Του Βασίλη Γεώργα

Βρόχος για τις εισηγμένες επιχειρήσεις παραμένει και το 2012 ο υπέρογκος τραπεζικός δανεισμός και οι συσσωρευμένες υποχρεώσεις σε προμηθευτές, δημόσιο και λοιπούς πιστωτές που, όχι μόνο δεν μειώθηκαν τη χρονιά που πέρασε, αλλά τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τους 20 μεγαλύτερους ομίλους της αγοράς, που είναι και οι πιο «εκτεθειμένοι» σε χρέη, αυξήθηκαν κατά 1,3 δισ. ευρώ, στα 48,55 δισ. ευρώ. Μόνο οι οφειλές των πέντε πιο «χρεωμένων» ομίλων του Χ.Α, ξεπερνούν κατά πολύ τη χρηματιστηριακή αξία όλων των εισηγμένων εταιρειών. 

Τα δάνεια στις τράπεζες αυξήθηκαν από τα 27,5 στα 29,4 δισ. ευρώ (δεν περιλαμβάνεται το «ταμείο» των επιχειρήσεων), με την μεγαλύτερη επιδείνωση μάλιστα να καταγράφεται στον τομέα του βραχυπρόθεσμου δανεισμού που αυξήθηκε σχεδόν κατά 2 δισ. ευρώ και έφτασε στα 12,1 δισ. ευρώ από 10,1 δις. ευρώ το 2010.
Αυτό σημαίνει ότι παρά τις προσπάθειες για αναδιάρθρωση των υποχρεώσεων με πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, αποπληρωμή μέρους των βραχυπρόθεσμων χρεών εκδόσεις ομολογιακών δανείων, και αναχρηματοδοτήσεις, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά αφού οι ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και ρευστότητα ώθησαν όσες επιχειρήσεις είχαν την οικονομική επιφάνεια, να δανειστούν ακόμη περισσότερα κεφάλαια από τις τράπεζες, με δυσμενέστερους όρους και αυξημένα επιτόκια. 

Στον τομέα των υπόλοιπων υποχρεώσεων, το γεγονός ότι τα χρέη των 23 μεγάλων, δεν μειώθηκαν τον τελευταίο χρόνο (σ.σ παρέμειναν στα επίπεδα των 16 δισ. ευρώ) πιστοποιεί την ιδιότυπη «στάση πληρωμών» που έχει επιβληθεί στην αγορά και η οποία έχει προσλάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις στις τάξεις των μικρότερων και πιο αδύναμων ή βαθιά ζημιογόνων επιχειρήσεων οι οποίες καθυστερούν να εξοφλήσουν για μήνες προμηθευτές, ενοίκια, εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΚΟ ακόμη και τους εργαζόμενους τους. 

Η ανάλυση των ισολογισμών σε ό,τι αφορά τα δάνεια και τις υποχρεώσεις, αναδεικνύει μια πραγματικότητα την οποία όλοι αναγνωρίζουν αλλά λίγοι μιλούν γι’ αυτή: ότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα «κυκλοφορούν» δύο νομίσματα. Ένα βαθιά υποτιμημένο με το οποίο πραγματοποιούν τους τζίρους τους οι επιχειρήσεις και ένα «σκληρό» ευρώ με το οποίο αποπληρώνονται τα τραπεζικά δάνεια και οι υπόλοιπες ανελαστικές υποχρεώσεις που εξακολουθούν να φουσκώνουν. Αναλυτικά:

* Σε επίπεδο επιχειρήσεων, ο όμιλος με τις υψηλότερες υποχρεώσεις στη χώρα παραμένει η ΔΕΗ. Το σύνολο των υποχρεώσεων άγγιξε τα 10,2 δισ. ευρώ το 2011 έναντι 9,43 δισ. ευρώ. Ο συνολικός δανεισμός του ομίλου είναι 5,22 δισ. ευρώ ενώ αν συμπεριληφθούν και τα διαθέσιμα στο ταμείο διαμορφώνεται σε 4,8 δισ. ευρώ. Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν στα 1,66 δισ. ευρώ (από 967 εκατ. ευρώ), ενώ τα μακροπρόθεσμα δάνεια μειώθηκαν στα 3,565 δισ. ευρώ. Η ΔΕΗ πλήρωσε πέρυσι σε τόκους πάνω από 207 εκατ. ευρώ. 

