ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 14:28

Η κερδοφορία του 2021 και συγκεκριμένες κινήσεις ενίσχυσης κεφαλαίων και αποδοτικότητας διαμόρφωσαν τη συνολική κεφαλαιακή επάρκεια της Eurobank στο 16,8%, ενώ ο δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων με την πλήρη εφαρμογή των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ (FL CET1) αυξήθηκε κατά 160 μονάδες βάσης, σε 13,6%.

Όπως ανέφερε ο CEO της Eurobank κ. Φ. Καραβίας, σήμερα στην τακτική γενική συνέλευση των μετόχων, ουσιαστική συμβολή στα αποτελέσματα του Ομίλου είχαν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι διεθνείς δραστηριότητες, οι οποίες διακρίνουν τη Eurobank έναντι του εγχώριου ανταγωνισμού. "Πρόθεσή μας”, είπε, "είναι να τις επεκτείνουμε, τόσο οργανικά όσο και με την εκμετάλλευση ευκαιριών που ενδεχομένως εμφανιστούν στην αγορά. Στη Βουλγαρία, η Postbank είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα βάσει του ενεργητικού, ενώ η Eurobank Cyprus είναι η πιο εύρωστη και κερδοφόρα τράπεζα στη χώρα. Το 2021 ενισχύσαμε τη θέση μας στη Σερβία με τη συγχώνευση της Direktna Bank με την Eurobank Serbia, κατέχοντας πλέον μερίδιο 70% στη νέα τράπεζα. Στην Κύπρο, αποκτήσαμε μερίδιο συμμετοχής 12,6% στην Ελληνική Τράπεζα, τη δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας. Συνολικά, η συμβολή των διεθνών δραστηριοτήτων στην καθαρή κερδοφορία μας ανήλθε σε 148 εκατ., με συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο περίπου 10 δισ.

Σε ό,τι αφορά στο πλάνο για την τριετία 2022-24, οι βασικοί στόχοι αφορούν διατηρήσιμη απόδοση ιδίων κεφαλαίων, τουλάχιστον 10% το χρόνο, μέση ετήσια αύξηση των κερδών ανά μετοχή κατά 13%, η οποία είναι εμπροσθοβαρής το 2022, οργανική δημιουργία κεφαλαίου άνω των 100 μονάδων βάσης ετησίως, μέσω τις οποίας θα υποστηριχθεί η αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου, η περαιτέρω βελτίωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας καθώς και διανομή μερισμάτων.

Το μοντέλο λειτουργίας μας εξελίσσεται διαρκώς πάνω σε τρεις κεντρικούς πυλώνες. Πρώτος πυλώνας – η Eurobank ως "Τράπεζα της Ανάπτυξης". "Έχουμε ευθυγραμμίσει το σχεδιασμό μας με τις προτεραιότητες του σχεδίου Ελλάδα 2.0 και εστιάζουμε στη χρηματοδότηση μεγάλων έργων υποδομής καθώς και των επενδύσεων από μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις. Η Τράπεζα έχει κεντρική συμμετοχή σε όλα σχεδόν τα μείζονα έργα: στο εμβληματικό project του Ελληνικού, στην ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, στους αυτοκινητοδρόμους της Εγνατίας και της Ολυμπίας Οδού, στην κατασκευή της μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέσω φυσικού αερίου στην Κομοτηνή. Αποτελούμε την τράπεζα επιλογής των περισσότερων κορυφαίων διεθνών επενδυτών στην Ελλάδα και έχουμε οργανώσει μια ειδική μονάδα για τη στήριξη των πελατών, ώστε να εντάξουν επενδυτικά σχέδια στο Ταμείο Ανάκαμψης. Περαιτέρω, η Τράπεζα μας είχε ηγετική θέση στη χρηματοδότηση της ποντοπόρου ναυτιλίας. Με βάση στοιχεία έτους 2021, η Eurobank ανήλθε στην πρώτη θέση, με το  μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο δανείων προς τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες ανάμεσα στις ελληνικές τράπεζες και το δεύτερο μεγαλύτερο παγκοσμίως”.

Ο δεύτερος πυλώνας συνδυάζει την ανάπτυξη και τη συμμετοχικότητα (inclusive growth). Η Eurobank είναι η πρώτη ελληνική τράπεζα σε δανειακά υπόλοιπα λιανικής τραπεζικής, δηλαδή προς μικρές επιχειρήσεις, στα προσωπικά δάνεια, στην έκδοση πιστωτικών καρτών και στη στεγαστική πίστη. "Υποστηρίζουμε με εξειδικευμένα στελέχη και προϊόντα τις μικρές επιχειρήσεις, ώστε να αξιοποιήσουν όλους τους διαθέσιμους πόρους και χρηματοδοτικά προγράμματα, κρατικά και ευρωπαϊκά. Βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή των κοινωνικά υπεύθυνων τραπεζικών πρωτοβουλιών, παρέχοντας μικροχρηματοδότηση μέσω της Action Finance Initiative (AFI), για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη στήριξη της πρόσβασης επιχειρηματιών σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.”

