Του Γιώργου Λαμπίρη

Προτεραιότητα σε ανελαστικές δαπάνες δίνουν κατά τις αγορές καταναλωτικών αγαθών οι Έλληνες το τελευταίο χρονικό διάστημα, κάτι που φαίνεται και από το γεγονός ότι τα σούπερ μάρκετ διατηρούν τη δυναμική τους τόσο σε τζίρο όσο και σε όγκο πωλήσεων, ενώ από την άλλη πλευρά οι λοιποί κλάδοι του λιανεμπορίου με κυριότερο από αυτούς την ένδυση-υπόδηση στο πρώτο τρίμηνο του έτους καταγράφουν πτώση, η οποία σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά, Θεόδωρο Καπράλο, εκτιμάται ότι μπορεί να ανέρχεται και σε διψήφιο ποσοστό σε σύγκριση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2023. 

"Είναι φανερό ότι υπάρχει πτώση. Η αίσθηση που επικρατεί, είναι ότι η συρρίκνωση της κατανάλωσης δεν περιορίζεται μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά και πανελλαδικά. Είναι αναμενόμενο να παρακολουθούμε την εικόνα αυτή, γιατί είναι συγκεκριμένο το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών λόγω του πληθωρισμού και της ακρίβειας. Θα πρέπει να σας επισημάνω ότι τα πρώτα μηνύματα είχαν φανεί ακόμα και μέσα στις γιορτές, όπου παρά το γεγονός ότι υπήρχε κινητικότητα, αυτή προήλθε από τις κάρτες καθότι ένα σημαντικό μέρος της κατανάλωσης πραγματοποιούνταν μέσω πιστωτικών με αγορές σε δόσεις, με αποτέλεσμα να μετατίθενται για τους επόμενους μήνες η εξόφληση των συγκεκριμένων υποχρεώσεων. Ένας ακόμα παράγοντας που επηρεάζει την αγορά είναι η ευρύτερη αστάθεια, με τον καταναλωτή να προβαίνει σε επιλεκτικές και συγκεκριμένες αγορές. Επίσης, εάν λάβουμε υπόψη ότι έχουμε αλλάξει συνήθειες, πολλοί από εμάς προτιμούμε να δώσουμε χρήματα για μία εκδρομή, παρά να αγοράσουμε ένα διαρκές καταναλωτικό αγαθό”, επισημαίνει χαρακτηριστικά ο κύριος Καπράλος. 

Κινείται ο εγχώριος τουρισμός έναντι του λιανεμπορίου

Ο ίδιος εντοπίζει την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών στο ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 ο κόσμος είχε τη διάθεση να διαφύγει, με αποτέλεσμα να υπάρχει εσωτερική τουριστική κίνηση σε τριήμερα αργιών όπως αυτά της Καθαράς Δευτέρας και της 25ης Μαρτίου. "Η διάθεση των Ελλήνων να εκδράμουν φέρνει την αγορά του λιανεμπορίου σε δεύτερη μοίρα, έναντι της διασκέδασης ή της ψυχαγωγίας, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Έτσι, ο τζίρος των καταστημάτων λιανικής -εάν εξαιρέσουμε τα σούπερ μάρκετ, τα καύσιμα και τις πωλήσεις οχημάτων- κινήθηκε κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους σε επίπεδα κάτω από προσδοκώμενο και σε κάθε περίπτωση αρκετά χαμηλότερα από πέρυσι με σοβαρή διαφοροποίηση ανά κλάδο”. Ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά αναφέρει ότι κλάδοι όπως είναι η ένδυση και η υπόδηση είναι μεταξύ αυτών που πλήττονται περισσότερο. "Η κίνηση ήταν απογοητευτική σε ένα μεγάλο φάσμα επιχειρήσεων αυτής της κατηγορίας. Πρόκειται για επιχειρήσεις κυρίως ελληνικών συμφερόντων -εξαιρούνται οι πολυεθνικές- με πολύ καλή δυναμική τα προηγούμενα χρόνια”. 