*Ο δεύτερος πιο φορτωμένος με υποχρεώσεις όμιλος στην Ελλάδα είναι ο ΟΤΕ, ο οποίος μείωσε πάντως κατά 552 εκατ. ευρώ τα συνολικά του βάρη του το 2011, σε 7,33 δισ. ευρώ. Σημαντική μείωση κατέγραψε ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός στα 763 εκατ. ευρώ από 2,088 δισ. ευρώ, αυξήθηκε ωστόσο ο μακροπρόθεσμος δανεισμός στα 4,13 από τα 3,211 δισ. ευρώ. Ο συνολικός δανεισμός υποχώρησε στα 4,9 από 5,3 δισ. ευρώ, ενώ καθαρός δανεισμός (μείον ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα) μειώθηκε κατά 9,8% στα 3,865 δισ. ευρώ. Ο ΟΤΕ πλήρωσε σε τόκους περίπου 290 εκατ. ευρώ. Οι λοιπές υποχρεώσεις του ομίλου μειώθηκαν στα 2,368 δισ. ευρώ. O όμιλος βρίσκεται σε διαδικασία αναχρηματοδότησης των τραπεζικών του δανείων. 

* Οι συνολικές υποχρεώσεις του ομίλου της Coca-Cola 3Ε αυξήθηκαν πέρυσι στα 4,329 δισ. ευρώ από 4,15 δισ. ευρώ το 2010. Ο συνολικός τραπεζικός δανεισμός ανέρχεται σε 2,25 δισ. ευρώ (από 2,19 δισ. ευρώ το 2010) και είναι στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του μακροπρόθεσμος (1,934 δισ. ευρώ). Συμπεριλαμβανομένων και των ταμειακών διαθεσίμων ύψους 476,1 εκατ. ευρώ, ο καθαρός δανεισμός διαμορφώνεται σε 1,77 δισ. ευρώ. Οι υποχρεώσεις του ομίλου (εμπορικές, έξοδα, φόροι κ.α) ξεπερνούν τα 2,06 δισ. ευρώ. 

* Με συνολικές υποχρεώσεις 3,043 δισ. ευρώ, ελάχιστα μειωμένες σε σχέση με το 2010, ολοκλήρωσε τη χρήση 2011 ο όμιλος Ελλάκτωρ. Ο δανεισμός του περιορίστηκε σε 1,819 από 1,945 δισ. ευρώ, αν ωστόσο συνυπολογιστεί το πλούσιο ταμείο των διαθεσίμων (854,1 εκατ. ευρώ), ο καθαρός δανεισμός πέφτει στα 965 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των δανείων της Ελλάκτωρ είναι μακροπρόθεσμου ορίζοντα (1,41 δισ. ευρώ). Πέρυσι ο όμιλος εξόφλησε δάνεια ύψους 543 εκατ. ευρώ ενώ εισέπραξε νέα δάνεια 479 εκατ. ευρώ και κατέβαλε σε τόκους περί τα 105,5 εκατ. ευρώ. 

* Οι συνολικές υποχρεώσεις της MIG μειώθηκαν πέρυσι στα 2,824 δισ. ευρώ από 3,128 δισ. ευρώ. Ο τραπεζικός δανεισμός αντιστοιχεί σε 2,05 δισ. ευρώ με το μεγαλύτερο κομμάτι του να είναι ο τομέας των μεταφορών (595,4 εκατ. ευρώ) και των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (493,8 εκατ. ευρώ). Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις τριπλασιάστηκαν και ανήλθαν στα 1,253 δισ. ευρώ ενώ μειώθηκαν αντίστοιχα οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις στα 798,5 έναντι 1,6 δισ. ευρώ το 2010. Ο όμιλος είχε στο τέλος του έτους ταμειακά διαθέσιμα 361,6 εκατ. ευρώ. 

