Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Ο πατριάρχης της αμερικανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Χέντρι Φορντ έλεγε πως επιτυχημένος βιομήχανος είναι αυτός που παράγει το καλύτερο δυνατόν προϊόν με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, πληρώνοντας τους υψηλότερους δυνατούς μισθούς. Στην Ελλάδα της παρατεταμένης αποβιομηχάνισης, δυστυχώς είναι πλέον μετρημένες στα δάχτυλα των δύο χεριών οι παραγωγικές επιχειρήσεις καταφέρνουν όχι μόνο να επιτυγχάνουν διαρκή αύξηση κερδοφορίας, αλλά και να μοιράζονται μέρος της με το εργατικό τους δυναμικό.

Μια εξ αυτών και ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί η Καπνοβιομηχανία Καρέλιας. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Ανδρέας Καρέλιας κατά την ομιλία του προς τους εργαζομένους πραγματοποιεί τον απολογισμό του έτους, αναφέρεται στις προοπτικές της νέας χρονιάς και ανακοινώνει τις παροχές της βιομηχανίας προς τους εργαζομένους. Συνολικά, την τελευταία πενταετία η Καρέλιας έχει μοιράζει με τη μορφή bonus και οικειοθελών παροχών προς τους εργαζομένους και στα στελέχη της πάνω από 10,5 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2015 η διοίκηση προανήγγειλε και αύξηση μισθών.

Όσοι ζουν και παρακολουθούν από κοντά την ιστορική καπνοβιομηχανία, γνωρίζουν καλά πως αποτελεί προσωπική, οικειοθελή δέσμευση των μελών της οικογένειας Καρέλια να επιστρέφει μέρος των εσόδων της με τη μορφή κοινωνικού μερίσματος στο προσωπικό και στην τοπική κοινωνία της Καλαμάτας. Από τα 1,1 εκατ. ευρώ του 2010, η εταιρεία για τη χρονιά που έφυγε θα μοιράσει έκτακτες παροχές ύψους 2,85 εκατ. ευρώ στους εργαζομένους, συμπεριλαμβανομένων αυξήσεων στη μισθοδοσία, το μεγαλύτερο ποσό που έχει δοθεί στην ιστορία της.

Οι παροχές αυτές κατέστη εφικτό να δοθούν λόγω της αυξημένης, σε σχέση με το 2013), κερδοφορίας της Καρέλιας που καθιστά το 2014 την πιο κερδοφόρα χρονιά στην υπερεκατονταετή ιστορίας της, κάτι που επιτυγχάνεται με μείωση πωλήσεων, όπως ανέφερε ο Α. Καρέλιας. Ο διευθύνων σύμβουλος ανέφερε πως αυτό επετεύχθη για μια σειρά παραγόντων: αν και αυξήθηκαν οι πωλήσεις των πιο κερδοφόρων σημάτων της εταιρείας, μειώθηκαν οι πωλήσεις των λιγότερο κερδοφόρων και οι αναλογίες ήταν τέτοιες που τελικά το πρόσημο που έμεινε στο τέλος ήταν θετικό. Επίσης, υπήρξε περαιτέρω συγκράτηση των δαπανών, αύξηση της παραγωγικότητας του εργοστασίου, υπήρξε σημαντική εξοικονόμηση σημαντικών πόρων από την συνεχή και επιτυχή διαπραγμάτευση των τιμών αγοράς των υλικών της βιομηχανίας και, τέλος, η σημαντική ενίσχυση του δολαρίου, έδωσε την δυνατότητα να καταγραφούν σημαντικές θετικές συναλλαγματικές διαφορές.

Επίσης κλειδί αποτέλεσε η διαχείριση των διαθεσίμων. Όπως ανέφερε ο κ. Καρέλιας, η πολύ ισχυρή ταμειακή θέση της βιομηχανίας (σ.σ. στο εννεάμηνο έφθασαν τα 245 εκατ. ευρώ) δίνει τη δυνατότητα τέτοιας διαχείρισης, ώστε τα δολάρια που εισπράττει η εταιρεία από τις εξαγωγές να μετατραπούν σε ευρώ σε χρονική στιγμή που θα επιλέξει η ίδια η εταιρεία, και όχι σε χρονική στιγμή που οι ανάγκες θα της το επιβάλουν.

