Της Αναστασίας Βαμβακά

Η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία αντιμετωπίζει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης εποχής: τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, ενώ ταυτόχρονα καλείται να προσαρμοστεί στις αυξανόμενες απαιτήσεις για βιώσιμες πρακτικές. Παρόλα αυτά, σε αυτό το δύσβατο μονοπάτι, εμφανίζονται ενθαρρυντικές ενδείξεις προόδου.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Intermodal, το 7,4% του παγκόσμιου στόλου, βάσει ολικής χωρητικότητας, αποτελείται από πλοία που μπορούν να χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα. Από τα συνολικά 2.119 πλοία που διαθέτουν τέτοια τεχνολογία, το 84% λειτουργεί με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), αντιπροσωπεύοντας χωρητικότητα 102,93 εκατ. gross tonnage. 

Η τεχνολογία αυτή οδηγεί τη μετάβαση, καθώς η πλειονότητα των νέων παραγγελιών αφορά πλοία με τέτοια χαρακτηριστικά. Ενδεικτικά, το ποσοστό των πλοίων διπλού καυσίμου στο παγκόσμιο βιβλίο παραγγελιών έχει αυξηθεί στο 52%, σε σύγκριση με το μόλις 16% πριν από έξι χρόνια.

Και αυτό αντικατοπτρίζει μια εντυπωσιακή αύξηση σε σχέση με το 3,2% του 2018, όταν και εισήχθησαν οι "Αρχές Ποσειδώνα" για τη χρηματοδότηση πιο φιλικών προς το περιβάλλον πλοίων. Αν και το ποσοστό ακόμα παραμένει μικρό, η χρήση πλοίων διπλού καυσίμου έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Πρόκειται για ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών που αποσκοπούν στην προώθηση της χρηματοδότησης περιβαλλοντικά βιώσιμων πλοίων και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Η πρωτοβουλία αυτή, που ξεκίνησε το 2019 με τη συμμετοχή 11 τραπεζών από πέντε χώρες, αναπτύχθηκε σημαντικά τα επόμενα χρόνια.

Σήμερα, στην πρωτοβουλία συμμετέχουν 35 τράπεζες από 14 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 80% του παγκόσμιου χαρτοφυλακίου χρηματοδότησης πλοίων – περίπου 240 δισεκατομμύρια δολάρια. Στις υπογράφοντες την πρωτοβουλία τράπεζες  περιλαμβάνονται κορυφαία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όπως η BNP Paribas, η Credit Agricole, η DNB και η Nordea Bank.

Η πορεία αυτή όμως δεν είναι χωρίς εμπόδια. Το υψηλό κόστος των εναλλακτικών καυσίμων, η περιορισμένη διαθεσιμότητά τους και η αβεβαιότητα σχετικά με τις μελλοντικές τεχνολογίες περιορίζουν την ταχύτητα της μετάβασης. Παράλληλα, η μείωση της δραστηριότητας ανακύκλωσης τα τελευταία τρία χρόνια έχει αυξήσει τον μέσο όρο ηλικίας του στόλου, καθιστώντας τη διαδικασία ανανέωσης επιτακτική για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων.

Η επιβολή αυστηρότερων κανονισμών για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να αλλάξει το σκηνικό, καθώς πολλά παλαιότερα πλοία ενδέχεται να αποσυρθούν νωρίτερα από το προβλεπόμενο. Αυτό θα ανοίξει τον δρόμο για την αντικατάστασή τους με μοντέρνα και φιλικότερα προς το περιβάλλον σκάφη.

Η ναυτιλία έχει δείξει τη δέσμευσή της για αλλαγή, αλλά η διαδρομή παραμένει μακρά. Η επιβολή αυστηρότερων κανονισμών για τις εκπομπές αερίων αναμένεται να οδηγήσει σε μεγαλύτερη δραστηριότητα ανακύκλωσης, ενώ οι νέες παραγγελίες πλοίων διπλού καυσίμου, που αντιπροσωπεύουν το 52% του τρέχοντος βιβλίου παραγγελιών, δίνουν ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον. Οι ναυτιλιακές εταιρείες, οι χρηματοδότες και οι διεθνείς ρυθμιστικές αρχές καλούνται να συνεργαστούν στενά για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις μιας πιο οικολογικής εποχής.