Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Το "τέλος εποχής" Δασκαλόπουλου στη Vivartia σηματοδοτεί το άνοιγμα μιας νέας σελίδας για το μεγαλύτερο όμιλο στον εγχώριο κλάδο των τροφίμων και έναν από τους επιχειρηματικούς "εθνικούς πρωταθλητές" της χώρας.

Η αποχώρηση του τέως ισχυρού άνδρα της επιχείρησης αφήνει στο τιμόνι της Vivartia τον Σ. Θεοδωρόπουλο, με τον οποίο ο Δ. Δασκαλόπουλος μοιράστηκε το κοινό όραμα της συγχώνευσης των Δέλτα και Chipita υπό τη σκέπη της Vivartia. Το σημαντικότερο, όμως, αποτελεί ένα νέο κεφάλαιο για την ιστορική βιομηχανία, ο έλεγχος της οποίας περνάει στη Marfin Investment Group του Α. Βγενόπουλου έχοντας ουσιαστικά διαρρήξει τους δεσμούς της με το παρελθόν. Το χρονικό των μεγάλων αλλαγών στη Vivartia ξεκινάει όμως από πολύ νωρίς και διαχέεται μέσα από τις κοινές επιχειρηματικές διαδρομές των Δ. Δασκαλόπουλου, Σ. Θεοδωρόπουλου και Α. Βγενόπουλου που αποτελούν και τους βασικούς πρωταγωνιστές σε αυτό το γεμάτο ανατροπές business story.

Το πρώτο μεγάλο εν Ελλάδι deal του ομίλου Marfin αποτελεί μια νέα αλλαγή σελίδας για τη Vivartia, που πλέον αποκτά την κεφαλαιακή ισχύ να καταστεί όχι μόνον ένας νέος εθνικός πρωταθλητής, αλλά ένας από τους μεγαλύτερους ομίλους στον κλάδο των τροφίμων διεθνώς. Συγχρόνως, όμως, σηματοδοτεί το τέλος εποχής για τον όμιλο υπό τον Δ. Δασκαλόπουλο ο οποίος, έχοντας καταφέρει να μετατρέψει την οικογενειακή επιχείρηση σε έναν ισχυρό "παίκτη" του κλάδου σε Ελλάδα και Ευρώπη, αποχωρεί ανοίγοντας ταυτόχρονα μια νέα σελίδα επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αν και οι τρεις επιχειρηματίες που καθόρισαν την πορεία της Vivartia δεν ξεκίνησαν από την ίδια αφετηρία, τελικώς ακολούθησαν κοινές επιχειρηματικές ατραπούς.

Οι Δασκαλόπουλος και Θεοδωρόπουλος σπούδασαν στο ίδιο πανεπιστήμιο, βρέθηκαν να κατέχουν θέσεις αντιπροέδρων στο Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών, συμμετείχαν εκατέρωθεν στα Διοικητικά Συμβούλια των Vivartia και Chipita, ακόμη και το επιχειρηματικό ξεκίνημα των οικογενειών τους που ανέδειξαν τις Δέλτα και Chipita σε ισχυρά επιχειρηματικά μεγέθη έγινε σε δύο γειτονικές περιοχές της Αθήνας, τα Εξάρχεια και τη Νεάπολη. Όσο για τον Α. Βγενόπουλο, συγκαταλέγεται εδώ και χρόνια στους συνεργάτες του Δ. Δασκαλόπουλου με τον οποίο, άλλωστε, έχουν και παλαιότερα κάνει μπίζνες μαζί.

Ο όμιλος Δέλτα

Το γαλατάδικο που η οικογένεια Δασκαλόπουλου άνοιξε πριν από τον πόλεμο στην οδό Κωλέττη στα Εξάρχεια έγινε το 1965 η πρώτη οργανωμένη μονάδα γάλακτος στη χώρα. Ο ιδρυτής της Δέλτα, Αριστείδης Δασκαλόπουλος, διαβλέποντας έγκαιρα τις προοπτικές του κλάδου αποφασίζει να πουλήσει ένα οικογενειακό οικόπεδο στο Χαλάνδρι για να φτιάξει το πρώτο εργοστάσιο της εταιρείας στην Πέτρου Ράλλη. Ανοίγεται στο γάλα, το παγωτό και το γιαούρτι και το 1979 η εταιρεία του καταφέρνει να ξεπεράσει σε πωλήσεις γάλακτος την ΕΒΓΑ που τότε κυριαρχούσε στην αγορά.