Ο τρίτος πυλώνας αφορά το μετασχηματισμό της Τράπεζας, το πρόγραμμα EUROBANK2030. "Έχουμε υιοθετήσει ένα μοντέλο που ενσωματώνει τα καλύτερα στοιχεία της αναντικατάστατης φυσικής επαφής και τις μοναδικές δυνατότητες και ευκολίες της τεχνολογίας. Δεν είναι τυχαίο ότι μοντέλο phygital ακολουθούν και κορυφαίοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί διεθνώς. Με τον τρόπο αυτό, αξιοποιούμε με τον καλύτερο τρόπο τις δυνατότητες του έμψυχου δυναμικού μας, εμβαθύνουμε τη σχέση με τους πελάτες μας, και, παράλληλα, ελέγχουμε το λειτουργικό κόστος. Συνεχίζουμε να επενδύουμε σημαντικούς πόρους στην τεχνολογία και το ανθρώπινο κεφάλαιο: Προσθέσαμε στο προσωπικό μας 150 εξειδικευμένα στελέχη στον τομέα της Πληροφορικής, μεταφέρουμε τις εφαρμογές και τα δεδομένα μας στο cloud, αναπτύσσουμε τις υποδομές μας για την ευρεία χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και αξιοποίησης των δεδομένων σε διάφορες τραπεζικές εφαρμογές, εμπλουτίζουμε καθημερινά τα ψηφιακά μας κανάλια. Επίσης, ξεκινήσαμε την αναβάθμιση των συστημάτων μας με τεχνολογίες αιχμής, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου κεντρικού συστήματος της Temenos, το οποίο ήδη εγκαθιστούμε στις διεθνείς δραστηριότητες. Σημαντικό μέρος των πόρων του μετασχηματισμού μας κατευθύνεται στην απλοποίηση των εσωτερικών μας διαδικασιών, μείωση της γραφειοκρατίας και εσωτερική ψηφιοποίηση, ώστε να βελτιώσουμε την εμπειρία των πελατών μας, αλλά και την καθημερινότητα των ανθρώπων μας. Το μοντέλο λειτουργίας phygital εκφράζεται απόλυτα στη νέα γενιά καταστημάτων που αρχίσαμε να εγκαινιάζουμε στα τέλη του 2021 και τα οποία είναι εντυπωσιακά στη  όψη, φιλικά στον πελάτη και ιδιαίτερα λειτουργικά.”

Αποτελέσματα 2021

Τα οικονομικά αποτελέσματα του Ομίλου για το 2021 κινήθηκαν εντός ή και πέραν της στοχοθεσίας, ανέφερε ο κ. Καραβίας και έδωσε τα εξής στοιχεία: Τα κέρδη προ-προβλέψεων ξεπέρασαν το 1 δις ευρώ, ενώ τα οργανικά λειτουργικά κέρδη προσέγγισαν τα 500 εκ. Ειδικότερα, τα καθαρά έσοδα από τόκους μειώθηκαν κατά 2,1% (το 2021 σε €1.321εκ.), κυρίως λόγω της πώλησης των χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τα καθαρά έσοδα από προμήθειες ενισχύθηκαν κατά 18,7%  (και ανήλθαν σε €456εκ.), κυρίως λόγω των εσόδων από τις εργασίες του Δικτύου, τις χορηγήσεις δανείων και τη διαχείριση περιουσίας. Ειδικά για την τελευταία, τα υπό διαχείριση κεφάλαια, σημείωσαν σημαντική αύξηση κατά 38%, στα 4.4 δις ευρώ. Οι λειτουργικές δαπάνες σημείωσαν μικρή μόνο μεταβολή, κατά 0,8% στα €876εκ., με το δείκτη κόστους-εσόδων να παραμένει σταθερά κάτω του 50%, στο 46,0%.

Οι καταθέσεις πελατών αυξήθηκαν κατά σχεδόν €6 δισ., παρέχοντας την απαραίτητη ρευστότητα για νέες εκταμιεύσεις δανείων ύψους €7,8 δισ. στην Ελλάδα. Ενισχύθηκαν επίσης και οι εργασίες Private Banking, μέσω των τριών κέντρων Ελλάδος, Λουξεμβούργου και Κύπρου, καθώς τα υπόλοιπα ενεργητικού και παθητικού που διαχειριζόμαστε για τους πελάτες μας ενισχύθηκαν κατά 15%.