* Ανοδικά κινήθηκαν το 2011 οι συνολικές υποχρεώσεις του ομίλου Βιοχάλκο, ξεπερνώντας τα 2,06 δισ. ευρώ έναντι 1,92 δισ. ευρώ το 2010. Ο τραπεζικός δανεισμός αυξήθηκε στα 1,44 δισ. ευρώ από 1,3 δισ. ευρώ ενώ συμπεριλαμβανομένου του «ταμείου» ύψους 173 εκατ. ευρώ, διαμορφώνεται στα 1,267 δισ. ευρώ, με το μεγαλύτερο μέρος να αποτελείται από βραχυπρόθεσμο δανεισμό (967 εκατ. ευρώ). Το 2011 πλήρωσε σε τόκους 87 εκατ. ευρώ, αποπλήρωσε συνολικά δάνεια 650 εκατ. ευρώ και εισέπραξε άλλα 700 εκατ. ευρώ νέα δάνεια. 

* Οι συνολικές υποχρεώσεις του ομίλου Τιτάν αυξήθηκαν κατά 205 εκατ. ευρώ και διαμορφώθηκαν στα 1,577 δισ. ευρώ το 2011. Τα συνολικά δάνεια ξεπερνούν τα 1,04 δισ. ευρώ από 843 εκατ. ευρώ το 2010 καθώς ενώ ο όμιλος αποπλήρωσε δάνεια 447 εκατ. ευρώ πέρυσι, σύναψε παράλληλα νέο δανεισμό 628 εκατ. ευρώ. Ωστόσο ο καθαρός δανεισμός είναι μικρότερος αν συνυπολογιστούν τα 334 εκατ. ευρώ που ο όμιλος έχει στο ταμείο του ως διαθέσιμα. Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις σχεδόν διπλασιάστηκαν στα 226,5 εκατ. ευρώ, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος των δανείων είναι μακροπρόθεσμο (815 εκατ. ευρώ). Το 2011 η Τιτάν κατέβαλε σε τόκους το ποσό των 55 εκατ. ευρώ. 

* Τα σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας που αντιμετωπίζει ο όμιλος Alapis τόν έχουν μετατρέψει σε βόμβα για την αγορά και τις τράπεζες καθώς τα χρέη του ξεπερνούν τα 1,252 δισ. ευρώ. Σήμερα οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ξεπερνούν τα 1,045 δισ. ευρώ από τις οποίες τα 962,2 εκατ. ευρώ αφορούν σε καταγγελθέντα τραπεζικά δάνεια. Στο τέλος του 2011 η καθαρή θέση είχε μειωθεί κατά 1,457 δισ. ευρώ ενώ τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας ήταν αρνητικά κατά 459 εκατ. ευρώ. Όλος ο τραπεζικός δανεισμός του ομίλου (976,5 εκατ. ευρώ) είναι βραχυπρόθεσμος και ουσιαστικά άμεσα απαιτητός, καθώς η διοίκηση δεν έχει καταφέρει να έρθει σε συμφωνία αναχρηματοδότησης με τις τράπεζες. 

* Μείωση συνολικών υποχρεώσεων και τραπεζικού δανεισμού κατέγραψε ο όμιλος Folli-Follie. Στο τέλος του 2011 οι υποχρεώσεις του έφταναν τα 984,1 εκατ. ευρώ έναντι 1,038 δις. ευρώ το 2010, ενώ ο τραπεζικός δανεισμός διαμορφώνονταν στα 731,8 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα 417 εκατ. ευρώ σε βραχυπρόθεσμα δάνεια. Ο καθαρός δανεισμός περιλαμβανομένων και των διαθεσίμων ύψους 135,5 εκατ. ευρώ διαμορφώνεται στα 596,3 εκατ. ευρώ. 