Την ίδια σχεδόν περίοδο ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος τελειώνει τη θητεία του στο Ναυτικό έχοντας αποφοιτήσει από το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων της ΑΣΟΕΕ και κατέχοντας ΜΒΑ του Kellogg Graduate School of Management. To 1982 ξεκινά και επίσημα να εργάζεται στην οικογενειακή επιχείρηση. Πρώτο του μέλημα να εφαρμόσει ορισμένες από τις επιχειρηματικές πρακτικές που γνώρισε στην Αμερική. Δημιουργεί έναν νέο –άγνωστο τότε στους Έλληνες συναδέλφους του– τομέα που ονομάζει τμήμα μάρκετινγκ και το οποίο –όπως λέει ο ίδιος– έπαιξε μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη του ομίλου.

Σύντομα αναλαμβάνει την εμπορική διεύθυνση και αργότερα τη γενική διεύθυνση της εταιρείας. Οι πρώτες του στρατηγικές κινήσεις στέφονται με επιτυχία: το 1987 κυκλοφορεί φρέσκο γάλα Δέλτα σε χάρτινη συσκευασία και δύο χρόνια αργότερα ακολουθούν οι χυμοί "Life" που έθεσαν νέες βάσεις στην αγορά των συσκευασμένων χυμών.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την παρότρυνση του πατέρα του αποφασίζει να εισαγάγει τη Δέλτα στο Χρηματιστήριο Αθηνών για να χρηματοδοτήσει την κατασκευή νέων εργοστασίων. Στις 29 Οκτωβρίου του 1990 ξεκινά η διαπραγμάτευση των μετοχών της στο Χ.Α. Με τα 44 εκατ. ευρώ που αντλεί από την κεφαλαιαγορά και με μια αύξηση κεφαλαίου τρία χρόνια αργότερα μπαίνουν οι βάσεις για την κυριαρχία της στον κλάδο των τροφίμων. Ξεκινά η επέκταση στα Βαλκάνια και η συνεργασία με την πολυεθνική Danone, ενώ πραγματοποιούνται οι εξαγορές της Froza και του Μπαρμπα- Στάθη.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν η Δέλτα μετατράπηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους παραγωγής τροφίμων με κύκλο εργασιών 690 εκατ. ευρώ το 2004 και δραστηριότητα στα γαλακτοκομικά (Δέλτα Πρότυπος Βιομηχανία Γάλακτος), το παγωτό (Δέλτα Παγωτού, Δωδώνη), τα τυροκομικά (Βίγλα Ολύμπου), τα κατεψυγμένα προϊόντα (Μπαρμπα-Στάθης, Froza), το έτοιμο φαγητό (Hellenic Catering) και τη μαζική εστίαση (Goody’s).

Υπήρξαν όμως και ανατροπές: η συνεργασία με την Danone, στην οποία πολλά είχαν στηριχθεί για την επέκταση της Δέλτα, δεν απέδωσε. Το "διαζύγιο" ήρθε τελικά στις αρχές του 2005. Ο όμιλος Δέλτα κατέβαλε 62 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει το 30% της Δέλτα Γάλακτος που κατείχαν οι Γάλλοι, ενώ για τη διακοπή της διανομής των προϊόντων της Danone, η ελληνική πλευρά εισέπραξε 16 εκατ. ευρώ.

Το μεγαλύτερο "κεφάλαιο" για τον όμιλο, όμως, αποδείχθηκε ο επικεφαλής της. Διαδεχόμενος τον πατέρα του Αριστείδη στο τιμόνι της γαλακτοβιομηχανίας Δέλτα, ο Δ. Δασκαλόπουλος αποτέλεσε τον αρχιτέκτονα της επέκτασης πέρα από τα γαλακτοκομικά, στους χυμούς, τη γρήγορη εστίαση, τα κατεψυγμένα τρόφιμα, τα έτοιμα φαγητά. Η επιχειρηματική του πορεία τον οδήγησε στην προεδρία του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και σήμερα στο τιμόνι του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχανιών. Μεγάλη του αγάπη, όμως, παραμένει η τέχνη: διαθέτει μεγάλη συλλογή σπάνιων έργων σύγχρονης κυρίως τέχνης, ενώ ασχολείται ενεργά με το μουσείο Guggenheim και με την Tate Gallery.