Όπως τόνισε ο ίδιος, ορόσημο για την Τράπεζα αποτέλεσε η ολοκλήρωση της τιτλοποίησης Mexico ύψους €3,2δισ., η οποία οδήγησε σε μονοψήφιο δείκτη NPEs, χωρίς να έχει καμία αρνητική επίπτωση στους δείκτες εποπτικών κεφαλαίων. Παράλληλα, ενισχύσαμε τα κεφάλαιά μας με τις συναλλαγές τιτλοποίησης εξυπηρετούμενων δανείων (Wave) και πώλησης υπηρεσιών αποδοχής και εκκαθάρισης συναλλαγών καρτών (Triangle).

Η κερδοφορία, αλλά και οι παραπάνω συναλλαγές, διαμόρφωσαν τη συνολική κεφαλαιακή επάρκεια στο 16,8%, ενώ ο δείκτης βασικών ιδίων κεφαλαίων με την πλήρη εφαρμογή των κανόνων της Βασιλείας ΙΙΙ (FL CET1) αυξήθηκε κατά 160 μονάδες βάσης, σε 13,6%.

Διεθνείς δραστηριότητες

Ουσιαστική συμβολή στα αποτελέσματα του Ομίλου είχαν, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, οι διεθνείς δραστηριότητες, οι οποίες διακρίνουν τη Eurobank έναντι του εγχώριου ανταγωνισμού. "Πρόθεσή μας”, σημείωσε ο κ. Καραβίας, "είναι να τις επεκτείνουμε, τόσο οργανικά όσο και με την εκμετάλλευση ευκαιριών που ενδεχομένως εμφανιστούν στην αγορά. Στη Βουλγαρία, η Postbank είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα βάσει του ενεργητικού, ενώ η Eurobank Cyprus είναι η πιο εύρωστη και κερδοφόρα τράπεζα στη χώρα. Το 2021 ενισχύσαμε τη θέση μας στη Σερβία με τη συγχώνευση της Direktna Bank με την Eurobank Serbia, κατέχοντας πλέον μερίδιο 70% στη νέα τράπεζα. Στην Κύπρο, αποκτήσαμε μερίδιο συμμετοχής 12,6% στην Ελληνική Τράπεζα, τη δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας. Συνολικά, η συμβολή των διεθνών δραστηριοτήτων στην καθαρή κερδοφορία μας ανήλθε σε €148 εκατ., με συνολικό δανειακό χαρτοφυλάκιο περίπου €10 δισ.”

"Στη βάση αυτών των αποτελεσμάτων παρουσιάσαμε το επιχειρηματικό μας πλάνο για την τριετία 2022-24. Οι βασικοί στόχοι αφορούν διατηρήσιμη απόδοση ιδίων κεφαλαίων, τουλάχιστον 10% το χρόνο, μέση ετήσια αύξηση των κερδών ανά μετοχή κατά 13%, η οποία είναι εμπροσθοβαρής το 2022, οργανική δημιουργία κεφαλαίου άνω των 100 μονάδων βάσης ετησίως, μέσω τις οποίας θα υποστηριχθεί η αύξηση του δανειακού χαρτοφυλακίου, η περαιτέρω βελτίωση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας καθώς και διανομή μερισμάτων.”

Μακροοικονομικές προοπτικές

Την ομιλία του στη γενική συνέλευση ο κ. Καραβίας ξεκίνησε περιγράφοντας το διεθνές και ελληνικό οικονομικό περιβάλλον. Όπως είπε, πριν ακόμη οι οικονομίες, σε όλο τον κόσμο, καταφέρουν να ανακάμψουν πλήρως από την πανδημία, μια σειρά δυσμενών παραμέτρων συσσωρεύονται και δημιουργούν κινδύνους. Οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν υποστεί σοβαρή διαταραχή, ενώ μια διεθνής ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, κυρίως ως αποτέλεσμα της εισβολής στην Ουκρανία. Η άνοδος του πληθωρισμού έχει φέρει το απότομο τέλος της περιόδου των μηδενικών επιτοκίων, με αλλεπάλληλες αυξήσεις -που αναμένεται να συνεχιστούν το επόμενο διάστημα. Αυτές θα έχουν επιπτώσεις στο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ ορισμένες μεγάλες οικονομίες δεν αποκλείεται να περάσουν, έστω για βραχύ χρονικό διάστημα, και σε φάση ύφεσης. Σε αυτό το περιβάλλον, η αύξηση του κόστους ζωής επηρεάζει δυσανάλογα τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα, νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις.

