Της Νένας Μαλλιάρα 

Αύξηση των προβλέψεων για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου θα εμφανίσουν οι τράπεζες στο δ΄ τρίμηνο του 2016, "θυσιάζοντας" την κερδοφορία τους στην ανάγκη να οχυρωθούν καλύτερα για την αντιμετώπιση των "κόκκινων" δανείων.

Η αύξηση των προβλέψεων στο τελευταίο τρίμηνο της παρελθούσας χρήσης έρχεται κόντρα στον αρχικό σχεδιασμό των τραπεζών που ήταν η ταχεία αποκλιμάκωση των προβλέψεων ούτως ώστε να διευκολυνθεί η επίτευξη κερδών. Σε μία δύσκολη χρονιά, ωστόσο, και κυρίως προκειμένου να διαθέτουν "μαξιλάρια" για να αντεπεξέλθουν στις δυσμενέστερες συνθήκες για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν διαμορφωθεί από το ξεκίνημα του 2017, οι τράπεζες αναμένεται ότι θα αυξήσουν τις προβλέψεις για επισφάλειες, εις βάρος των ούτως ή άλλως οριακών κερδών που θα επιτύγχαναν το 2016. 

Αν δεν υπήρχε η "δαμόκλειος σπάθη" του νόμου Χαρδούβελη, οι τράπεζες θα εμφάνιζαν ζημίες και το 2016. Μάλιστα, είναι πολύ πιθανό στα αποτελέσματα χρήσεως που θα ανακοινωθούν να υπάρχει εικόνα κερδών για την τράπεζα και ζημιών σε επίπεδο ομίλου.

Και αυτό διότι εξαιτίας των όσων προβλέπει ο νόμος Χαρδούβελη για τον αναβαλλόμενο φόρο, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να εμφανίσουν κέρδη προκειμένου να μην οδηγηθούν σε μεγαλύτερο έλεγχο του Δημοσίου. Ειδικότερα, ο νόμος Χαρδούβελη προβλέπει ότι οι τράπεζες μπορούν να αναγνωρίζουν αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση έναντι προβλέψεων που σχημάτισαν για επισφαλή δάνεια μέχρι τις 31/12/15 και να την προσμετρούν άμεσα και εξ ολοκλήρου στα εποπτικά τους κεφάλαια. Στην περίπτωση, όμως, που μία τράπεζα εμφανίσει ζημιές από την χρήση 2016 και εφεξής, δεν θα μπορεί να συμψηφίσει την αναβαλλόμενη φορολογική απαίτηση και τότε το Δημόσιο θα πρέπει να καλύψει υποχρεωτική αύξηση κεφαλαίου της τράπεζας.

Σημειώνεται ότι η κερδοφορία που είχαν επιτύχει οι τράπεζες μέχρι και το γ΄ τρίμηνο του 2016 προήλθε κατά βάση από μη επαναλαμβανόμενα κέρδη. Μεγάλη συμβολή σε αυτήν είχαν τα κέρδη από τη συμμετοχή των τραπεζών στη Visa Europe, η οποία εξαγοράστηκε από την αμερικανική Visa Inc. (και οι ελληνικές τράπεζες ως μέλη της Visa Europe εισέπραξαν κατ΄ αναλογία τίμημα από την πώλησή της), καθώς και από τις πωλήσεις ομολόγων EFSF στο πλαίσιο μείωσης των χαρτοφυλακίων τους.

Οι αυξημένες προβλέψεις δ΄ τριμήνου που θα περάσουν στα αποτελέσματα 2016, θα έρθουν να προστεθούν στο απόθεμα προβλέψεων του ισολογισμού της κάθε τράπεζας, δίνοντας τη δυνατότητα για μεγαλύτερες διαγραφές μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σημειώνεται ότι στη χρήση 2015 οι προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια που είχαν σχηματίσει οι τράπεζες διαμορφώθηκαν στο ποσό – μαμούθ των 13 δισ. ευρώ, ενώ στη χρήση 2016 αναμένεται να διαμορφωθούν στο 1/3 αυτών. 

Σε ενοποιημένη βάση, οι προβλέψεις των ελληνικών τραπεζών έναντι επισφαλών απαιτήσεων ανέρχονταν τον Σεπτέμβριο του 2016 σε 57,1 δισ. ευρώ. 

Την ίδια περίοδο, σε επίπεδο εννεαμήνου τα κέρδη προ φόρων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων ανήλθαν σε 249 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι το 2016 οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι εμφάνισαν κέρδη προ φόρων, μετά από μια σειρά ζημιογόνων χρήσεων (την περίοδο 2010 -2015 κατέγραψαν ζημιές προ φόρων 70,3 δισ. ευρώ), ενώ μετά από αρκετά τρίμηνα, τα καθαρά έσοδα διαμορφώθηκαν σε επίπεδο, έστω οριακά, υψηλότερο εκείνου του σχηματισμού προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο.