Της Ελευθερίας Πιπεροπούλου 

Στην παράταση της προθεσμίας υποβολής προσφορών για την απορρύπανση και απομάκρυνση δέκα δεξαμενών στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) στο Λαύριο, έως και την Παρασκευή, 9 Ιανουαρίου 2026, προέβη η Διοίκηση των ΕΑΣ.

Η απόφαση έρχεται μετά την έντονη κριτική και τα δημοσιεύματα που είχε προκαλέσει η αρχική πρόσκληση, η οποία δημοσιεύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2025. Θυμίζουμε ότι η πρόσκληση αφορά διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για την απορρύπανση και απομάκρυνση δέκα δεξαμενών στον πρώην χώρο καταστροφής ναρκών του Συγκροτήματος Εργοστασίων Λαυρίου της ΕΑΣ, με εκτιμώμενο προϋπολογισμό 18,64 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ (23.113.600 ευρώ με ΦΠΑ).  

Η αρχική καταληκτική ημερομηνία υποβολής προσφορών ήταν η 24η Δεκεμβρίου 2025 στις 11:00, με αποσφράγιση την ίδια μέρα στις 11:30. Με τη νέα απόφαση, η υποβολή παρατείνεται έως τις 9 Ιανουαρίου 2026 στις 14:00, ενώ η αποσφράγιση θα πραγματοποιηθεί την ίδια μέρα στις 14:30.

Σύμφωνα με το Πρακτικό Συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου των ΕΑΣ, που δημοσιεύεται στη Διαύγεια, η πρόσκληση έχει απευθυνθεί στις εταιρείες Enviroplan Μελετητική Σύμβουλοι Αναπτυξιακών και Τεχνικών Έργων, VEN Engineering, Polyeco, AECOM Σύμβουλοι Μηχανικοί και Intergeo ΕΠΕ Τεχνολογία Περιβάλλοντος, οι οποίες επιλέχθηκαν λόγω προηγούμενης συμμετοχής τους σε συναφή διαγωνισμό της ΕΑΣ. Επιπλέον, σύμφωνα με πρακτικό δεύτερης συνεδρίασης του Δ.Σ. στις 13 Δεκεμβρίου, αποφασίστηκε η αποστολή πρόσκλησης και στην εταιρεία Antipollution, ως καθολικής διαδόχου της VEN Engineering στη θέση αυτής.

Οι αντιδράσεις και τα ερωτήματα 

Υπενθυμίζεται ότι η συγκεκριμένη πρόσκληση είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, καθώς –όπως είχε αναδείξει το Capital.gr– προκηρύχθηκε με κλειστή διαδικασία, με ιδιαίτερα στενά χρονικά περιθώρια και εν μέσω εορταστικής περιόδου, για ένα ζήτημα που αφορά σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια ασφάλεια και το περιβάλλον.

Στο επίκεντρο της κριτικής είχε τεθεί το γεγονός ότι ο διαγωνισμός αφορά την απορρύπανση και απομάκρυνση μόνο δέκα δεξαμενών, τη στιγμή που επιστημονικοί φορείς έχουν προειδοποιήσει για την ύπαρξη πολύ μεγαλύτερου όγκου επικίνδυνων υλικών στις εγκαταστάσεις του Λαυρίου, κάνοντας λόγο για μια "ωρολογιακή βόμβα" που παραμένει ενεργή.

Επιπλέον, η πρόσκληση δεν συνοδεύεται από τις τεχνικές και κοστολογικές τεκμηριώσεις που θα ανέμενε κανείς για ένα έργο τέτοιου μεγέθους και επικινδυνότητας, ενώ ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η απουσία σαφών ορίων και μετρήσιμων κριτηρίων για την εξουδετέρωση των εκρηκτικών υλών, με αναφορές ακόμη και σε "μερική” εξουδετέρωση σε ορισμένα σημεία. 

Μεγαλύτερα ερωτήματα προκαλεί ο προϋπολογισμός του έργου. Το ποσό των 18,64 εκατ. ευρώ παρατίθεται ως τελικό, χωρίς ανάλυση κόστους, επιμέρους κοστολόγηση εργασιών ή αναφορά σε ποσότητες, μεθόδους και παραδοχές. Παράλληλα, η πρόσκληση περιορίζεται στις δέκα δεξαμενές, που εκτιμάται ότι περιέχουν περίπου 40 τόνους εκρηκτικών, αφήνοντας εκτός αντικειμένου τον σημαντικά μεγαλύτερο όγκο, περίπου 180 τόνων, που βρίσκεται στο έδαφος της περιοχής, χωρίς να διευκρινίζεται αν και πότε θα αντιμετωπιστεί η συνολική ρύπανση. Η αντίθεση με την προηγούμενη διαγωνιστική διαδικασία είναι εμφανής: μόλις έναν χρόνο νωρίτερα, τον Νοέμβριο 2024, τα ΕΑΣ είχαν δημοσιεύσει ανοικτή, διεθνή διαδικασία για την απορρύπανση του Λαυρίου, η οποία αφορούσε το σύνολο του προβλήματος, και όχι μόνο τους 40 τόνους εντός των δεξαμενών, με εκτιμώμενη αξία 43,92 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ (54,46 εκατ. ευρώ με ΦΠΑ).

Το ζήτημα γίνεται πιο σύνθετο αν ληφθεί υπόψη ότι η επιλογή των πέντε προσκληθέντων οικονομικών φορέων αιτιολογείται με βάση την προηγούμενη συμμετοχή τους σε συναφή διαγωνισμό της Ελευσίνας. Προκύπτει, λοιπόν, το εύλογο ερώτημα γιατί δεν τίθενται σαφείς και δεσμευτικοί όροι ως προς τα όρια απορρύπανσης και εξουδετέρωσης ώστε το αποτέλεσμα να είναι τουλάχιστον ισοδύναμο με εκείνο της Ελευσίνας. 

Την ίδια στιγμή, η Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής, επιστημονικό σωματείο με έδρα το Λαύριο, έχει υποβάλει καταγγελία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση ζητώντας άμεση παρέμβαση για τους 220 τόνους εκρηκτικών υλών που παραμένουν στις εγκαταστάσεις των ΕΑΣ, καταγράφοντας την κατάσταση και τους κινδύνους για την περιοχή και τους κατοίκους της.