Αντίθετη εικόνα στα σούπερ μάρκετ 

Η εικόνα σε κάθε περίπτωση ως προς τις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ, είναι διαφορετική με τις πωλήσεις να κινούνται ανοδικά σε σχέση με πέρυσι, σε αντίθεση με τους λοιπούς κλάδους του λιανεμπορίου και εν αντιθέσει με τον κλάδο ένδυσης και υπόδησης. Ειδικότερα, ως προς την κατανάλωση στα ράφια των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, τα πρόσφατα στοιχεία της NielsenIQ καταδεικνύουν ότι στις δέκα πρώτες εβδομάδες του 2024 ο πληθωρισμός των σούπερ μάρκετ κινείται στα επίπεδα του 1%, η ανάπτυξη των πωλήσεων των αλυσίδων σε τζίρο στο +3% και ο όγκος πωλήσεων των αγαθών στο +2%. Τα ίδια στοιχεία πάντως δείχνουν ότι ένας στους δύο Έλληνες (ποσοστό 54%) δαπανούν περισσότερο χρόνο στο σπίτι και έχουν περιορίσει τις εξόδους τους. Επιπλέον, η NielsenIQ εξάγει το συμπέρασμα ότι ένας στους τρεις Έλληνες (ποσοστό 32%) προτιμά την εργασία από το σπίτι και σχεδόν επτά στους δέκα (ποσοστό 67%) αγοράζουν τα απολύτως απαραίτητα καταναλωτικά αγαθά. Επίσης, επτά στους δέκα (67%), αποφεύγουν τη σπατάλη φαγητού και ένας στους δύο (ποσοστό 47%) τρώει όλο και πιο συχνά τα περισσεύματα τροφίμων.

Επιπλέον, το 69% των Ελλήνων καταναλωτών συγκρίνει τις τιμές, έξι στους δέκα (ποσοστό 62%) επισκέπτονται το σούπερ μάρκετ με λίστα προκειμένου να έχουν τον έλεγχο των αγορών τους και δύο στους δέκα χρησιμοποιούν το κινητό τους τηλέφωνο μέσα στο κατάστημα για να σιγουρευτούν ότι αγοράζουν κάποιο προϊόν στη σωστή τιμή.

Πτωτική η πορεία και για τον κλάδο ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών 

Γενική εικόνα πτώσης και προβληματισμό στην αγορά, έχει προκαλέσει η εικόνα των πρώτων μηνών του 2024 στον κλάδο ηλεκτρικών και ηλεκτρικών συσκευών και ειδικότερα του τρίτου τριμήνου του έτους που μόλις ολοκληρώθηκε. Πρωτεύοντα ρόλο στην πτωτική εικόνα της αγοράς διαδραματίζει το γεγονός ότι πλέον έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα "Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή” που επιδοτούσε την αγορά νέων κλιματιστικών, καταψυκτών και ψυγείων, προηγμένης τεχνολογίας και υψηλής ενεργειακής κλάσης. Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με στοιχεία της GfK που καταγράφουν την αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, προκύπτει ότι τον Ιανουάριο ο τζίρος για το σύνολο της αγοράς ήταν μειωμένος κατά 8,6% από τα 274,88 εκατομμύρια του Ιανουαρίου 2023 στα 251,13 εκατομμύρια ευρώ του Ιανουαρίου 2024. 

Την ίδια στιγμή πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι ο Μάρτιος κινήθηκε έντονα πτωτικά, σε σημείο τέτοιο που κατέγραψε μία από τις χαμηλότερες επιδόσεις πωλήσεων των τελευταίων ετών. Η πορεία του Μαρτίου αποδίδεται κατά τις ίδιες πηγές στα διαδοχικά εορταστικά τριήμερα της Καθαράς Δευτέρας και της 25ης Μαρτίου, τα οποία έστρεψαν τους καταναλωτές σε εξορμήσεις εκτός αστικών κέντρων, επηρεάζοντας δραστικά την κατανάλωση.