Παρά τη φαινομενική ευκολία, οι επενδύσεις στα φωτοβολταϊκά εγκυμονούν κινδύνους όταν υπάρχει προχειρότητα και έλλειψη ουσιαστικού σχεδιασμού, επισημαίνει στο Capital.gr ο β΄ Γενικός Διευθυντής Εταιρικής και Επενδυτικής Τραπεζικής της Εθνικής, Δημήτρης Δημόπουλος. Πόσο κοστίζει η επένδυση στα φωτοβολταϊκά; Ποια χρηματοδοτικά εργαλεία προσφέρει η αγορά; Τι χρειάζεται ένα business plan για να πάρει το πράσινο φως από τις αρμόδιες αρχές; Απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα για τις φωτοβολταϊκές επενδύσεις δίνει στο Capital.gr ο κ. Δημήτρης Δημόπουλος.

Συνέντευξη στον Χάρη Φλουδόπουλο

- Κύριε Δημόπουλε, το τελευταίο διάστημα, οι αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο, ανακίνησαν το ενδιαφέρον των επενδυτών για τον τομέα των φωτοβολταϊκών. Πόσο φιλικό για τους επενδυτές είναι το νέο νομοθετικό πλαίσιο; Ποιες δυνατότητες για επενδύσεις ανοίγονται;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει από πλευράς της Πολιτείας σημαντικές προσπάθειες για τη διαμόρφωση νομικού πλαισίου που να διευκολύνει την κατεύθυνση ιδιωτικών κεφαλαίων στην υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ. Μάλιστα ο Νόμος 3468/27.6.06, δημιούργησε για πρώτη φορά θετικές προϋποθέσεις αξιοποίησης του πλούσιου ηλιακού δυναμικού της χώρας μας με αποτέλεσμα να ενεργοποιήσει το επενδυτικό ενδιαφέρον όχι μόνο επιχειρήσεων, αλλά και απλών καταναλωτών για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο.

Η προσπάθεια απλοποίησης των διαδικασιών αδειοδότησης για φωτοβολταϊκά συστήματα και η θεσμοθέτηση υψηλών τιμών απορρόφησης της παραγόμενης ενέργειας (η ΔΕΣMHE προβλέπεται να αγοράζει την κάθε κιλοβατώρα που παράγεται από τον ήλιο στην τιμή των € 0,40 - € 0,50 για μία 20ετία) σε συνδυασμό με την ενίσχυση των εν λόγω επενδυτικών προγραμμάτων με επιχορηγήσεις που καλύπτουν σημαντικότατο ποσοστό του κόστους (μέχρι και 55%) με βάση τον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/04 και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα "Ανταγωνιστικότητα" (ΕΠΑΝ) είναι βασικοί παράγοντες δημιουργίας αυτού του ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος.

Βέβαια παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, η γραφειοκρατία για την αδειοδότηση (παρά τα βήματα περιορισμού της), η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, η ελλιπής ενημέρωση των κοινωνικών φορέων που εν πολλοίς αδικαιολόγητα αντιδρούν στην πραγματοποίηση τέτοιων ζωτικής οικονομικής αλλά και περιβαλλοντικής σημασίας επενδύσεων , εξακολουθούν να αποτελούν ανασχετικούς επενδυτικούς παράγοντες.

- Σε ποιο ύψος κυμαίνεται η επένδυση για τη δημιουργία μιας φ/β μονάδας ανά εγκατεστημένο KV; Πόσος χρόνος υπολογίζετε ότι απαιτείται για την απόσβεση της επένδυσης; Έχουν δημιουργηθεί κάποια ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για τις συγκεκριμένες επενδύσεις;

Το κόστος ανά εγκατεστημένο KW είναι συνάρτηση αρκετών παραγόντων που αφορούν τον τύπο των συστημάτων, τα χρησιμοποιούμενα υλικά εγκατάστασης και σύνδεσης, την τοποθεσία εγκατάστασης κλπ Με τα σημερινά δεδομένα της αγοράς το κόστος αυτό ανέρχεται σε € 6.000-7.000 περίπου ανά εγκατεστημένο KW. Βέβαια η αγορά των φωτοβολταικών συστημάτων έχει μια ισχυρή δυναμική και τα κόστη διαμορφώνονται ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση. Όσον αφορά το χρόνο απόσβεσης μιας επένδυσης σε φωτοβολταικά συστήματα αυτός είναι συνάρτηση της παραγόμενης ποσότητας ενέργειας, της τιμής διαθέσεως αλλά και του χρηματοδοτικού σχήματος (ίδια κεφάλαια, δανεισμός, επιχορήγηση). Σε γενικές γραμμές η απόσβεση μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά μέσον όρο σε 5-8 χρόνια περίπου.