Στο εννεάμηνο του 2014, η καπνοβιομηχανία πραγματοποίησε ενοποιημένες πωλήσεις 541 εκατ. ευρώ και EBITDA 51 εκατ. ευρώ, ενώ στο σύνολο του 2013 ο κύκλος εργασιών διαμορφώθηκε στα 720 εκατ. ευρώ και τα EBITDA στα 63 εκατ. ευρώ. Συνολικά, μέσα στην διετία 2013 - 2014 η Καπνοβιομηχανία Καρέλια εισέφερε στα δημόσια ταμεία ποσόν που πλησιάζει τα 800 εκατ. ευρώ. σε έμμεσους και άμεσους φόρους, και 14,5 εκατ. ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ έφερε 330 εκατ. ευρώ σε συνάλλαγμα από διεθνείς πωλήσεις.

Η ιστορία της

H ιστορία της Καρέλιας ξεκινά το 1888. Σήμερα έχει καταφέρει να αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ελληνικές βιομηχανίες, με τη μεγαλύτερη παρουσία στο εξωτερικό καθώς τα προϊόντα της βρίσκονται σε πάνω από 70 χώρες, από τη Δυτική και την Αν. Ευρώπη μέχρι τη Β. Αμερική, τη Μ. Ανατολή, την Άπω Ανατολή και την Αφρική. Συνάμα, αποτελεί μια από τις υγιέστερες οικονομικά ελληνικές επιχειρήσεις, με μηδενικό τραπεζικό δανεισμό και υψηλότατα ταμειακά διαθέσιμα.

Σίγουρα πρόκειται για μια πολύ μεγάλη πορεία από τότε που τα πρώτα δεμάτια με καπνό έφταναν στην Καλαμάτα με καΐκια από το Αγρίνιο και τη Λαμία, πίσω στα τέλη του 19ου αιώνα για λογαριασμό των αδελφών Γιώργου και Στάθη Καρέλια. Οι δύο τους δημιουργούν μια μικρή καπνεμπορική επιχείρηση στη μεσσηνιακή πόλη που γρήγορα άρχισε να γίνεται γνωστή σε όλη την Πελοπόννησο. Τότε, η εταιρεία πουλούσε στην τοπική αγορά καπνό σε χάρτινα σακουλάκια. Το 1916, όμως, η βιομηχανική επανάσταση αγγίζει και την Καλαμάτα, με την εταιρεία να αποκτά την πρώτη της σιγαροποιητική μηχανή, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται «χρυσή» για τον ελληνικό καπνό, ως ένα από τα κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα της ελληνικής γεωργίας.

Λίγο πριν τον πόλεμο γεννιούνται τα πρώτα της προϊόντα που θα αποτελέσουν τη βάση για τη μελλοντική της ανάπτυξη και συνάμα θα αποτελέσουν τα πρώτα μεταπολεμικά «brand names». Τα «Εξτρα Καρέλια» και αργότερα, στη δεκαετία του 1950, τα τσιγάρα «Αφοί Καρέλια» και τα «Σέρτικα Λαμίας» με το περίφημο κόκκινο πακέτο, αποτελούν το σουξέ της εποχής. Είναι η περίοδος που η εταιρεία αποκτά μεγάλη εμπειρία και γνώση στη δημιουργία εμπορικών σημάτων.

Το 1962 η Καρέλιας μετατρέπεται σε ανώνυμη εταιρεία και σχεδόν δέκα χρόνια αργότερα πραγματοποιεί ένα σημαντικό εγχείρημα, την είσοδό της στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, δημιουργείται το σήμα Karelia Lights που έρχεται πρώτο σε πανελλήνια κλίμακα στις πωλήσεις της κατηγορίας του. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90, η αρχαιότερη ελληνική καπνοβιομηχανία μετεξελίχθηκε σε έναν διεθνή όμιλο με ξένες θυγατρικές, που αποτιμάται στο Χρηματιστήριο της Αθήνας στα 566 εκατ. ευρώ.

nikos.chrissikopoulos@capital.gr