Tης Νένας Μαλλιάρα

Με έμφαση στα νέα δάνεια, τις προμήθειες και την περαιτέρω περιστολή του λειτουργικού κόστους, θα επιδιώξουν οι τράπεζες να διατηρήσουν φέτος την κερδοφορία τους.

Πρόκειται για "στοίχημα" που θα κριθεί από τις μακροοικονομικές εξελίξεις και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, αλλά και ζητούμενο από την ΕΚΤ, για να μπορέσουν οι τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την Οικονομία.

Η αγωνία των τραπεζιτών για τις μακροοικονομικές εξελίξεις, ύστερα μάλιστα από αρνητικές ενδείξεις του α΄ τριμήνου 2017 που μπορεί να οδηγήσουν σε επίσημα στοιχεία για ύφεση, αναμένεται να αποτυπωθεί στις παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων χρήσεως 2016 αυτή την εβδομάδα (29/3 Eurobank, 30/3 Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, 31/3 Τράπεζα Πειραιώς).

Το ενδιαφέρον στις παρουσιάσεις που θα ακολουθήσουν προς τους αναλυτές ξένων οίκων θα επικεντρωθεί στις προβλέψεις των τραπεζών για τα "κόκκινα" δάνεια και τις καταθέσεις, στις εκτιμήσεις τους για την ανάπτυξη της Οικονομίας και στο πώς οι τράπεζες θα μπορέσουν να συντηρήσουν και να ενισχύσουν την επιστροφή τους σε κέρδη ύστερα από έξι χρόνια ζημιών.

Σημειώνεται ότι κερδοφορία τραπεζών και χρηματοδότηση της Οικονομίας είναι το μείζον ζήτημα για την ευρωζώνη στην παρούσα φάση. Δεν είναι τυχαίο ότι την προηγούμενη εβδομάδα, προλογίζοντας την ετήσια έκθεση της ΕΚΤ για την εποπτική δραστηριότητα το 2016, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Mario Draghi, τόνισε ότι η ικανότητα του τραπεζικού τομέα να υποστηρίξει πλήρως την ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης περιορίζεται λόγω της χαμηλής κερδοφορίας του. Όπως επεσήμανε, πλεονάζον δυναμικό, αναποτελεσματικοί χειρισμοί και προβληματικά στοιχεία ενεργητικού που παραμένουν στους ισολογισμούς των τραπεζών συμβάλλουν στη χαμηλή κερδοφορία των τραπεζών και εναπόκειται στις ίδιες τις τράπεζες να βρουν ενδεδειγμένους τρόπους αντιμετώπισης αυτών των προκλήσεων, "και μάλιστα σύντομα, προς όφελος μιας ισχυρής ανάκαμψης στη ζώνη του ευρώ".

Υπό την προϋπόθεση ότι η αξιολόγηση θα κλείσει μέχρι και τον Μάιο (έχοντας και πάλι δημιουργήσει σοβαρές απώλειες στις τράπεζες), το σχέδιο των ελληνικών τραπεζών προς την κατεύθυνση της αύξησης της κερδοφορίας τους φέτος βασίζεται στην αύξηση των προμηθειών, στη μείωση του κόστους και στην αύξηση των νέων δανείων. 

Η αύξηση των νέων, υγιών χορηγήσεων μπορεί να ακούγεται ως ανέκδοτο όταν οι τράπεζες πασχίζουν να θέσουν υπό έλεγχο τη δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ωστόσο, αποτελεί συνθήκη επιβίωσης για το τραπεζικό σύστημα, το οποίο δεν έχει λόγο υπόστασης αν δεν παρέχει χρηματοδοτήσεις. 

Στο πλαίσιο αυτό, οι τράπεζες έχουν ως πρώτη προτεραιότητα την αύξηση των νέων δανείων που θα απευθύνονται σε υγιή ζήτηση. Ενδεικτικά, πληροφορίες του Capital.gr αναφέρουν ότι η Εθνική Τράπεζα θέτει ως στόχο για φέτος, οι νέες εκταμιεύσεις μείον τις αποπληρωμές δανείων, να ανέλθουν σε 500 εκατ. ευρώ.

Τον Δεκέμβριο 2016, το συνολικό υπόλοιπο των δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις ανερχόταν σε 195 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 9 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2015 (204 δισ.). Εξ αυτών 61,4 δισ. ευρώ αφορούσε στεγαστικά δάνεια, 26 δισ. καταναλωτικά και 94,6 δισ. επιχειρηματικά δάνεια. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αποτελούσαν, τον Δεκέμβριο του 2016, το 44,8% της συνολικής χρηματοδότησης των τραπεζών προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα.

Εξ' αυτών το 70% αφορούσε στεγαστικά δάνεια (31,5% επί του συνόλου). Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αποτελούσαν για την ίδια χρονική περίοδο το 55,2% της συνολικής χρηματοδότησης των τραπεζών προς τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα.

Για πρώτη φορά από το 2011, οι καθαρές ροές δανείων προς επιχειρήσεις εμφάνισαν αύξηση 283 εκ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2016.

Σε αντίθεση, η ζήτηση δανειακών κεφαλαίων από τα νοικοκυριά παρουσιάζει τεράστια κάμψη: 

-    Από τις 1.200 ανά εργάσιμη ημέρα αιτήσεις για χορήγηση στεγαστικών δανείων το 2007, το 2016 υπήρχαν μόλις 82 (- 93%). 

-    Από τις 32.300 ανά εργάσιμη ημέρα αιτήσεις χορήγησης καταναλωτικών δανείων το 2007, το 2016 υπήρχαν αντιστοίχως 4.455 (- 86%). 

Σημειώνεται ότι οι τράπεζες προχώρησαν το 2016 και σε υπερδιπλασιασμό των διαγραφών δανείων, καθώς αυτές μόνο στο  α΄ εξάμηνο του 2016 ανήλθαν σε 1,6 δισ. ευρώ, έναντι 687 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2015.

Όπως επισημαίνουν οι τραπεζίτες, η μελλοντική εξέλιξη της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα θα εξαρτηθεί από δυο βασικούς παράγοντες:

α) την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των ανοιγμάτων σε καθυστέρηση, και β) τις μακροοικονομικές εξελίξεις, οι οποίες ασκούν σημαντική επίδραση στην εμπιστοσύνη, ενισχύουν ή αποδυναμώνουν τη ζήτηση δανειακών κεφαλαίων από επιχειρήσεις και νοικοκυριά, αμβλύνουν ή οξύνουν το πρόβλημα των επισφαλειών και επηρεάζουν, θετικά ή αρνητικά, τη ρευστότητα των τραπεζών και των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα.