Του Γιώργου Λαμπίρη

Συγκρατημένοι παρουσιάζονται οι καταναλωτές στη διάρκεια των δύο πρώτων εβδομάδων των εκπτώσεων και ενώ είχε προηγηθεί εντονότερη κίνηση στην αγορά λιανικής κατά τη διάρκεια του 2024 μεταξύ των εορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς σε σύγκριση με το 2023. Στελέχη της αγοράς με τα οποία επικοινώνησε το Capital.gr αναφέρουν ότι το λιανεμπόριο στη διάρκεια της εκπτωτικής περιόδου δεν παρουσιάζει αισθητή μεταβολή σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. 

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Σταύρο Καφούνη, έως τώρα η αγορά στις εκπτώσεις δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις σε σύγκριση με την περσινή. Αυτό κατά τον ίδιο σημαίνει ότι ο κόσμος βολιδοσκοπεί την αγορά πριν πραγματοποιήσει τις αγορές του. "Ωστόσο είναι ακόμα η αρχή της εκπτωτικού περιόδου. Αυτό που εκτιμώ και από τα δείγματα που έχουμε έως τώρα είναι ότι η αγορά δεν παρουσιάζει ούτε πτώση ούτε και άνοδο σε σχέση με την αντίστοιχη εκπτωτική περίοδο του 2024". 

Ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά, Θεόδωρος Καπράλος, επισημαίνει ότι τα δεδομένα δεν είναι ιδιαίτερα θετικά στο πρώτο δεκαήμερο των εκπτώσεων. "Η κίνηση βρίσκεται σε επίπεδα χαμηλότεραk των προσδοκιών. Έχει ξεθυμάνει η ροπή που υπήρχε παλαιότερα με βάση την οποία οι καταναλωτές ανέμεναν τις εκπτώσεις για να πραγματοποιήσουν τις αγορές τους. Το πρόβλημα είναι ότι έχοντας απελευθερώσει το πλαίσιο των προσφορών σε δωδεκάμηνη βάση, έχει αλλάξει το τοπίο με τις επίσημες εκπτώσεις που γνωρίζαμε κατά το παρελθόν. Είναι φανερό επίσης ότι ο θεσμός του BF που κρατάει τουλάχιστον μία εβδομάδα απορροφά σημαντικό μέρος του τζίρου της εορταστικής περιόδου αλλά και των εκπτώσεων. Το 51% των επιχειρήσεων έκαναν προσφορές εντός της εορταστικής περιόδου, κάτι που σημαίνει ότι ήδη είχαμε ξεκινήσει πριν από την επίσημη εκπτωτική περίοδο στις 13 Ιανουαρίου. Ωστόσο υπάρχει η προσδοκία για βελτίωση της καταναλωτικής κίνησης δεδομένου ότι έχουμε ακόμα σχεδόν δύο μήνες έως την ολοκλήρωση της εκπτωτικής περιόδου. Για τα καταστήματα η εποχή αυτή είναι σημαντική γιατί ρευστοποιούν παλαιό εμπόρευμα και μπορούν να προμηθευτούν με καινούργιο". 

Κατώτερη των προσδοκιών και η αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών

Για την αγορά ηλεκτρικών, υψηλόβαθμα στελέχη του κλάδου επισημαίνουν ότι στη διάρκεια του Ιανουαρίου δεν έχει εμφανίσει τις επιδόσεις που θα περίμεναν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτό το πεδίο. "Υπάρχει ένα μούδιασμα παρά το γεγονός ότι υφίστανται οι εκπτώσεις που θεωρητικά θα έπρεπε να αποτελούν κίνητρο για αγορές. Ο Ιανουάριος δεν έχει αποφέρει τα αναμενόμενα και υπάρχει ανησυχία στον τομέα των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών για το πώς θα κινηθεί το πρώτο τρίμηνο του έτους". Σύμφωνα με το ίδιο πρόσωπο η εικόνα αυτή αποδίδεται κυρίως στη γενικότερη στάση του καταναλωτικού κοινού, το οποίο έχει στραφεί σε άλλες προτεραιότητες, καθώς το απασχολούν κατά σειρά το κόστος ζωής, τα προσωπικά οικονομικά δεδομένα, η οικονομία της χώρας, η ψυχική και η σωματική υγεία. "Γι’ αυτό και υπάρχει αρκετά έντονη κίνηση με ταξίδια σε κάθε ευκαιρία από πλευράς των Ελλήνων", συμπληρώνει. 