Ανάπτυξη φέτος στο 4%

Παρόλα αυτά, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις άλλες βασικές αγορές μας, οι προοπτικές παραμένουν θετικές. Η Ελλάδα κατέγραψε ήδη έναν από τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάκαμψης, 8,3% για το 2021, ενώ η αύξηση του ΑΕΠ για το τρέχον έτος υπολογίζεται ότι θα είναι της τάξης του 4%. Βασικό μοχλό ανάπτυξης τα προσεχή έτη θα αποτελέσουν τα διαθέσιμα για τη χώρα ευρωπαϊκά κονδύλια, με προεξάρχον το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού ύψους περίπου 90 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2027. Υπάρχει επαρκής ρευστότητα στην οικονομία χάρη και στην αύξηση των καταθέσεων στη διάρκεια της πανδημίας κατά €35 δισ. ενώ το κρατικό ταμειακό απόθεμα ασφαλείας ανέρχεται σε σχεδόν €40 δισ. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές, ώστε να κατευθυνθούν σε επενδυτικούς και αναπτυξιακούς στόχους. Ταυτόχρονα, το τραπεζικό σύστημα, το οποίο με πρωτοπόρο τη Eurobank ολοκληρώνει την εξυγίανσή του, είναι σε θέση και να συμβάλει στη χρηματοδότηση της οικονομίας, αλλά και να επιτελέσει το κρίσιμο έργο που του έχει ανατεθεί, δηλαδή της διοχέτευσης των ευρωπαϊκών πόρων στην ορθή κατεύθυνση. Περαιτέρω αναπτυξιακή ώθηση αναμένεται από ξένα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια που δραστηριοποιούνται ξανά στην Ελλάδα, χάρη στην σταθερή πρόοδο των δημοσίων οικονομικών, τη διαμόρφωση κλίματος φιλικού προς τις επενδύσεις και την πλήρη άρση των αμφιβολιών για τις κεντρικές επιλογές της χώρας. Με βάση στοιχεία του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες εβδομάδες, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών, κοντά στα 6 δις δολάρια το 2021.

Σημείωσε στην ομιλία του ότι δεδομένων όμως των διεθνών προκλήσεων, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας παραμένουν περιορισμένα, επομένως οποιεσδήποτε κινήσεις στήριξης από το κράτος πρέπει να είναι στοχευμένες και όχι οριζόντιες, να γίνονται με μέτρο. "Να θυμηθούμε ότι τα υπερβολικά δίδυμα ελλείμματα ήταν αυτά που μας οδήγησαν στην κρίση, άρα πρέπει να αποφύγουμε πιθανή υποτροπή. Καθώς μάλιστα συνεχίζεται η προσπάθεια της χώρας για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, η οποία, αν και δυσχερέστερη σε προβληματικό διεθνή περίγυρο, πιστεύουμε ότι θα συντελεστεί, εφόσον επιδείξουμε την απαραίτητη δημοσιονομική σύνεση. Καλύτερες αναπτυξιακές προοπτικές, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, προβλέπονται και για τις άλλες χώρες όπου έχουμε ισχυρή παρουσία. Ήδη πέρυσι, τόσο η Κύπρος όσο και η Βουλγαρία ήταν μεταξύ των χωρών με την ταχύτερη ανάκαμψη, με 5% και 4,2% αντίστοιχα, ενώ θετικές προοπτικές διαμορφώνονται και για το 2022”, τόνισε ο ίδιος.

Επιχειρηματικό μοντέλο

Ο κ. Καραβίας παρουσίασε αναλυτικά το νέο μοντέλο τραπεζικής αντίληψης, το οποίο η Eurobank αποκαλεί μοντέλο λειτουργίας phygital. Όπως εξήγησε, εκφράζεται απόλυτα στη νέα γενιά καταστημάτων που αρχίσαμε να εγκαινιάζουμε στα τέλη του 2021 και τα οποία είναι εντυπωσιακά στη  όψη, φιλικά στον πελάτη και ιδιαίτερα λειτουργικά.

Στο πλαίσιο του μετασχηματισμού μας, είπε, με κεντρική θέση στη στρατηγική μας αποκτά και η διαχείριση μιας νέας μορφής κινδύνου, του κλιματικού κινδύνου.  "Υλοποιήσαμε ένα έργο που έθεσε τα θεμέλια για την ενσωμάτωση των σχετικών κριτηρίων στις πολιτικές και τα προϊόντα μας, αναπτύσσοντας ένα λεπτομερή οδικό χάρτη για την αποτελεσματική διαχείριση του, που συνεχίζεται και εντός του 2022. Αποτελεί κεντρική επιχειρηματική μας απόφαση, ότι η Τράπεζα θα συνεχίσει να συνεργάζεται με όλους τους πελάτες της, ανεξάρτητα από το σημερινό τους αποτύπωμα άνθρακα και θα τους στηρίξει, ώστε να εφαρμόσουν το δικό τους σχέδιο πράσινης μετάβασης, παρέχοντας χρηματοδότηση και συμβουλευτικές υπηρεσίες.”

