Η πρόσφατη Έρευνα Μακροζωίας* για το 2024 που διεξάγει σε ετήσια βάση ο Όμιλος ΝΝ, αποκαλύπτει ότι η πλειοψηφία των σημερινών συνταξιούχων στην Ελλάδα - αν και παραπάνω από τους μισούς δηλώνουν σημαντική πτώση του εισοδήματός τους - είναι ικανοποιημένοι με την περίοδο της συνταξιοδότησή τους, με το 67% να την απολαμβάνει και το 70% να τη βλέπει ως μια νέα αρχή. 

Η πραγματικότητα όμως για τους μη συνταξιούχους και κυρίως για τις ηλικιακές ομάδες άνω των 45 ετών και εκείνους που βρίσκονται λίγο πριν τη σύνταξη, είναι διαφορετική και τη βιώνουν πολύ πιο δύσκολα, σύμφωνα πάντα με την ίδια έρευνα. 

Αυτές οι ηλικίες έχουν γενικά μέτριες προσδοκίες για την περίοδο της συνταξιοδότησής τους, με μόνο τους μισούς να τη βλέπουν ως μια νέα αρχή (58%), ως στιγμή για προσωπική ελευθερία (51%) και χαλάρωση (50%) και τους περισσότερους να ανησυχούν αν τελικά θα τα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις μελλοντικές υποχρεώσεις τους και στις πιθανές αυξήσεις του κόστους της ζωής. Η προοπτική δε, ενός παρατεταμένου κατά είκοσι και πλέον χρόνια προσδόκιμου ζωής, αυξάνει τις ανησυχίες αυτές. 

Η οικονομική ετοιμότητα (financial preparedness) και η οικονομική υγεία (financial wellness) αποτελεί τον κυριότερο προβληματισμό αυτής της γενιάς. Είναι ενδεικτικό ότι οι περισσότεροι από τους ερωτώμενους στις ηλικίες αυτές, δήλωσαν ότι δεν τους είναι σαφές πόσα χρειάζονται για να είναι άνετοι κατά τη σύνταξη ή πόσα πρέπει να αποταμιεύουν μηνιαία για να προετοιμαστούν καλύτερα. Ο Δείκτης Χρηματοοικονομικής Ετοιμότητας για τη Σύνταξη (Retirement Financial Preparedness Index) στη χώρα μας, με μέσο όρο βαθμολογίας 4,3, ο δεύτερος χαμηλότερος μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα, υπογραμμίζει αυτήν την ανησυχία.

Επίσης, σύμφωνα πάντα με την ίδια έρευνα, μόνο το 35% των Ελλήνων και Ελληνίδων μπορεί να βασιστεί, έστω για τρεις μήνες, στις αποταμιεύσεις του, ενώ μόλις το 15% δηλώνει πως έχει τη δυνατότητα να χειριστεί μία απρόβλεπτη κατάσταση στη ζωή του, όπως μια ασθένεια ή μια αναποδιά.

Αν και γενικά η έρευνα δείχνει ότι, σαν λαός είμαστε γενικά ευχαριστημένοι από τη ζωή μας, έχουμε μία θετική στάση ως προς τη μακροζωία και θέλουμε να βλέπουμε τα επιπλέον αυτά χρόνια της ζωής μας με αισιοδοξία, τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν ξεκάθαρα το έλλειμμα ενημέρωσης και γνώσης μας σε βασικές οικονομικές αρχές, στη δημιουργία ατομικού ή οικονομικού προυπολογισμού, στον χρηματοοικονομικό σχεδιασμό για την περίοδο της σύνταξης  καθώς και την ανάγκη μας για περαιτέρω, σχετική εκπαίδευση και καθοδήγηση.

Ποιες είναι όμως οι πληροφορίες που μας λείπουν για να καλύψουμε τα κενά της γνώσης μας και να καταρρίψουμε μύθους και λάθος αντιλήψεις, που  μας εμποδίζουν να δούμε τη ζωή μας, με ορίζοντα πια τα 100; 

Μύθος 1: Περιμένω το εφάπαξ και τη σύνταξή από το ταμείο μου για να ξεκουραστώ και να απαλλαγώ από το άγχος μου.

Αλήθεια 1: Το εφάπαξ και η σύνταξη σίγουρα είναι μια καλή πηγή εσόδων για εμάς, αλλά για να μπορέσουμε να ζήσουμε μία άνετη ζωή, διατηρώντας το επίπεδο ζωής που είχαμε πριν συνταξιοδοτηθούμε, η συνταξή μας, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα πρέπει να είναι τουλάχιστον πάνω από το μισό του τελευταίου μας μισθού. Η σύνταξη όμως του εθνικού φορέα δεν έχει σχεδιαστεί με αυτήν την προϋπόθεση, με αποτέλεσμα να μην είναι αρκετή για να καλύψει παρούσες και μελλοντικές ανάγκες μας κατά τη διάρκεια της σύνταξης, ανάγκες που θα προκύψουν από πιθανές αυξήσεις στο κόστος της υγείας μας που προέρχονται από την αύξηση της ηλικίας μας, απρόβλεπτα γεγονότα ή δαπάνες από σχέδια που θέλουμε να υλοποιήσουμε για εμάς και την οικογένειά μας, όπως η αγορά ενός σπιτιού. 

Αν έχουμε προνοήσει να έχουμε τα κεφάλαια που χρειαζόμαστε έχειν καλώς. Αν όχι, πρέπει να τα δημιουργήσουμε είτε αξιοποιώντας τη δυνατότητα που μας δίνει πια ο νόμος για παράλληλη εργασία στη σύνταξη, για να συμπληρώσουμε το εισόδημά μας είτε αποταμιεύοντας και επενδύοντας εγκαίρως ένα μέρος του εισοδήματος που δημιουργούμε όταν εργαζόμαστε. 

