Του Κωνσταντίνου Λάμπρου

Η επισημοποίηση του γάμου της Ελληνικής Τεχνοδομικής με την Παντεχνική "έκλεισε" ένα μέτωπο το οποίο, πάντως, οι γνωρίζοντες θεωρούσαν εδώ και καιρό "κλεισμένο".

Το κύριο ερώτημα, λοιπόν, που απασχολεί όσους ασχολούνται με τον χώρο των κατασκευών είναι αν θα υπάρξουν πραγματικές αλλαγές στα δεδομένα και τις ισορροπίες, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί σήμερα. Η αλήθεια συχνά απέχει πολύ από αυτό που κάποιοι θα ήθελαν ή η μόδα της σεναριολογίας – φημολογίας θα υπαγόρευε.

Από την μία πλευρά, είναι δεδομένο ότι για πολλούς λόγους ο κλάδος των κατασκευών οδεύει σε μία νέα φάση, η οποία όμως θυμίζουμε ότι ξεκίνησε από το "ξεσκαρτάρισμα" που προκάλεσαν οι ίδιες οι συνθήκες της αγοράς και όχι κάποιες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Στο πλαίσιο αυτό, συζητήσεις για συνεργασίες σίγουρα διεξάγονται, όχι μόνο μεταξύ ελληνικών ομίλων, αλλά και ανάμεσα σε εγχώριες και διεθνείς εταιρείες.

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι αύριο κιόλας θα αρχίσουν να κλείνουν η μία συμφωνία μετά την άλλη, απλά επειδή έγινε η αρχή με το deal ΕΛΤΕΧ – Παντεχνικής. Το ότι η ΕΛΤΕΧ ουσιαστικά αγόρασε τα περιουσιακά στοιχεία της Παντεχνικής που την ενδιέφεραν (γιατί αυτό έγινε στην πράξη) δεν είναι κάποια έκπληξη.

Έκπληξη θα ήταν να μην γίνει αυτή η συμφωνία. Υπό αυτό το πρίσμα, η πρώτη αντίδραση των δύο βασικών ανταγωνιστών του leader της αγοράς, δηλαδή των ομίλων J&P Άβαξ και ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, φαίνεται να εμπεριέχεται στη φράση "στην πραγματικότητα δεν άλλαξε κάτι". Σε ανεπίσημες συζητήσεις, εκπρόσωποι των δύο ομίλων δείχνουν ξεκάθαρα ότι για αυτούς δεν υπήρχε περίπτωση να έχουν διαφορετική κατάληξη τα πράγματα. Κατά συνέπεια, η όποια μελλοντική κίνησή τους δεν επιταχύνεται ούτε καν φαίνεται να πυροδοτείται από τη συγκεκριμένη συμφωνία. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι δεν επεξεργάζονται διάφορα σχέδια ή ότι δεν θα πρωταγωνιστήσουν και αυτοί σε έναν νέο γύρο συγκέντρωσης δυνάμεων στον κλάδο.

Ας μην ξεχνάμε ότι στον όμιλο J&P Άβαξ "παίζει" εδώ και καιρό το σενάριο της εισόδου στο ΧΑ της μητρικής J&P Overseas (ενδεχομένως μέσω συγχώνευσης με την εν Ελλάδι J&P Άβαξ), η οποία αποτελεί έναν από τους κορυφαίους διεθνείς τεχνικούς ομίλους. Αν κάτι τέτοιο υλοποιηθεί, τότε οι συνθήκες προφανώς αλλάζουν για τον όμιλο αυτό. Επίσης, η μεγέθυνση του ελληνικού επιχειρηματικού σχήματος του ομίλου μπορεί να επιτευχθεί και μέσω σημαντικών έργων στο εξωτερικό, με την βοήθεια της μητρικής αλλά και αυτόνομα, όπως έχει ήδη φανεί.