Προβληματισμός για το αυξημένο κόστος ζωής

Με βάση τα στοιχεία έρευνας της EY για την καταναλωτική συμπεριφορά οι καταναλωτές προβληματίζονται για το αυξημένο κόστος ζωής (το 69% απαντά: "με απασχολεί πάρα πολύ"), τα προσωπικά τους οικονομικά (63%) και την οικονομία της χώρας (47%), αλλά και για την ψυχική (41%) και τη σωματική τους υγεία (39%). Επιπλέον, ένας στους τρεις καταναλωτές (34%) θεωρεί σημαντική τη βιώσιμη ανάπτυξη όταν λαμβάνει αγοραστικές αποφάσεις. Μεγάλη βαρύτητα στη διασκέδαση αποκτά η κατοικία καθώς το σπίτι σύμφωνα με την ΕΥ λειτουργεί ως κεντρικό "hub” κατανάλωσης. Το 41% των καταναλωτών αναφέρουν ότι θα περνούν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, θα μαγειρεύουν (50%) και θα διασκεδάζουν (40%) περισσότερο εκεί. 

Σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις εμφάνισαν υψηλότερες πωλήσεις στις γιορτές

Οι εκπτώσεις ακολούθησαν την περίοδο των εορτών κατά την οποία η κίνηση στα εμπορικά καταστήματα ήταν αρκετά ικανοποιητική. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΣΕΕ κατά τη φετινή εορταστική περίοδο σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (45%) κατέγραψαν υψηλότερες πωλήσεις συγκριτικά με πέρυσι, ενώ επίσης υψηλό ήταν το ποσοστό επιχειρήσεων (39%), που παρέμεινε στα περυσινά επίπεδα.

Η ίδια έρευνα παρατηρεί ότι για 4 στις 10 επιχειρήσεις με βελτιωμένες πωλήσεις, η εν λόγω αύξηση διαμορφώθηκε από 11% έως 20%. Αντίθετα, στις επιχειρήσεις με μειωμένες πωλήσεις σε σχέση με πέρυσι, το 52% αυτών εμφανίζει υποχώρηση χαμηλότερη του 10%. Επιπλέον, τέσσερις στις 10 επιχειρήσεις (43%) εμφανίζονται από πολύ έως και πάρα πολύ ικανοποιημένες από την επισκεψιμότητα στα καταστήματα, ενώ περίπου οι μισές (46%) παρουσιάζονται μέτρια ικανοποιημένες. 

Σε παλαιότερες έρευνες, η καλύτερη περίοδος για την αγοραστική κίνηση εντοπιζόταν στο χρονικό διάστημα που προηγείτο των Χριστουγέννων, εξαιτίας και της καταβολής του δώρου. Ωστόσο κατά την εορταστική περίοδο του 2024 για 4 στις 10 επιχειρήσεις (38%), η αγοραστική κίνηση κορυφώθηκε μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. 

Προεκπτώσεις λόγω του μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος

Η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, σε συνδυασμό με το αυξημένο λειτουργικό κόστος, ανάγκασε σχεδόν τις μισές επιχειρήσεις (49%) να πραγματοποιήσουν πρόωρες προσφορές ή εκπτώσεις ακόμα και κατά την εορταστική περίοδο. Ειδικότερα, το 51% των επιχειρήσεων που προχώρησαν σε εκπτώσεις, μειώνοντας τις τιμές των προϊόντων τους από 11% έως 20%. Για το 34% των επιχειρήσεων φαίνεται ότι τα πιο φθηνά εμπορεύματα είναι αυτά που προτιμήθηκαν από τους καταναλωτές, γεγονός που πιθανόν συνδέεται και με το αυξημένο κόστος ζωής. 

Για το σύνολο του 2024 η αγορά παρουσίασε μια συγκρατημένα ευνοϊκή εικόνα, αφού οι θετικές αποκρίσεις υπερέβησαν τις αρνητικές.

Αναφορικά με την πορεία στη διάρκεια του 2025, μία στις τρείς επιχειρήσεις (32%) θεωρεί πως οι συγκεκριμένες πωλήσεις θα διαμορφωθούν σε μέτρια επίπεδα, το 28% αναμένει βελτίωση, ενώ το 26% δεν συμμετέχει στις εκπτώσεις (κλάδος τροφίμων και ποτών).