Το success story Chipita

Σε νεαρή ηλικία ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος αναλαμβάνει τα ηνία της μικρής οικογενειακής επιχείρησης Recor A.E. Το 1981 έχει τη γενική διεύθυνση της Aligel, μιας εισαγωγικής εταιρείας ζαχαρωδών προϊόντων και παγωτών με εισαγωγική δραστηριότητα κυρίως από την Ιταλία. Πέντε χρόνια αργότερα αναλαμβάνει ως διευθύνων σύμβουλος στην Interia, εταιρεία παραγωγής και εμπορίας πραλίνας φουντουκιού με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα.

Την ίδια χρονιά εξαγοράζει το 50% των μετοχών της Chipita η οποία τότε ήταν μια μικρή εταιρεία τροφίμων που στεγαζόταν στον πρώτο όροφο μιας πολυκατοικίας στο Μοσχάτο. Αναλαμβάνει τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου και το 1989 εξαγοράζει το υπόλοιπο 50% της εταιρείας.

Το 1990 με δική του πρωτοβουλία το 50% των μετοχών της Chipita περιέρχεται σε ομάδα πολυεθνικών επενδυτών μέσω της επενδυτικής εταιρείας Eurohellenic. Η κίνηση αυτή γίνεται για να ενδυναμωθεί η κεφαλαιουχική δομή της εταιρείας και να ανοίξει ο δρόμος για την έναρξη μιας σειράς επιτυχημένων επενδύσεων με κύριο βάρος στη μονάδα παραγωγής κρουασάν.

Η συνεχής ανάπτυξη της εταιρείας ανοίγει το δρόμο για την εισαγωγή της στο Χ.Α. το 1994. Μέσω της εισαγωγής αντλήθηκε ένα ιδιαίτερα σημαντικό κεφάλαιο που επανεπενδύθηκε στην κύρια δραστηριότητά της (ενίσχυση της δυναμικότητας, τεχνολογίας και παραγωγής κρουασάν), αλλά και στη μονάδα παραγωγής μιας νέας τότε πρωτοποριακής κατηγορίας προϊόντων, των Bake Rolls.

Αποτέλεσμα η Chipita να μετατραπεί από μια μικρή βιοτεχνία με πωλήσεις 3 εκατ. ευρώ το 1990 σε μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες παραγωγής τυποποιημένων τροφίμων (snacks) με παρουσία σε 14 χώρες και πωλήσεις άνω των 250 εκατ. ευρώ πριν από τη συγχώνευσή της με τη Δέλτα. Εκτός Ελλάδος η Chipita διαθέτει ισχυρή παρουσία σε Αίγυπτο, Πορτογαλία, Μεξικό και Ρωσία, ενώ τα προϊόντα των δύο εταιρειών προϊόντα της Chipita και της Δέλτα μαζί έχουν το 78% της αγοράς στη Βουλγαρία, 66% στη Ρουμανία, 98% στην Πολωνία, 80% στη Ρωσία και 90% στην Ουγγαρία.

Η επιτυχία του Σ. Θεοδωρόπουλου στο τιμόνι της Chipita αναγνωρίστηκε από την ΕΕΔΕ που το 2003 τον βράβευσε ως τον "Κορυφαίο Έλληνα Μanager of the Year 2003", ενώ διατελεί μέλος της διοικούσας επιτροπής της ΕΕΕΧΑΑ και της Λέσχης Επιχειρηματικότητας.

Ο "γάμος" Δέλτα-Chipita

Τους κ.κ. Δασκαλόπουλο και Θεοδωρόπουλο συνδέει εκατέρωθεν φιλία η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην απορρόφηση της Chipita από τη Δέλτα Συμμετοχών την άνοιξη του 2006, η οποία στη συνέχεια μετονομάστηκε Vivartia.

Η ενοποίηση των δραστηριοτήτων των δύο πλευρών (Δέλτα, Δέλτα Γάλακτος, Chipita, Γενική Τροφίμων και Goody΄s) μετέτρεψε τη Vivartia σε ηγέτη στον κλάδο των τροφίμων στην Ελλάδα με παρουσία σε 14 κατηγορίες προϊόντων. Η ενιαία εταιρεία δραστηριοποιείται σε τομείς όπως τα γαλακτοκομικά, οι φρέσκοι χυμοί, η μαζική εστίαση, η αλυσίδα καφέ, η αρτοποιία, τα ζαχαρώδη και τα σνακ. Στην ελληνική αγορά εννέα στα δέκα νοικοκυριά καταναλώνουν τα προϊόντα της, ενώ το 99% των καταναλωτών αναγνωρίζει τα σήματά της.

