Της Αλεξάνδρας Γκίτση 

Την ύπαρξη χρηματοδοτικού κενού και περιορισμένης πρόσβασης των ελληνικών πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στην τραπεζική χρηματοδότηση και στα χρηματοδοτικά εργαλεία αναδεικνύουν τα στοιχεία της Ετήσιας Έρευνας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 14.055 επιχειρήσεων στα κράτη - μέλη της ΕΕ-27 το διάστημα Απριλίου-Σεπτεμβρίου. 

Από την έρευνα προκύπτει πως το 30% των επιχειρήσεων του δείγματος στην Ελλάδα δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε τραπεζικό δάνειο τους τελευταίους 6 μήνες (μ.ο. 29% σε ΕΕ-27), το 14% ανέφερε ότι αξιοποίησε τραπεζικό δανεισμό, ενώ ποσοστό 54% δήλωσε ότι αυτή η μορφή χρηματοδότησης δεν είναι συμβατή με την επιχείρηση (50% σε επίπεδο EE-27).

Ειδικότερα, το 30% των επιχειρήσεων που υπέβαλε αίτημα για δάνειο, δανειοδοτήθηκε με το σύνολο του ποσού που αιτήθηκε, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ-27 ανέρχεται σε 70%. Εν αντιθέσει με το 30% των ΜμΕ που έλαβαν δάνειο, ποσοστό 38% δεν κατάφερε να δανειοδοτηθεί με το ποσό που αιτήθηκε (20% σε επίπεδο ΕΕ-27), ενώ 20% των αιτημάτων απορρίφθηκε (6% σε επίπεδο ΕΕ-27).

Την ίδια στιγμή το 30% των ελληνικών ΜμΕ, δήλωσε ότι ο κύριος λόγος που ο δανεισμός δεν είναι συμβατός με την επιχείρηση είναι τα υψηλά προσφερόμενα τραπεζικά επιτόκια. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο σε όλη την ΕΕ (μ.ο. ΕΕ-27: 8%). Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό για τις ελληνικές επιχειρήσεις εντοπίζεται στις εξασφαλίσεις (9% σε σχέση με 4% που είναι ο μ.ο. στην ΕΕ-27.

Για τους λόγους αυτούς η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κρίνεται από τις ελληνικές επιχειρήσεις του δείγματος ως το βασικότερο πρόβλημα (22%), στη Γερμανία και τη Γαλλία είναι προτελευταίο (9%), ενώ ο μ.ο. ανέρχεται σε 10% σε επίπεδο ΕΕ-27. Σε άλλες χώρες δε που εφήρμοσαν μνημονιακά προγράμματα δεν αποτελεί πρώτιστο πρόβλημα: στην Ιρλανδία το ποσοστό είναι 7% (προτελευταίο πρόβλημα), όπως και στην Πορτογαλία (9%) και την Ισπανία (9%) είναι τελευταίο πρόβλημα.

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε πως στην ερώτηση "πόσο σημαντικό πρόβλημα είναι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση κατά τους τελευταίους 6 μήνες” σε σχέση με άλλα θέματα (π.χ. ανταγωνισμός, πρόσβαση αγορές), η Ελλάδα καταγράφει από τις υψηλότερες τιμές (6,6) σε σχέση με τη μέση τιμή των κρατών-μελών (4,8) και συγκριτικά με χώρες όπως Ιρλανδία (4,8), Πορτογαλία (5,8), Ισπανία (5,4), Ρουμανία (5,9), Μάλτα (5,4) και Σλοβενία (4,8).

Στην ερώτηση εάν αξιοποιήθηκαν επιχορηγήσεις ή επιδοτούμενος δανεισμός (grants or subsidised bank loan) κατά τους τελευταίους 6 μήνες, το 27% των ελληνικών επιχειρήσεων δήλωσε ότι αξιοποίησε σχετικά εργαλεία, το 28% ότι δεν αξιοποίησε και το 45% ότι δεν είναι συμβατά με την επιχείρηση. 

Εκτός όμως από τα προβλήματα πρόσβασης στη χρηματοδότηση, οι ελληνικές ΜμΕ εμφανίζονται να έχουν σημαντική μείωση του κύκλου εργασιών τους (ποσοστό 71% δήλωσε επιδείνωση) και των κερδών τους (το 74% δήλωσε επιδείνωση του δείκτη κερδών). 

Από την έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε το διάστημα Απριλίου-Σεπτεμβρίου 2020 προέκυψαν επίσης τα εξής: 

η πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις Ευρωπαϊκές ΜμΕ μειώθηκε κατά 40%. Ο κύκλος εργασιών τους μειώθηκε σημαντικά, με το 61% να δηλώνει μείωση κύκλου εργασιών (44% netbalance) στο σύνολο του δείγματος –το μεγαλύτερο ποσοστό από το 2014- κατά το διάστημα της έρευνας (Απρίλιος-Σεπτέμβριος 2020).

οι πιστωτικές γραμμές (creditlines) εξακολουθούν να είναι η πρώτη πηγή χρηματοδότησης. Μόλις όμως, 1 στις 5 ευρωπαϊκές ΜμΕ που αιτήθηκε δάνειο κατάφερε να λάβει το ποσό δανείου που αιτήθηκε. 

Οι επιχορηγήσεις αυξήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο από 8% σε 24%.