Του Νίκου Χρυσικόπουλου

Με πολύ προσεκτικά βήματα –διότι οι καιροί δεν ευνοούν παράτολμα εγχειρήματα– αλλά με συναίσθηση ότι η κρίση δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι, μεγάλες αλυσίδες του λιανεμπορίου επιχειρούν να ενισχύσουν την παρουσία τους στα Βαλκάνια, με την προσδοκία ότι οι συνθήκες θα βελτιωθούν και οι επενδύσεις τους θα αποδώσουν γρηγορότερα, από ό,τι στην Ελλάδα.

Σαφέστατα η κρίση χρέους στην Ευρώπη και το φάσμα της ελληνικής ύφεσης έχουν ρίξει βαριά τη σκιά τους στις περισσότερες γειτονικές αγορές. Και εκεί το διαθέσιμο καταναλωτικό εισόδημα έχει περιοριστεί αισθητά, ενώ δεν λείπουν και ηχηρές αποχωρήσεις παικτών που επιχείρησαν να εδραιωθούν στην ευρύτερη περιοχή, πλην λόγω υπέρμετρων προσδοκιών και «ανοιγμάτων» ή και ιδιαιτεροτήτων που συνάντησαν, αποχώρησαν, ενίοτε με σοβαρές ζημιές στις αποσκευές τους.

Πλέον οι συνθήκες έχουν αλλάξει, όχι όμως πάντα απαραιτήτως προς το χειρότερο. Σε πολλά από τα βασικά κόστη μιας επένδυσης (γη, κατασκευαστικά κλπ.) έχει επέλθει εξισορρόπηση σε σχέση με το παρελθόν, ενώ βασική προτεραιότητα  είναι η διασφάλιση των κεφαλαίων και η απόφυση κάθε είδους επισφάλειας. Γι’ αυτό και συχνά η επέκταση σε γειτονικές αγορές γίνεται σε συνεργασία με τοπικό «παίκτη» (ή με ελληνική εταιρεία που γνωρίζει καλά τη χώρα, όπως στην περίπτωση της Βερόπουλος με τα Jumbo) ή μέσω franchise. Πέραν από το όφελος της εισόδου σε μια χώρα τώρα, όπου οι προσδοκίες είναι χαμηλές και οι μεγάλοι ανταγωνιστές απουσιάζουν, το ρίσκο πλέον μοιράζεται σε όλους τους εμπλεκόμενους. Όσο για την Ελλάδα, οι επενδύσεις δεν "παγώνουν΄, απλώς πολλές μετατίθενται χρονικά έως ότου φανεί φως στην άκρη του τούνελ...

* Την τακτική του franchise έχει επιλέξει η Jumbo για την είσοδό της σε ορισμένες νέες αγορές στα Βαλκάνια. Ο όμιλος έχει συνάψει συμφωνία εμπορικής συνεργασίας για κατάστημα franchise στα Σκόπια που λειτουργεί από πέρυσι στο εμπορικό κέντρο «Vero Center», σε συνεργασία με τον όμιλο Βερόπουλου, ενώ έχει υπογραφεί σχετική σύμβαση για την Αλβανία και είναι σε εξέλιξη μια ακόμη συμφωνία για το Κόσσοβο. Η εταιρεία επιλέγει αυτό τον τρόπο επέκτασης μέσω συνεργασιών franchise μόνον για τις συγκεκριμένες αγορές, οι οποίες και μικρές σε μέγεθος είναι και εκτός Ε.Ε.

Την ίδια στιγμή στη Βουλγαρία, όπου ήδη διαθέτει 6 καταστήματα, συνεχίζεται η ανάπτυξη της εταιρείας, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του νέου έτους αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του ακόμα ένα σημείο πώλησης, στην πόλη Russell. Μέσα στην προσεχή διετία θα πραγματοποιηθεί και η είσοδος στη Ρουμανία (ήδη έχουν αγοραστεί ακίνητα με στόχο την ανάπτυξη δικτύου εννέα υπερκαταστημάτων) αλλά και στην Τουρκία, πιθανότατα με στρατηγικό εταίρο.

 * Εδώ και λίγες εβδομάδες η πρώτη επένδυση της Carrefour και του ομίλου Μαρινόπουλου στην Αλβανία είναι γεγονός. Η αλυσίδα εγκαινίασε στα Τίρανα κατάστημα 7.000 τ.μ. στο νεότευκτο εμπορικό κέντρο «Tirana East Gate», με σχέδιο σε βάθος χρόνου να επεκταθεί και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Η κίνηση αυτή εντάσσεται στο σχέδιο επέκτασης στα Βαλκάνια (Βοσνία, Κροατία, Fyrom, Σερβία, Σλοβενία και Μαυροβούνιο), όπως έχουν ανακοινώσει η Carrefour και ο όμιλος Μαρινόπουλου, μέσω κοινής εταιρείας η οποία είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη των καταστημάτων υπερμάρκετ και σουπερμάρκετ της Carrefour με τη μορφή franchise. 

* To βάρος του business plan για τα ΙΚΕΑ ρίχνει στη Βουλγαρία και η Fourlis. Η εταιρεία λειτουργεί ήδη ένα κατάστημα στη Σόφια και η διοίκηση έχει καταλήξει στο ακίνητο (ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικές συζητήσεις) για τη δημιουργία και δεύτερου ΙΚΕΑ στη χώρα, στη Βάρνα. Η Fourlis αναμένει θετικό EBITDA ήδη από το 2012 στη Βουλγαρία, ενώ για την Ελλάδα το timing δημιουργίας νέων καταστημάτων ΙΚΕΑ φαίνεται να επαναξιολογείται. Στη Ρουμανία επίσης ο όμιλος εγκαινίασε το πρώτο κατάστημα Νew Look τον περασμένο Αύγουστο και μέσα στο 2012 θα δημιουργηθούν ακόμη τέσσερα σημεία πώλησης. Όσο για το εγχείρημα της Τουρκίας με τα Intersport, στόχος είναι η αλυσίδα αθλητικών ειδών να αριθμεί 19 καταστήματα στο τέλος του 2012.

* Δεν λείπουν όμως και οι περιπτώσεις που το εγχείρημα δεν στέφτηκε με επιτυχία. Η Praktiker ήταν από τις πρώτες μεγάλες αλυσίδες που προχώρησαν στη δημιουργία πολυκαταστήματος στην Αλβανία, σημειώνοντας την πρώτη περίοδο λειτουργίας του εξαιρετικές επιδόσεις. Ωστόσο η επέκταση της κρίσης στην Ελλάδα και η μείωση του εισοδήματος –και των εμβασμάτων προς τη χώρα τους– των Αλβανών που ζουν στην Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ζημιών. Η διοίκηση της αλυσίδας αποφάσισε εντέλει να κλείσει στο τέλος του 2011 το κατάστημα στη χώρα και να επικεντρωθεί στις υπόλοιπες αγορές στην περιοχή όπου διαθέτει παρουσία. Η Praktiker εγκαινιάζει στις αρχές του 2012 το νέο της κατάστημα στην Αλεξανδρούπολη, επένδυση 4,5 εκατ. ευρώ, ενώ σχεδιάζει τη δημιουργία άλλων δύο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.