Τα προϊόντα της Vivartia απέκτησαν παρουσία σε 30 χώρες, ενώ η εταιρεία διατηρεί 27 παραγωγικές εγκαταστάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, απασχολώντας 13 χιλιάδες εργαζομένους. Ο τζίρος του ομίλου το 2006 ανήλθε σε περίπου 950 εκατ. ευρώ και καθαρά κέρδη 49,5 εκατ., από 32 εκατ. το 2005 (+54,7%). Μέχρι το 2009 η διοίκησή της προβλέπει μέση ετήσια αύξηση 8% στις πωλήσεις, ενώ η μερισματική πολιτική που θα ακολουθήσει, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις των επικεφαλής, προβλέπει τη διανομή του 45% των κερδών.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Vivartia, στην τριετία 2007-2009 οι πωλήσεις του ομίλου αναμένεται να αυξηθούν με μέσο ετήσιο ρυθμό 8% ξεπερνώντας τα 1,1 δισ. δολ., τα λειτουργικά κέρδη αναμένεται να τρέξουν με 14% στα 200 εκατ. ευρώ, ενώ τα καθαρά κέρδη που το 2006 ήταν 49,5 εκατ. αναμένεται ότι θα υπερδιπλασιαστούν.

Η εποχή MIG

Εδώ και λίγους μήνες ο έλεγχος της Vivartia πέρασε στη Marfin Investment Group του Ανδρέα Βγενόπουλου, ο οποίος διατηρεί προσωπικές σχέσεις με τους βασικούς μετόχους της εταιρείας. Η επενδυτική εταιρεία του ομίλου Marfin απέκτησε αρχικά το 30% της Vivartia (μπαίνοντας "σφήνα", όπως λέχθηκε, σε άλλα δύο private equity funds που τη διεκδικούσαν), έναντι 551 εκατ. ευρώ (το τίμημα της εξαγοράς εμπεριείχε premium της τάξης του 38% σε σχέση με την αποτίμηση της Vivartia στο Χ.Α. την ημέρα της συμφωνίας).

Αν και η συμφωνία προέβλεπε διατήρηση του μάνατζμεντ (εκτελεστικός πρόεδρος Δ. Δασκαλόπουλος και διευθύνων σύμβουλος Σ. Θεοδωρόπουλος) και είσοδο στο Διοικητικό Συμβούλιο του Α. Βγενόπουλου ως μη εκτελεστικού αντιπροέδρου, μόλις προ ημερών ο Δ. Δασκαλόπουλος αποχώρησε από το Δ.Σ. της εισηγμένης.

Στη δήλωσή του ανέφερε ότι "με την ολοκλήρωση της δημόσιας πρότασης της Μarfin Investment Group ολοκληρώθηκε και τυπικά η μετάβαση της Vivartia στο νέο ιδιοκτησιακό της καθεστώς. Ταυτόχρονα, ολοκληρώθηκε και ο κύκλος της δικής μου προσφοράς στη δημιουργία και ανάπτυξη της Vivartia. Η νέα ιδιοκτησία καλείται να διαμορφώσει το δικό της επιχειρησιακό σχέδιο αναλαμβάνοντας την ευθύνη του δικού της οράματος και των δικών της αντιλήψεων και πρακτικών".

Τώρα η αγορά αναμένει τις νέες κινήσεις της MIG. Μέχρι στιγμής έχει γίνει γνωστό ότι το νέο επιχειρηματικό σχέδιο της Vivartia βρίσκεται υπό επεξεργασία και θα ανακοινωθεί το αργότερο μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Επίσης, σύμφωνα με ανακοίνωση, θα πραγματοποιηθεί placement μετοχών της εταιρείας καθώς η MIG μετά τη δημόσια πρόταση διαθέτει ποσοστό 91,47% της εισηγμένης. Όπως όλα δείχνουν, το τέλος εποχής Δασκαλόπουλου στη Vivartia ανοίγει μια νέα σελίδα για το μεγαλύτερο ελληνικό όμιλο στον κλάδο των τροφίμων.

* Αναδημοσίευση από το περιοδικό "Κεφάλαιο" τεύχος 211, Οκτώβριος 2007