Εργοδότης επιλογής

Ιδιαίτερη αναφορά ο κ. Καραβίας έκανε στον εργοδότη-Eurobank. "Η Eurobank αποτελεί εργοδότη επιλογής τόσο για τους νέους, όσο και για τα καλύτερα έμπειρα στελέχη της τραπεζικής αγοράς. Επιδιώκουμε με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και δράσεις ένα εργασιακό περιβάλλον απόλυτα ευθυγραμμισμένο με τις καλύτερες διεθνείς πρακτικές. Αξιοποιώντας την εμπειρία της πανδημίας, γίναμε πρόσφατα η πρώτη ελληνική τράπεζα που καθιέρωσε το μοντέλο της υβριδικής εργασίας, τόσο από το γραφείο όσο και εξ αποστάσεως, με μεγάλη ανταπόκριση από το προσωπικό μας. Στον τομέα της ισότητας, η  Eurobank είναι μία από τις πέντε μόνον ελληνικές εταιρείες που συμμετέχουν στο Bloomberg Gender Equality Index. Και ενθαρρύνουμε  την εκπροσώπηση των δύο φύλων στην εταιρική ιεραρχία μέσω του προγράμματος mentoring Women in Banking (WiB) και της στήριξης της πρωτοβουλίας "the Boardroom", που προετοιμάζει γυναίκες για την ένταξή τους στα διοικητικά συμβούλια επιχειρήσεων.”

Κοινωνικό αποτύπωμα

"Έχουμε αίσθηση του ρόλου μας στην οικονομία αλλά και στην κοινωνία. Θεωρούμε γι’αυτό αναπόσπαστο κομμάτι της δραστηριότητάς μας τις δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Το 2021 αναλάβαμε μια μείζονα πρωτοβουλία, που προβάλλεται και στα επόμενα χρόνια, για την ανάδειξη και αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα. Το δημογραφικό συνιστά τη μεγαλύτερη, ίσως, πρόκληση που έχει μπροστά της η χώρα και αγγίζει όλες τις πτυχές του μέλλοντός της, ενώ επηρεάζει καθοριστικά και πέραν των κοινωνικών, όλα τα βασικά οικονομικά μεγέθη. Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει (μεταξύ πολλών άλλων δράσεων) τη χρηματοδότηση μιας αναλυτικής μελέτης και προτάσεων πολιτικής, που ήδη παρουσιάσαμε μαζί με το ΙΟΒΕ, καθώς και την παροχή στήριξης σε νέους γονείς και οικογένειες, εστιάζοντας σε ακριτικές γεωγραφικές περιοχές”, κατέληξε την ομιλία του στη γενική συνέλευση. 

Γιώργος Ζανιάς

Στην ομιλία του, ο πρόεδρος της Eurobank κ. Γιώργος Ζανιάς, παρουσιάζοντας της προκλήσεις της παγκόσμιας και της ελληνικής οικονομίας, σημείωσε ότι το μεγαλύτερο μακροοικονομικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ο πληθωρισμός καθώς ο σχετικός δείκτης έφτασε τον Ιούνιο στο 12,0%. Περισσότερο ανησυχητικό ίσως είναι πως ο πυρήνας του πληθωρισμού, εξαιρουμένων δηλαδή της ενέργειας και των τροφίμων, αυξήθηκε στο 6,0% τον Ιούνιο 2022 από 3,7% τον Μάιο. Αντίθετα, η εξέλιξη της ανεργίας είναι ενθαρρυντική με το ποσοστό της να ακολουθεί καθοδική πορεία και διαμορφώθηκε τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους στο 12,5% του εργατικού δυναμικού (χαμηλό 12 ετών). Ωστόσο, όπως, τόνισε ο ίδιος, το πρόβλημα όμως εδώ είναι πως πλησιάζουμε το ύψος της διαρθρωτικής ανεργίας η οποία είναι πιο δύσκολο να μειωθεί καθώς δεν επηρεάζεται από τον οικονομικό κύκλο, ενώ ήδη υπάρχουν κλάδοι της ελληνικής οικονομίας που αντιμετωπίζουν έλλειψη προσωπικού.