Από την άλλη πλευρά, η διοίκηση του ομίλου ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ έχει δείξει ότι πιστεύει περισσότερο στην ανάπτυξη μέσα από επενδύσεις και επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και λιγότερο μέσα από αβέβαιες συγχωνεύσεις. Η έγκαιρη δραστηριοποίηση στους τομείς της ενέργειας και του real estate και η σημαντική ενίσχυση της εξωστρέφειας το τελευταίο διάστημα είναι σαφή δείγματα αυτής της στρατηγικής. Παράλληλα, το management του ομίλου δείχνει έτοιμο για συνεργασίες που μπορούν να οδηγήσουν σε κέρδος ακόμα κι αν δεν υπάρχει πρωταγωνιστικός και κυρίαρχος ρόλος για τις ΓΕΚ – ΤΕΡΝΑ, όπως αποδεικνύει η συνεργασία με τους δύο ισπανικούς ομίλους Cintra – ACS για τα μεγάλα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα. Η επιλογή αυτή προς το παρόν φαίνεται ότι δικαιώνεται από τις εξελίξεις.

Όλοι φαίνεται να συμφωνούν ότι σημαντικές ανακατατάξεις θα επέλθουν στον κλάδο αν γίνει μία κίνηση που δεν είναι τόσο αναμενόμενη, όσο αυτή μεταξύ ΕΛΤΕΧ και Παντεχνικής. Έχουμε αναφέρει πολλές φορές ότι λόγω της θέσης, της ισχύος του αλλά και των στενών σχέσεων και συνεργασιών του με πολλές εταιρείες, ο όμιλος της Ελληνικής Τεχνοδομικής βρίσκεται συνεχώς στο επίκεντρο φημών για εξαγορές ή συγχωνεύσεις με διάφορες εταιρείες. Κατά καιρούς η ΕΛΤΕΧ αγοράζει την Αττικάτ, την Βιοτέρ, την Αθηνά ή ο,τιδήποτε έχει μείνει "ζωντανό" στον κλάδο. Ωστόσο, το management του ομίλου έχει αποδείξει ότι δεν μοιράζει λεφτά, δεν έχει κάποια μανία επιβεβαίωσης της μόδας των deals και δεν κλείνει συμφωνίες με όρους που απέχουν από αυτό που έχει εξαρχής στο μυαλό του. Θυμίζουμε ότι ενώ η σχέση ΕΛΤΕΧ – Παντεχνικής στο ταμπλό πρόσφατα είχε διαμορφωθεί σχεδόν στο 8 προς 1, η σχέση αξιών βάση της οποίας έκλεισε η συμφωνία ήταν τελικά 10 προς 1.

Δεν είναι βέβαια σίγουρο ότι η επόμενη κίνηση θα προέλθει και πάλι από την Ελληνική Τεχνοδομική. Οι δύο βασικοί ανταγωνιστές παρακολουθούν τις εξελίξεις και δεν αποκλείεται να αναλάβουν και αυτοί πρωτοβουλίες. Μία δυναμική κίνηση από κάποιον ξένο όμιλο ενδεχομένως να ταράξει, επίσης, τα νερά.

Ερωτηματικό αποτελεί και η κατάληξη της προσπάθειας σωτηρίας της ΑΕΓΕΚ και τι θα κάνουν οι τράπεζες με την εταιρεία. Η Μηχανική, τέλος, δείχνει ξεκάθαρα ότι έχει διαλέξει τον δρόμο της μοναχικής πορείας στο εσωτερικό και της μετεξέλιξης σε φορέα υλοποίησης επενδύσεων real estate στις αγορές της Νέας Ευρώπης.

Με βάση όσα προαναφέρθηκαν, γνώμη μας είναι ότι αλλαγές στον κλάδο θα γίνουν, αλλά όχι επειδή κάποιοι επιθυμούν να κερδίσουν μέσα από την φημολογία και τα σενάρια για deals όσα έχασαν με τις επιλογές τους στο ταμπλό και στην πραγματική εικόνα των εταιρειών τους τα προηγούμενα χρόνια.