Για τη χρηματοδότηση των προαναφερομένων επενδύσεων η Τράπεζά μας χρησιμοποιεί τα κατάλληλα πιστοδοτικά προϊόντα τα οποία συνίστανται σε:

- μακροπρόθεσμα δάνεια που η αποπληρωμή τους πραγματοποιείται από το προϊόν των πωλήσεων του παραγόμενου προϊόντος,

- βραχυπρόθεσμες ενδιάμεσες χρηματοδοτήσεις έναντι των εγκρινομένων επιχορηγήσεων, για να καλύπτει έγκαιρα ο επενδυτής τις ταμιακές ανάγκες του επενδυτικού προγράμματος,

- εγγυητικές επιστολές ή ενέγγυες πιστώσεις για την προμήθεια των υλικών και του βασικού εξοπλισμού που απαιτείται για την υλοποίηση της επένδυσης,

- χρηματοδοτική μίσθωση για την προμήθεια του βασικού εξοπλισμού, μέσω της εταιρίας Leasing του Ομίλου,

- ασφαλιστική κάλυψη των παγίων εγκαταστάσεων, μέσω πρωτοποριακών προγραμμάτων που διαθέτει η εγνωσμένης αξιοπιστίας ασφαλιστική εταιρία του Ομίλου.

- Ποιες περιοχές της χώρας θεωρείτε ότι προσφέρονται για επενδύσεις βάσει του προγράμματος ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών που έχει εγκριθεί από την κυβέρνηση;

Η Ελλάδα είναι η χώρα του ήλιου και του ανέμου. Οι κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας ευνοούν την ανάπτυξη των φωτοβολταικών συστημάτων αλλά και των αιολικών πάρκων σε όλη την Ελληνική επικράτεια σε σημεία φυσικά που η ισχύουσα νομοθεσία, οι εδαφολογικές- περιβαλλοντολογικές συνθήκες αλλά και οι αποφάσεις των αρμοδίων φορέων το επιτρέπουν.

- Η τραπεζική χρηματοδότηση, μπορεί να συνδυαστεί με κάποιο πρόγραμμα του ΕΠΑΝ; Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να περιοριστεί η ίδια συμμετοχή του ιδιώτη;

Όπως προαναφέρθηκε σαφώς υπάρχει δυνατότητα συνδυασμού Τραπεζικής πιστοδότησης και κρατικών επιχορηγήσεων. Φυσικά για να τύχει των επιχορηγήσεων αυτών μια επένδυση θα πρέπει ο επενδυτής να διαθέσει ένα minimum κεφαλαίων ως ίδια συμμετοχή για την υλοποίησή της, το ύψος των οποίων κυμαίνεται, ενδεικτικά σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα, από 15-25% ανάλογα με τον τρόπο επιχορηγήσεως (πχ. μέσω ΕΠΑΝ ή αναπτυξιακού Νόμου).

- Ποια είναι τα κριτήρια για την έγκριση ενός επιχειρηματικού σχεδίου επένδυσης στα φωτοβολταϊκά; Πότε θεωρείτε ότι μια επένδυση είναι βιώσιμη;

Όπως συμβαίνει με όλα τα επενδυτικά projects βασικά κριτήρια για την έγκριση της χρηματοδοτικής κάλυψης ενός επενδυτικού σχεδίου είναι η αξιοπιστία και η σοβαρότητα του επενδυτή που θα πρέπει να διαθέτει το minimum των απαιτουμένων ιδίων κεφαλαίων για την επένδυση, ο σωστός σχεδιασμός της υλοποίησης του επενδυτικού προγράμματος και η βιωσιμότητα εν γένει του project. Βιωσιμότητα εν ολίγοις εξασφαλίζεται όταν η επένδυση μελετηθεί και ολοκληρωθεί σωστά , λειτουργεί απρόσκοπτα και παράγει σύμφωνα με τις προδιαγραφές της δυναμικότητάς της ώστε να δημιουργεί επαρκεί έσοδα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών της προς τους χρηματοδότες και τους φορείς της.

Πρέπει να επισημανθεί ότι παρά το γεγονός της φαινομενικής απλότητας και ευκολίας ενός τέτοιου επενδυτικού εγχειρήματος οι κίνδυνοι αποτυχίας καραδοκούν σε περίπτωση που το όλο έργο χαρακτηρίζεται από προχειρότητα , επιφανειακό και όχι ουσιαστικό σχεδιασμό, ανεπαρκή χρηματοοικονομική στήριξη και επιλογή υλικών και κατασκευής με οικονομικά μόνο και όχι και ποιοτικά κριτήρια.

- Πως μπορεί να βοηθήσει τον επενδυτή ο τραπεζικός σύμβουλος; Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει ο επενδυτής για την εγκατάσταση μιας φ/β μονάδας;

Ο κάθε επενδυτής που επιθυμεί να διαθέσει τα κεφάλαιά του για την πραγματοποίηση τέτοιας επένδυσης και φυσικά να αναλάβει το σχετικό επιχειρηματικό κίνδυνο πρώτα θα πρέπει να εξασφαλίσει τον κατάλληλο χώρο και να μελετήσει -σχεδιάσει με τη βοήθεια κατάλληλων τεχνικών και οικονομικών συμβούλων, εάν φυσικά δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή ή εμπειρία, την υλοποίηση της επένδυσης. Η μελέτη - σχεδιασμός αποτελεί σημαντικότατο παράγοντα επιτυχούς υλοποίησης και εξασφάλισης της βιωσιμότητας της επένδυσης χωρίς σπατάλη χρόνου και πόρων.

Το επόμενο στάδιο είναι προετοιμασία των σχετικών φακέλων για την υποβολή στις αρμόδιες Κρατικές υπηρεσίες και ειδικές αρχές για την έγκριση επιχορήγησης, λήψη αδειών ή απαλλαγή από αυτές κλπ. Η επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού, η πρόνοια για την έγκαιρη προμήθειά του και η ανάθεση του έργου κατασκευής σε αξιόπιστο εγκαταστάτη αποτελούν τα τελευταία βήματα για μια επιτυχημένη επένδυση.

Ο τραπεζικός σύμβουλος μελετώντας το business plan της επένδυσης θα συστήσει στον πελάτη-επενδυτή τον καταλληλότερο και οικονομικότερο τρόπο τραπεζικής πιστοδότησης. Επίσης σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του εγχειρήματος αλλά και μετά την περάτωσή του ο τραπεζικός σύμβουλος θα είναι παρόν ώστε εάν παραστεί ανάγκη να ληφθούν έγκαιρα από πλευράς Τράπεζας και σε συνεργασία με τον επενδυτή πρόσθετα μέτρα στήριξης της επένδυσης.

- Ποια είναι η εμπειρία της ΕΤΕ, στη χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων; Η Εθνική θα συμμετάσχει σε κάποιο από τα μεγάλα projects κατασκευής νέων μονάδων που έχουν εξαγγελθεί;

- Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, πρωτοπόρος πάντοτε στη στήριξη επενδυτικών πρωτοβουλιών στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της χώρας, δραστηριοποιήθηκε πρώτη και στον χώρο της χρηματοδότησης επιχειρηματικών επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ. Δημιούργησε ομάδες έμπειρων οικονομικών αλλά και τεχνικών στελεχών στις Κεντρικές της Υπηρεσίες, οι οποίες παρακολουθούν τις συναφείς εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, ώστε να μπορούν να έχουν πλήρη ενημέρωση στα θέματα που αφορούν το αντικείμενό τους.

Ξεκίνησε το 1997, με την χρηματοδότηση μικρών υδροηλεκτρικών έργων και το 1998 χρηματοδότησε το πρώτο αιολικό πάρκο του Ομίλου Ρόκα.

Η παρουσία της έκτοτε στην χρηματοδότηση των ΑΠΕ διευρύνθηκε ταχύτατα και επεκτάθηκε σε όλο το φάσμα των ανανεώσιμων πηγών με τη χρηματοδότηση των σημαντικότερων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2006 το σύνολο των εγκεκριμένων πιστοδοτήσεων επενδυτικών σχεδίων στον τομέα των ΑΠΕ ανήλθε σε € 170 εκατ. περίπου, εκ των οποίων:

- € 130 εκατ. για την πιστοδοτική στήριξη κυρίως Αιολικών Πάρκων και σε μικρότερο βαθμό για Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα.

- € 40 εκατ. περίπου για τη χρηματοδοτική στήριξη της πρώτης μονάδας παραγωγής φωτοβολταϊκών στοιχείων στη χώρα μας, ετήσιας παραγωγικής δυναμικότητας 30 ΜWp.

Φυσικά, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα στην τραπεζική αγορά από πλευράς μεγέθους, ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας, που της επιτρέπουν την άνετη χρηματοδότηση και με ανταγωνιστικούς όρους επενδύσεων ανεξαρτήτως μεγέθους και διάρκειας, φιλοδοξεί να διατηρήσει την πρωτοπορία και στο μέλλον στηρίζοντας τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που διαγράφονται στον ορίζοντα, στο πλαίσιο της δυναμικής για την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς αλλά και των προοπτικών αναβάθμισης της χώρας στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη,.

Συνεπής με την παράδοση της, η Εθνική Τράπεζα έκανε και στα Φωτοβολταϊκά Στοιχεία το πρώτο βήμα στην ελληνική αγορά. Χρηματοδότησε, όπως προαναφέρθηκε, την πρώτη μονάδα παραγωγής φωτοβολταϊκών στοιχείων πολυκρυσταλλικού πυριτίου στη χώρα μας και –επίσης σημαντικό- διαθέτει προϊόντα πιστοδοτικής στήριξης επενδύσεων φωτοβολταικών πάρκων για μικρές αλλά και μεγάλες επενδύσεις.