Προκλήσεις και δημογραφικό

Κλείνοντας την ομιλία του κ. Ζανιάς έκανε αναφορά στη μακροοικονομική κατάσταση και σε μια σειρά από προκλήσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα που παραμένουν στην ελληνική οικονομία και απαιτούν την εφαρμογή κατάλληλης οικονομικής πολιτικής και μεταρρυθμίσεων. Σε αυτές περιλαμβάνονται: η παρατηρούμενη αυξημένη ροπή για εισαγωγές (που συμβάλλει στην επίσης παρατηρούμενη αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών), η έλλειψη εσωτερικών αποταμιευτικών πόρων, η συνεχιζόμενη χαμηλή συμμετοχή των επενδύσεων στο ΑΕΠ, το αυξημένο κόστος δανεισμού, τα τυχόν προβλήματα απορρόφησης των τεράστιων αυτή τη φορά ευρωπαϊκών πόρων. Επαγρύπνηση χρειάζεται και για τη γρήγορη προσαρμογή στο νέο οικονομικό περιβάλλον που θα δημιουργηθεί μετά την τρέχουσα γεωπολιτική κρίση.  Σε αυτές τις προκλήσεις πρέπει να προστεθεί και το δημογραφικό πρόβλημα, το οποίο από οικονομικής πλευράς, συνδέεται με την προσφορά ανθρώπινου δυναμικού και το οποίο αναδεικνύει από πέρυσι η Eurobank.

Αυξανόμενη συχνότητα κρίσεων

Ο κ. Ζανιάς περιέγραψε τις νέες δυναμικές που αναπτύσσονται στο διεθνές περιβάλλον με χαρακτηριστικό την αυξανόμενη συχνότητα κρίσεων. Όπως ανέφερε στη γενική συνέλευση, την τελευταία μιάμιση δεκαετία, οι κρίσεις τείνουν να υποκαταστήσουν την κανονικότητα. "Έτσι, και ενώ ζούμε την "ουρά" ελπίζουμε της υγειονομικής κρίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας πόλεμος στην Ευρώπη. Η γεωπολιτική αυτή κρίση ήρθε σε μια στιγμή που η παγκόσμια οικονομία βρισκόταν σε τροχιά ανάκαμψης, καθώς τα κρούσματα του κορονοϊού υποχωρούσαν στις περισσότερες χώρες του κόσμου και οι διαταράξεις στις εφοδιαστικές αλυσίδες εξασθενούσαν.”

Ο ίδιος συμπλήρωσε ότι ο πόλεμος, που αποτελεί μία ανθρωπιστική κρίση με χιλιάδες θύματα και εκατομμύρια ανθρώπους που υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, έφερε την παγκόσμια οικονομία αντιμέτωπη με νέα αύξηση της αβεβαιότητας, νέες χρηματοοικονομικές συνθήκες και με περαιτέρω σημαντική άνοδο των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Αυτές οι συνθήκες επιδεινώνουν τις προοπτικές ανάπτυξης, ιδιαίτερα για την Ευρώπη,  λόγω της υψηλής ενεργειακής εξάρτησής της από τη Ρωσία, ιδίως σε φυσικό αέριο.

Παράλληλα, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι μεγάλες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων επιβαρύνουν ιδιαίτερα τα άτομα με χαμηλό εισόδημα, εγείροντας σοβαρούς κινδύνους για την επισιτιστική ασφάλεια και την τροφοδότηση κοινωνικών εντάσεων. Ήδη ο δείκτης τιμών καταναλωτή έχει επιταχυνθεί στις περισσότερες οικονομίες παγκοσμίως σε υψηλά δεκαετιών, σημαντικά υψηλότερα από τον στόχο των Κεντρικών Τραπεζών. Επιπλέον, τους τελευταίους μήνες, οι πιέσεις των τιμών έχουν διαχυθεί στην ευρύτερη οικονομία, με αποτέλεσμα τη σημαντική ενίσχυση του δομικού πληθωρισμού σχεδόν σε όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει τις ανησυχίες για διατήρηση του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα για διάστημα μεγαλύτερο από το αρχικά προβλεπόμενο, ωθώντας πολλές μεγάλες Κεντρικές Τράπεζες σε "επιθετική" στροφή στη νομισματική πολιτική τους για την αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού προκειμένου να αποφευχθούν δευτερογενείς επιπτώσεις.