Αν θέλουμε επομένως να διατηρήσουμε το βιοτικό μας επίπεδο και ταυτόχρονα να έχουμε την οικονομική ασφάλεια ότι μπορούμε να ανταπεξέλθουμε σε επιπλέον ανάγκες, χρειάζεται ένας διαφορετικός σχεδιασμός. 

Μύθος 2: Δεν χρειάζεται να ανησυχώ από τώρα. Θα το σκεφτώ όταν έρθει εκείνη η στιγμή.

Αλήθεια 2: Η συνήθεια της αποταμίευσης από μικρή ηλικία έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Το πρώτο είναι ότι μικροί χρειαζόμαστε μικρότερα ποσά αποταμίευσης, εφόσον το χρονικό διάστημα μέχρι τη σύνταξη είναι μεγάλο, ενώ αντίθετα, αν ξεκινήσουμε σε μεγαλύτερη ηλικία θα χρειαζόμαστε μεγαλύτερα ποσά για να ανταποκριθούμε στους στόχους και τις ανάγκες. Από την άλλη, αν για παράδειγμα, θελήσουμε να ξεκινήσουμε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα για να προστατεύσουμε την υγεία ή τη ζωή μας, σε μεγάλη ηλικία τα ασφάλιστρα θα είναι περισσότερα τότε, γιατί αυξάνονται και οι κίνδυνοι μαζί με την ηλικία μας, απ’ ότι αν είχαμε το ίδιο πρόγραμμα σε μικρότερη ηλικία. 

Με λίγα λόγια, όσο πιο νωρίς τόσο πιο καλά.

Μύθος 3: Ξέρω ότι δεν θα μου φτάσει η σύνταξη και γενικά βάζω κάτι στην άκρη. 

Αλήθεια 3: Το ότι πειθαρχούμε τον εαυτό μας να βάζουμε κάτι στην άκρη είναι σημαντικό. Είναι το 50% για να φτάσουμε στον στόχο μας, δηλαδή να έχουμε ένα ικανοποιητικό κεφάλαιο διαβίωσης όταν το χρειαστούμε. Είναι όμως αυτό το κάτι αρκετό για να καλύψει όλες μας τις ανάγκες; Όπως είδαμε στην έρευνα της ΝΝ, κατά πάσα πιθανότητα όχι. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να υπολογίσουμε πόσο είναι αυτό που θα χρειαστούμε και να αποταμιεύουμε ανάλογα, αν θέλουμε φυσικά να πραγματοποιήσουμε όλα μας τα σχέδια και να είμαστε και επαρκώς προετοιμασμένοι για απρόβλεπτα συμβάντα, όπως ένα ατύχημα ή μία ασθένεια ή απώλεια της εργασίας μας ή ακόμη και αν αλλάξουν τα σχέδιά μας ή η πορεία της οικονομίας επιδεινωθεί.  

Υπάρχουν πολλοί και καλοί τρόποι να αξιοποιούμε τα κεφάλαιά μας. Ο απλούστερος είναι οι καταθετικοί ή προθεσμιακοί λογαριασμοί, λαμβάνοντας υπόψη τη διακύμανση των επιτοκίων. Ένας άλλος είναι να "χτίσουμε" επάνω στο ομαδικό πρόγραμμα της εταιρείας στην οποία εργαζόμαστε, προσθέτοντας παροχές και προνόμια ανάλογα με τις ατομικές μας ανάγκες. Ο πιο αποτελεσματικός όμως τρόπος είναι επενδυτική διασπορά, δηλαδή ο συνδυσμός διαφορετικών ασφαλιστικών, αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων που μπορούν να ελαχιστοποίησουν τους κινδύνους μας και να μεγιστοποιήσουν την επένδυση του κεφαλαίου μας, όποιο και αν είναι αυτό. 

Αυτή η αλλαγή στη νοοτροπία μας είναι το υπόλοιπο 50%.

Μύθος 4: Όλα αυτά είναι τρομερά περίπλοκα για μένα. Κάνω ό,τι μπορώ και έχει ο Θεός.

Αλήθεια 4: Στην αγορά, υπάρχουν πλέον σύγχρονα χρηματοοικονομικά προϊόντα και αποταμιευτικά εργαλεία, που μπορούν να μας βοηθήσουν,  με τα οποία ταυτόχρονα μάς προσφέρεται εξατομικευμένη προσέγγιση και καθοδήγηση από κάποιον εξειδικευμένο οικονομικό σύμβουλο, ο οποίος μας βοηθά να προσαρμόζουμε το πρόγραμμά μας σε κάθε στάδιο της ζωής μας.

Δεν αρκεί επομένως να φροντίζουμε μόνο την φυσική και ψυχική μας υγεία, να τρεφόμαστε καλύτερα και να γυμναζόμαστε για να είμαστε καλά κατά τη διάρκεια της σύνταξης. Η οικονομική μας ανθεκτικότητα και ευημερία είναι εξίσου σημαντικές για να μπορούμε να είμαστε ήσυχοι ότι εξασφαλίσουμε μία μακρά ζωή, με τις μικρότερες δυνατές προκλήσεις και περισσότερες ευκαιρίες για να τη χαρούμε. 

* Εδώ μπορείτε να διαβάσετε όλη την έρευνα Μακροζωίας της ΝΝ, να βρείτε χρήσιμες συμβουλές για μια μακρόβια και πιο ποιοτική ζωή και να αναζητήσετε τους έμπειρους ασφαλιστικούς και επενδυτικούς συμβούλους της  NN Hellas που μπορούν να σας καθοδηγήσουν και να σας δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τα ασφαλιστικά και αποταμιευτικά προγράμματα της εταιρείας.