* Με ελαφρώς μικρότερες υποχρεώσεις αλλά αυξημένα δάνεια έκλεισε τη χρήση ο όμιλος Άβαξ. Το σύνολο των υποχρεώσεων διαμορφώθηκε στα 968,5 εκατ. ευρώ από 992 εκατ. ευρώ το 2010. Ο τραπεζικός δανεισμός αυξήθηκε στα 545 εκατ. ευρώ από 491,6 εκατ. ευρώ, ενώ συμπεριλαμβανομένων των διαθεσίμων 92 εκατ. ευρώ, ο καθαρός δανεισμός διαμορφώθηκε σε 454 εκατ. ευρώ. 

* Στη Forthnet οι υποχρεώσεις μειώθηκαν ελαφρώς στα 741,5 εκατ. ευρώ από 757 εκατ. ευρώ, ενώ ο δανεισμός παρέμεινε σταθερός στα 332 εκατ. ευρώ, με το σύνολο των δανείων ωστόσο να μετατρέπονται σε βραχυπρόθεσμα. Το «ταμείο» έχει διαθέσιμα 27,7 εκατ. ευρώ. 

* Ο δανεισμός στον όμιλο Φουρλή αυξήθηκε στα 142 από 105 εκατ. ευρώ (ο καθαρός δανεισμός στα 86 εκατ. ευρώ συμπεριλαμβανομένων των διαθεσίμων ύψους 56,2 εκατ. ευρώ), κυρίως λόγω των εξόδων για τη δημιουργία των νέων ΙΚΕΑ, ενώ και οι συνολικές υποχρεώσεις διαμορφώθηκαν στα 303,4 από 295,8 εκατ. ευρώ το 2010. 

* Στον όμιλο AXON οι συνολικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν στα 720,2 εκατ. ευρώ από 706,1 εκατ. ευρώ. Ο συνολικός δανεισμός μειώθηκε ελαφρώς στα 430 εκατ. ευρώ με το βραχυπρόθεσμο κομμάτι του να φτάνει τα 375,9 εκατ. ευρώ. 

* Οι συνολικές υποχρεώσεις στον ΟΠΑΠ σχεδόν διπλασιάστηκαν από τα 362,7 εκατ. ευρώ στα 614,6 εκατ. ευρώ καθώς Ο όμιλος χρειάστηκε να αξιοποιήσει τα διαθέσιμα του για τις νέες συμβάσεις που υπέγραψε με το Δημόσιο. Το βραχυπρόθεσμο κομμάτι αφορά σε 189,5 εκατ. ευρώ ενώ το μακροπρόθεσμο περί τα 425 εκατ. ευρώ έναντι μόλις 76 εκατ. ευρώ το 2010. Μεγάλη μείωση παρουσίασαν τα διαθέσιμα του ομίλου που υποχώρησαν στα 195,9 εκατ. ευρώ έναντι 657,5 εκατ. ευρώ το 2010. Η διοίκηση ανέφερε πως ήδη τα διαθέσιμα έχουν υπερκεράσει το ύψος του δανείου που έλαβε πέρυσι η εταιρεία. 

*Στη Frigoglass οι υποχρεώσεις αυξήθηκαν στα 518,3 εκατ. ευρώ από 416,7 εκατ. ευρώ το 2010. Μεγάλο μέρος της αύξησης οφείλεται σε τραπεζικό δανεισμό, το σύνολο του οποίου έφτασε τα 331,6 εκατ. ευρώ από 251,9 εκατ. ευρώ το 2010, με το μεγαλύτερο μέρος του (221 εκατ.) να είναι βραχυπρόθεσμος. Ο καθαρός δανεισμός συνυπολογιζόμενων και των ταμειακών διαθεσίμων (88 εκατ. ευρώ) διαμορφώνεται στα 243 εκατ. ευρώ. 

Στον ίδιο κατάλογο των «υπερχρεωμένων», μπορεί να προσθέσει κανείς εταιρείες όπως η Μηχανική με υποχρεώσεις 349 εκατ. ευρώ, τις ναυτιλιακές ΑΝΕΚ (333 εκατ. ευρώ) και Minoan Lines (365,6 εκατ. ευρώ), κ.α.