Σύμφωνα με τον κ. Ζανιά, αντιμέτωπη με τις νέες αυτές προκλήσεις, η παγκόσμια οικονομία εκτιμάται ότι θα επιβραδυνθεί σημαντικά,  με τον ετήσιο ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ να αναμένεται, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, να διαμορφωθεί σε 3,0% εφέτος, έναντι εκτίμησης 4,5% στο τέλος του προηγούμενου έτους. Στην Ευρωζώνη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει για φέτος ανάπτυξη 2,6%. Οι προβλέψεις αυτές περιβάλλονται από ασυνήθιστα υψηλό βαθμό αβεβαιότητας καθώς σημαντικοί κίνδυνοι ελλοχεύουν, συμπεριλαμβανομένων: μιας πιθανής επιδείνωσης του πολέμου, ιδιαίτερα μεγάλης σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής, απότομης διακοπής των ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη, μεγαλύτερη από την αναμενόμενη επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας, η οποία δοκιμάζεται από την εφαρμογή αυστηρής στρατηγικής για μηδενική ανοχή στον κορονοϊό, ισχυρότερες διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και μια νέα έξαρση της πανδημίας λόγω εμφάνισης μίας ανθεκτικής στα υπάρχοντα εμβόλια μετάλλαξης.

Επιπτώσεις στην Ελλάδα

Όλες αυτές οι εξελίξεις αναγκαστικά επηρεάζουν και τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας, είπε ο κ. Ζανιάς και συνέχισε: Θα πρέπει όμως να σημειωθεί πως μέσα σ’ αυτή την ιδιαίτερη και δύσκολη συγκυρία, η χώρα μας βρίσκεται, για πρώτη φορά μετά από καιρό, σε πιο ευνοϊκή συγκριτικά θέση. Παράγοντες που συνηγορούν σε μια τέτοια διαφοροποίηση είναι: η βελτίωση της αξιοπιστίας της χώρας, η αξιοποίηση μιας σειράς ευκαιριών που δημιούργησε η μακρόχρονη κρίση, η σταδιακή απόδοση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων που έγιναν κυρίως τα χρόνια των οικονομικών προγραμμάτων, τα πρωτοφανή σε ύψος ευρωπαϊκά κεφάλαια περί τα 90 δις ευρώ για τα επόμενα χρόνια και η εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.

Έτσι, μετά τη βαθιά ύφεση το 2020 ύψους 9,0% λόγω του πρώτου και απρόσμενου κύματος της πανδημίας, η ελληνική οικονομία ανέκαμψε δυναμικά το 2021, επιτυγχάνοντας πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης της τάξης του 8,3%, και η ανάκαμψη συνεχίστηκε το πρώτο τρίμηνο του 2022 με πραγματική αύξηση του ΑΕΠ κατά 7% σε ετήσια βάση, ώστε στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2022 το πραγματικό ΑΕΠ να ξεπερνά τα προ πανδημίας επίπεδα κατά 3,0% (0,8% στην Ευρωζώνη). Πιο πρόσφατα, την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή της για ανάπτυξη το 2022 στην Ελλάδα στο 4% (από 3,5% που ήταν η εκτίμηση του Μαΐου), παρά την επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και τον υψηλό πληθωρισμό. Η ανάπτυξη στη χώρα μας φέτος αναμένεται να στηριχτεί στις εξαγωγές υπηρεσιών (τουρισμός), στις δημόσιες επενδύσεις μέσω ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και στην ιδιωτική κατανάλωση.

Οι απαιτήσεις για δημοσιονομικές παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων κρίσεων επανάφερε τα υψηλά ελλείμματα στον προϋπολογισμό, με το πρωτογενές  έλλειμμα το 2020 να φτάνει το 7,2% του ΑΕΠ. Η δημοσιονομική κατάσταση όμως, πιστεύω, πως είναι διαχειρίσιμη υπό την αυστηρή προϋπόθεση πως θ’ αποφευχθούν εφεξής οι υπερβολές στη δημοσιονομική πολιτική και δεν θα υπάρξουν αρνητικές εκπλήξεις στην αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, προβλέπεται πως το 2022 το πρωτογενές έλλειμμα θα βρίσκεται στο 1,9%, επιστρέφοντας σε θετικό πρόσημο το 2023.

Το δημόσιο χρέος επίσης κρίνεται ως βιώσιμο λόγω των εξαιρετικών ποιοτικών χαρακτηριστικών που διαθέτει, παρά το τεράστιο ύψος του ως ποσοστό του ΑΕΠ (206.3% το 2020 και 193.3% το 2021), ενώ αναμένεται να πέσει κάτω από το 180% του ΑΕΠ στο τέλος του 2022. Σύμμαχο σε αυτή την αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους αποτελεί ο υψηλός βραχυπρόθεσμος πληθωρισμός, ο οποίος μάλιστα δεν αναμένεται να έχει τα γνωστά αρνητικά αποτελέσματα στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας καθώς αποτελεί ένα γενικευμένο φαινόμενο, αν και διαφορές υπάρχουν, και δεν αλλάζουν σε σημαντικό βαθμό οι σχετικές τιμές των προϊόντων.

