτων (αναμένονται τον Ιούνιο) είναι το κλειδί για την πορεία του κλάδου, τονίζει η αμερικάνικη τράπεζα, προσθέτοντας πως οι ελληνικές τράπεζες διαπραγματεύονται με δείκτη λογιστικής αξίας P/TBV για το 2025 στο 0,7x και P/E στο 6,0x P/E, και η Eurobank παραμένει η προτίμησή της.

Η αύξηση των δανείων ανακάμπτει

Μετά από μια απογοητευτική χρονιά για την αύξηση των δανείων το 2023 – που οφείλεται στα υψηλά επιτόκια και τους μεγάλους όγκους εταιρικών αποπληρωμών – οι συζητήσεις που είχε η JP Morgan στην Αθήνα έδειξαν ότι είναι ορατή ανάκαμψη φέτος. Ο εταιρικός τομέας εξακολουθεί να είναι ο κύριος μοχλός ανάπτυξης, αλλά οι τράπεζες μιλούν όλο και περισσότερο για τη βελτίωση του καταναλωτικού δανεισμού, αν και από πολύ χαμηλή βάση.

Οι τράπεζες συνεχίζουν να προβλέπουν ετήσια αύξηση 4%-6% των εξυπηρετούμενων δανείων για τα επόμενα χρόνια. Ενώ αυτό ευθυγραμμίζεται με την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, δείχνει ότι οι βελτιώσεις στη διείσδυση δεν είναι ακόμη εμφανείς, κυρίως λόγω της στασιμότητας των στεγαστικών δανείων, με ετήσιες εκταμιεύσεις 1-1,2 δισ. ευρώ που εξακολουθούν να αντιστοιχούν στο 10% των επιπέδων πριν από την κρίση.

Οι τράπεζες ανέφεραν την έλλειψη προσιτών, σύγχρονων κατοικιών και την αύξηση των τιμών των κατοικιών ως προκλήσεις, παράλληλα με τις δυσκίνητες διαδικασίες δανεισμού. Οι πρώιμες προσπάθειες για την ενίσχυση του στεγαστικού δανεισμού, όπως το κυβερνητικό πρόγραμμα βοήθειας για αγορά για νέους, είναι ελπιδοφόρες, αλλά απαιτούν σημαντική προσπάθεια τόσο από την κυβέρνηση όσο και από τον κλάδο.

Τα ΝΙΙ θα μειωθούν αλλά το guidance του 2024 δεν αλλάζει

Οι προοπτικές των NII των ελληνικών τραπεζών παραμένουν στο επίκεντρο των επενδυτών, καθώς ο κύκλος ανάπτυξης που καθοδηγήθηκε από την αύξηση των περιθωρίων έχει φτάσει στα τελικά του στάδια. Υπήρχε σχετικά μικρή εστίαση στα NII και στα περιθώρια στις συναντήσεις που έκανε η JPM με τις τράπεζες, γεγονός που σηματοδοτεί ότι οι οδηγοί είναι πλέον καλά κατανοητοί.

Οι τράπεζες αναμένουν διαδοχική μείωση του NII το α’ τρίμηνο λόγω και των πρόσφατων εκδόσεων ομολόγων, ωστόσο παραμένουν άνετες με τις προοπτικές του 2024, υποθέτοντας έως και τρεις μειώσεις επιτοκίων και μετατόπιση των καταθέσεων σε προθεσμιακούς λογαριασμούς.

Το "ξε-κοκκίνισμα" (RPL) δανείων πιθανή οδός ανάπτυξης κεφαλαίων μεσοπρόθεσμα

Όπως σημειώνει η JP Morgan, υπάρχει επί του παρόντος ένα απόθεμα μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων 69,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα σε servicers, τα οποία θα μπορούσαν τελικά να επιστρέψουν στους τραπεζικούς ισολογισμούς καθώς αυτά τα δάνεια θεραπεύονται. Οι τράπεζες επιθυμούν να διερευνήσουν ευκαιρίες σε αυτό το μέτωπο ως τομέας ανάπτυξης κεφαλαίων, καθώς το οικονομικό υπόβαθρο συνεχίζει να βελτιώνεται. Οι εκτιμήσεις για τους δυνητικούς όγκους κυμαίνονται ευρέως, από 10-15 έως 30-40 δισεκατομμύρια ευρώ, με περίπου 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ του συνολικού αποθέματος να ταξινομείται επί του παρόντος ως "performing" ή "forborne performing" σύμφωνα με τον ορισμό των servicers. 

Ωστόσο, η ρυθμιστική αρχή εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, καθώς ο παραπάνω ορισμός διαφέρει από τις κατευθυντήριες γραμμές της EBA, ενώ η ποιότητα των δεδομένων θεωρείται επίσης ζήτημα. Οι τράπεζες συμφώνησαν γενικά και μία από τις τράπεζες ανέφερε ότι ένα χαρτοφυλάκιο 300 εκατ. ευρώ που αξιολόγησε, μόνο 26 εκατ. ευρώ θα πληρούσαν τα κριτήρια για την εκτέλεση δανείων στο Στάδιο 1. 

Ταυτόχρονα, δεδομένων των προσπαθειών για βελτίωση και εναρμόνιση της ποιότητας των δεδομένων και της υποβολής εκθέσεων, ορισμένα από αυτά τα δάνεια αναμένεται να επιστρέψουν τους τραπεζικούς ισολογισμούς με την πάροδο του χρόνου. Στις συναντήσεις ειπώθηκε επίσης ότι η ρυθμιστική αρχή δεν επιβάλλει γενική απαγόρευση στις αγορές RPL, καθώς μια μη συστημική τράπεζα απέκτησε πρόσφατα ένα μικρό χαρτοφυλάκιο δανείων που αποτελείται από τρία αναδιαρθρωμένα ξενοδοχεία.

Αισιόδοξο μήνυμα για την απόδοση κεφαλαίου παρά τα DTC

Οι τράπεζες φάνηκαν αισιόδοξες για την απόδοση κεφαλαίου ξεκινώντας από το 2024, με την έγκριση του SSM, την προσεκτική πληρωμή μερισμάτων. Όπως έχει ανακοινωθεί οι αρχικοί δείκτες πληρωμής μερισμάτων είναι μέτριοι και κυμαίνονται από ~10% για την Πειραιώς έως πάνω από 25% για τη Eurobank και την Εθνική, αλλά αναμένεται να αυξηθούν σταδιακά, φτάνοντας το 40%-50% τα επόμενα 2-3 χρόνια.

Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρούς δείκτες κεφαλαίου, ιδίως για την Εθνική και την Eurobank, καθώς και την υψηλή οργανική δημιουργία κεφαλαίου που αναμένεται το 2024-2026, η αντιμετώπιση του πλεονάζοντος κεφαλαίου γίνεται όλο και πιο σημαντική.

Ενώ η Eurobank τόνισε τις συνεχιζόμενες συγχωνεύσεις και εξαγορές της στην Κύπρο, η ΕΤΕ επικεντρώνεται στις αγορές χαρτοφυλακίου καθώς και σε συνεργασίες για την ανάπτυξη κεφαλαίων.

Στο επίκεντρο βρίσκονται επίσης οι επαναγορές με την Εθνική να ελπίζει να συμπληρώσει τα μερίσματα με μια "επιθετική" στρατηγική επαναγοράς από το επόμενο έτος. Επιπλέον, η τράπεζα παρακολουθεί τις εξελίξεις που σχετίζονται με το placement του 18% του μεριδίου της Εθνικής Τράπεζας από το ΤΧΣ για πιθανή εξαγορά.