Του Χάρη Φλουδόπουλου
​
Η επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού , που επιβεβαίωσε τις μη προειδοποιημένες επιθεωρήσεις στον τομέα ηλεκτρισμού της Ελλάδας, δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αμφιβολιών "Επιβεβαιώνουμε ότι κάναμε απροειδοποίητους ελέγχους στα γραφεία εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή, μεταφορά και προμήθεια ηλεκτρισμού στην Ελλάδα.

Η Κομισιόν έχει υποψίες ότι οι σχετικές εταιρείες έχουν εφαρμόσει πρακτικές που αντίκεινται στο δίκαιο του ανταγωνισμού σε αντίθεση με τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες που απαγορεύουν την κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης (άρθρο 102 της συνθήκης της ΕΕ) ή που έχουν στην κατοχή τους πληροφορίες που σχετίζονται με τέτοιες πρακτικές. Τα στελέχη της Κομισιόν συνοδεύονταν από συναδέλφους τους της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού.

Οι απροειδοποίητες επιθεωρήσεις αποτελούν το προκαταρκτικό βήμα σε περιπτώσεις που εικάζονται μονοπωλιακές καταχρήσεις. Το γεγονός ότι η Κομισιόν διεξάγει αυτές τις επιθεωρήσεις δε σημαίνει ότι οι εταιρείες είναι ένοχες, ούτε προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας. Η Κομισιόν σέβεται τα δικαιώματα υπεράσπισης" σημειώνει η επίσημη ανακοίνωση η οποία προσθέτει ότι δεν υπάρχει κάποιο χρονικό περιθώριο για την έρευνα.

Η χρονική σύμπτωση πάντως μόνο ως τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Μετά από χρόνια καθυστερήσεων και κωλυσιεργειών στο άνοιγμα της αγοράς, επί της ουσίας ο τομέας του ηλεκτρισμού στην Ελλάδα παραμένει κλειστός. Το γεγονός δε ότι από το 2007 όταν και άνοιξε η υπόθεση με την καταδίκη της Ελλάδας για το μονοπώλιο στην αγορά του λιγνίτη, μέχρι σήμερα έχουν αποτύχει και δεν έχουν εφαρμοστεί στην πράξη συνολικά 4 διαφορετικά σχέδια για το άνοιγμα της αγοράς (από την αρχική απόφαση για πώληση του 40% των μονάδων, μέχρι την αντιπρόταση Χατζηδάκη για τα λιγνιτωρυχεία και τις συμπράξεις με ιδιώτες, τη μικρή ΔΕΗ και εσχάτως τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ) δίνει το έδαφος στις Βρυξέλλες να πιέζουν ακόμη πιο πολύ στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης για διαρθρωτικά μέτρα άμεσης ισχύος στην αγορά του ηλεκτρισμού. Και ειδικά για την χρονική συγκυρία δεν πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι οι δανειστές πιέζουν τόσο για την πώληση λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ όσο και για την πώληση του 17% της εταιρείας σε στρατηγικό επενδυτή, μέτρα που αποκρούει μετ΄επιτάσεως η κυβέρνηση. 

Τι ερευνά η Επιτροπή Ανταγωνισμού;

Σύμφωνα με πληροφορίες στο στόχαστρο των ελεγκτών της DGCOMP βρέθηκαν τα εξής θέματα:

Πρώτον υπερδηλώσεις λιγνιτικών: αναζητήθηκαν στοιχεία που να τεκμηριώνουν καταγγελίες για το εάν και κατά πόσο η ΔΕΗ συστηματικά δήλωνε παραπάνω δυναμικότητα μονάδων λιγνίτη από την πραγματικά διαθέσιμη με στόχο τον έλεγχο των μονάδων που συμμετέχουν στην προημερήσια αγορά.

Δεύτερον μεθοδεύσεις με τα υδροηλεκτρικά: αναζητήθηκαν στοιχεία που να καταδεικνύουν εάν και κατά πόσο η ΔΕΗ χρησιμοποιούσε την υδροηλεκτρική της παραγωγή προκειμένου να χειραγωγεί τη διαμόρφωση της χονδρεμπορικής τιμής του ρεύματος. Σημειώνεται ότι με βάση τον πρόσφατο κανονισμό της ΡΑΕ πλέον οι προσφορές για τη μη υποχρεωτική υδροηλεκτρική παραγωγή διαμορφώνεται με βάση τη στάθμη των ταμιευτήρων.

Τρίτον μεθοδεύσεις στους διαγωνισμούς για τη δέσμευση ισχύος στις διασυνδέσεις.

Αρνητικά μηνύματα

Σε κάθε περίπτωση, οι επιτόπιες επιθεωρήσεις γίνονται από την πλευρά της DGCOMP για υποθέσεις που θεωρούνται ως σοβαρές και υπό αυτήν την έννοια είναι σαφές ότι έχουμε να κάνουμε με μια υπόθεση που μπορεί να αποδειχθεί καταλυτική για τα ενεργειακά πράγματα. Επίσης να σημειωθεί ότι η πρόσφατη καταγγελία της ένωσης των Ευρωπαίων trader ηλεκτρισμού EFET, πιθανότατα να λειτούργησε ως η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, με δεδομένο ότι οι πρακτικές που ακολουθήθηκαν από τον ΑΔΜΗΕ χαρακτηρίστηκαν ως εξόχως "αντισυμβατικές" και οδήγησαν σε κλείσιμο των διασυνδέσεων και απαγόρευση των εξαγωγών όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στη Βουλγαρία, όπου επίσης υπάρχουν πληροφορίες ότι έχει ξεκινήσει έρευνα. 

Ωστόσο όπως φάνηκε από τα στοιχεία που συνέλεξαν οι ελεγκτές, είναι σαφές ότι η έρευνα εκτείνεται μέχρι το 2010, δηλαδή 7 χρόνια πριν. Επομένως η αίσθηση που επικρατεί στους εμπλεκόμενους είναι ότι εξετάζονται ευρύτερα θέματα που σχετίζονται με την αγορά ηλεκτρισμού και όχι μόνο το διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας. Και ως εκ τούτου η έρευνα της Επιτροπής δεν μπορεί να θεωρηθεί άσχετη και μη συνδεόμενη με τα ανοιχτά ζητήματα ανταγωνισμού και απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού στην Ελλάδα.