Είναι βέβαια ανησυχητική η επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών, που έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη αύξηση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Ωστόσο, η πιστοληπτική αξιολόγηση του Ελληνικού Δημοσίου βρίσκεται πλέον μόλις μια βαθμίδα από την επενδυτική κατηγορία και η αναβάθμιση θα ευνοήσει τα ελληνικά ομόλογα και κατ’ επέκταση το ελληνικό Δημόσιο καθώς θα μειώσει το κόστος δανεισμού ενώ θα συμβάλει και στην περαιτέρω προσέλκυση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων.

Το μεγαλύτερο μακροοικονομικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι ο πληθωρισμός καθώς ο σχετικός δείκτης έφτασε τον Ιούνιο στο 12,0%. Περισσότερο ανησυχητικό ίσως είναι πως ο πυρήνας του πληθωρισμού, εξαιρουμένων δηλαδή της ενέργειας και των τροφίμων, αυξήθηκε στο 6,0% τον Ιούνιο 2022 από 3,7% τον Μάιο. Αντίθετα, η εξέλιξη της ανεργίας είναι ενθαρρυντική με το ποσοστό της να ακολουθεί καθοδική πορεία και διαμορφώθηκε τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους στο 12,5% του εργατικού δυναμικού (χαμηλό 12 ετών). Το πρόβλημα όμως εδώ είναι πως πλησιάζουμε το ύψος της διαρθρωτικής ανεργίας η οποία είναι πιο δύσκολο να μειωθεί καθώς δεν επηρεάζεται από τον οικονομικό κύκλο, ενώ ήδη υπάρχουν κλάδοι της ελληνικής οικονομίας που αντιμετωπίζουν έλλειψη προσωπικού.

Τράπεζες

Ο τραπεζικός τομέας επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων κρίσεων. Οι τράπεζες ενισχύουν την κερδοφορία τους και εξυγιαίνουν τους ισολογισμούς τους, με δύο από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να βρίσκονται ήδη σε μονοψήφιο ποσοστό κόκκινων δανείων, όπου αναμένεται να βρίσκονται και οι τέσσερις μέχρι το τέλος του έτους. Η Eurobank ήταν η πρώτη τράπεζα που πέτυχε μονοψήφιο ποσοστό Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων διατηρώντας παράλληλα τα επίπεδα κάλυψης των εν λόγω δανείων σε πολύ υψηλά επίπεδα. Η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών παραμένει σε επίπεδα άνω των ορίων που έχει θέσει η Βασιλεία ΙΙΙ αλλά και των αυστηρότερων ορίων της ΕΚΤ, ενώ η επιτευχθείσα κερδοφορία λειτουργεί πλέον ως μόνιμη πηγή ενίσχυσης των εποπτικών τους κεφαλαίων. Η ρευστότητα επίσης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος παραμένει ισχυρή. Είναι εντυπωσιακό ότι οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα το διάστημα Ιανουάριος 2021 έως και Μάϊο του 2022 αυξήθηκαν κατά 16,2 δισ. ευρώ ή 10,3% σε σχέση με το τέλος του 2020. Παράλληλα η χρηματοδότηση της Ελληνικής οικονομίας συνεχίστηκε το 2021, με τις καθαρές ροές χρηματοδότησης προς επιχειρήσεις να ανέρχονται σε 3,3 δισ. Ευρώ. Αυτή η τάση συνεχίστηκε και τους πρώτους πέντε μήνες του 2022 με το αντίστοιχο νούμερο να ανέρχεται σε 2,2 δισ. ευρώ ήδη. Η αύξηση χρηματοδότησης από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι μονόδρομος γιατί αυτή τη στιγμή τα εξυπηρετούμενα δάνεια ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα βρίσκονται κοντά στο 60% ενώ πριν την κρίση ξεπερνούσε το 100% και ήδη σε παρόμοιες χώρες όπως η Πορτογαλία το ποσοστό αυτό ήδη βρίσκεται στο 110%.

Με τις εξελίξεις αυτές, οι ελληνικές τράπεζες γίνονται πλέον "good banks” και είναι έτοιμες να υλοποιήσουν τον αναπτυξιακό τους ρόλο. Όχι μόνο μέσω των δικών τους χρηματοδοτήσεων αλλά και μέσω του σημαντικού ρόλου που έχουν στην αποτελεσματική κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, όπου ο ρόλος των Τραπεζών στην αποτελεσματική κατανομή των κεφαλαίων αναμένεται να είναι καθοριστικός, σημείωσε ο κ. Ζανιάς.