Του Νίκου Χρυσικόπουλου 

Όταν πριν από 24 χρόνια ο Βασίλης Κάτσος, απόφοιτος της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έπαιρνε στα χέρια του το "τιμόνι" Pharmathen ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί πως σήμερα η φαρμακοβιομηχανία θα συγκαταλεγόταν μεταξύ των 150 πιο κερδοφόρων και των 200 μεγαλύτερων εταιρειών στην Ελλάδα, με τζίρο που ξεπερνά τα 200 εκατ. ευρώ και διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης τα τελευταία πέντε χρόνια. Ίσως δεν μπορούσε να φανταστεί ούτε πως θα κέντριζε το ενδιαφέρον ενός εκ των μεγαλύτερων επενδυτικών κεφαλαίων παγκοσμίως, του fund BC Partners, μια συμφωνία που ανανέωσε την επενδυτική στρατηγική του ομίλου και παράλληλα άνοιξε νέους δρόμους για την ιδρυτική οικογένεια. 

Ο Βασίλης Κάτσος το 1993, ως ένας από τους βασικούς μετόχους, ανέλαβε τη θέση του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Pharmathen Α.Ε., διαδεχόμενος τον πατέρα του Νίκο Κάτσο, ο οποίος ίδρυσε τη φαρμακοβιομηχανία το 1969. Μαζί του η αδερφή του, Νέλλη Κάτσου, σημερινή αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου και διευθύνων σύμβουλος της Pharmathen και υπεύθυνη για την εποπτεία και την παρακολούθηση των διοικητικών και οικονομικών υπηρεσιών του ομίλου. 

Υπό την καθοδήγησή του ξεκίνησε ο στρατηγικός ανασχεδιασμός της οικογενειακής εταιρείας, δίνοντας έμφαση αρχικά στην ισχυροποίηση της παρουσίας της στην ελληνική αγορά και μετέπειτα στην ανάπτυξη των διεθνών δραστηριοτήτων, με στόχο αρχικά την ευρωπαϊκή και κατόπιν την παγκόσμια αγορά.

Η στόχευση των αδερφών Κάτσου ήταν εξαρχής ξεκάθαρη: ανάπτυξη μέσω επενδύσεων, εξαγωγών και διεθνών συμφωνιών. Το 1997 ξεκίνησε το άνοιγμα στις διεθνείς αγορές και αργότερα οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στη πώληση της τεχνογνωσίας.

Τα deal - σταθμός

Η επιλογή αυτή επιβεβαιώθηκε πριν από τρία χρόνια. Τον Νοέμβριο του 2014 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων υπέγραψε σύμβαση πενταετούς διάρκειας ύψους 25 εκατ. ευρώ με τη φαρμακοβιομηχανία για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας της εταιρείας βάσει του προγράμματος "InnovFin – Χρηματοδοτήσεις της Ε.Ε. για την Καινοτομία". Λίγους μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2016, η Pharmathen υπογράφει συμφωνία για την πώληση του πλειοψηφικού της πακέτου μετοχών στο διεθνές επενδυτικό fund BC Partners, πετυχαίνοντας πρόσβαση σε ρευστότητα μέσω του διεθνούς τραπεζικού συστήματος και τη δυνατότητα να προχωρήσει σε νέες εξαγορές φαρμακευτικών προϊόντων.

Δύο καινοτόμες τεχνολογίες που ανέπτυξε στα εργαστήριά της, τα ενέσιμα παρατεταμένης αποδέσμευσης (Long Acting Injectables – LAI), τεχνολογία η οποία προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολυεθνική κολοσσών από τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας, και τα χωρίς συντηρητικά οφθαλμικά διαλύματα, την έφεραν ακόμη πιο κοντά στον στόχο της εξωστρέφειας. 

Τα αδέρφια Κάτσου πέτυχαν το τελευταίο διάστημα, και έχοντας εξασφαλίσει την απαιτούμενη ρευστότητα, συμφωνίες με φαρμακευτικούς ομίλους για την παραγωγή φαρμάκων που θα στηρίζονται στις παραπάνω τεχνολογίες, με την παραγωγή να γίνεται εξολοκλήρου στην Ελλάδα και ειδικότερα στο εργοστάσιο στη Ροδόπη, στις Σάπες.

Το fund 

Εδώ και έναν σχεδόν χρόνο η οικογένεια Κάτσου έχει πραγματοποιήσει ένα ακόμα επιχειρηματικό εγχείρημα. Σε έναν state-of-the-art γραφειακό χώρο στη Λεωφόρο Κηφισίας στο Μαρούσι, με έντονα τα στοιχεία του σκανδιναβικού design, στεγάζεται η VNK Capital, η εταιρεία επιχειρηματικών συμμετοχών που ίδρυσε η οικογένεια με στόχο την υλοποίηση επενδυτικών τοποθετήσεων στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας και όχι μόνο. 

Τη θέση του Managing Director στην VNK Capital (σ.σ. το αρκτικόλεξο προέρχεται από τα αρχικά των Βασίλη και Νέλλης Κάτσου) έχει αναλάβει ο Παναγιώτης Γεωργαλάς, έμπειρος μάνατζερ με θητεία, μεταξύ άλλων, στην Olympia Development του Π. Γερμανού, την Intracom κ.ά., έχοντας διατελέσει επί σειρά ετών CFO στον όμιλο της Pharmathen. Σύμφωνα με πληροφορίες, η VNK Capital έχει βολιδοσκοπήσει σειρά επενδυτικών κινήσεων, αναμένοντας την κατάλληλη συγκυρία –το πιθανότερο εντός των επόμενων μηνών– προκειμένουν να προχωρήσει στην υλοποίησή τους.

Οι μεγάλες επενδύσεις στη Ροδόπη

Τα τελευταία χρόνια το εργοστάσιο των Σαπών αποτελεί την παραγωγική αιχμή του ομίλου Pharmathen. 

Η Pharmathen έχει ήδη επενδύσει 10 εκατ. ευρώ επιπλέον στη συγκεκριμένη βιομηχανική μονάδα, ενώ άλλα 15 εκατ. ευρώ αναμένεται να επενδυθούν επιπρόσθετα φέτος, μετά την αρχική επένδυση των 42 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του εργοστασίου. Στελέχη της βιομηχανίας αναφέρουν πως επίκειται επιθεώρηση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) προκειμένου να δοθεί πιστοποίηση στις εγκαταστάσεις, ώστε τα σκευάσματα που παράγονται στο εργοστάσιο της Ροδόπης να μπορούν να διατίθενται και στις ΗΠΑ. 

Ενδεικτικό της ανάπτυξης που έχει επιτευχθεί ήταν πως, όταν ανέλαβαν τη διοίκηση τα δύο αδέρφια, η φαρμακοβιομηχανία αριθμούσε περίπου 40 εργαζομένους. Σήμερα το προσωπικό της Pharmathen, μαζί με τους ερευνητές, αγγίζει τα 1.100 άτομα, οι μισοί εκ των οποίων προσελήφθησαν τα τελευταία πέντε χρόνια.

Εκτός Ελλάδας το 75% του τζίρου 

Το 2016 ο κύκλος εργασιών της ανήλθε στα 202 εκατομμύρια ευρώ, από 161,9 το 2012, ενώ οι εξαγωγές της αποτελούν το 1% των ελληνικών εξαγωγών συνολικά. Με περισσότερες από 8 χιλ. άδειες κυκλοφορίας προϊόντων ήδη εγκεκριμένες, κατατάσσεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες εξαγωγικές εταιρείες της χώρας μας, με το 75% του συνολικού κύκλου εργασιών της να προέρχεται από τις διεθνείς αγορές, μέσω του παγκόσμιου δικτύου της (η Pharmathen έχει διεθνή παρουσία σε περισσότερες από 85 χώρες). 

Διαθέτει τρία ερευνητικά κέντρα, στην Παλλήνη, στη Θεσσαλονίκη και στην Ινδία και επενδύει ετησίως πάνω από 20 εκατ. ευρώ σε έρευνα νέων φαρμάκων και τεχνολογιών, με στρατηγικό στόχο την περαιτέρω ενίσχυση του τομέα αυτού με επενδύσεις άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ έως το 2020.