Του Παναγιώτη Στάθη 

Μια απόφαση που αφήνει (δικαίως ή αδίκως) την αίσθηση της ατιμωρησίας και κυρίως κατατείνει στην -δυστυχώς εν πολλοίς- εμπεδωμένη αντίληψη της κοινωνίας πως η Δικαιοσύνη αφήνει μεγάλες υποθέσεις να διολισθαίνουν στην ποινική απαξίωση, εκδόθηκε χθες από το Εφετείο Πλημμελημάτων. Πρόκειται για τη φονική πλημμύρα στη Μάνδρα πριν από επτά χρόνια, η οποία κατέληξε σε επιβολή ισχνών ποινών μόνον για τρεις κατηγορούμενους, δύο υπαλλήλους αρμοδίων υπηρεσιών και την τότε δήμαρχο και μόνον για την κατηγορία της πρόκλησης πλημμύρας και όχι για τους θανάτους των 25 πολιτών που έχασαν άδικα τη ζωή τους.

Η νομική ακολουθία της υπόθεσης, που αποτελεί βέβαια και την γραμμή που οφείλουν να ακολουθήσουν οι δικαστές (με βάση το καθεστώς που ίσχυε όταν συνέβη το μοιραίο) δε θα μπορούσε να οδηγήσει στις φυλακές κάποιον εκ των κατηγορουμένων. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο όμως πήγε ένα βήμα πιο πέρα, αποσυνδέοντας την υπαιτιότητα (και τον αιτιώδη σύνδεσμο) των θανάτων των 25 πολιτών, από την πρόκληση της πλημμύρας για την οποία είδε ευθύνες των τριών καταδικασθέντων. Εν ολίγοις οι τρεις έχουν ευθύνες για την πρόκληση πλημμύρας εξ αμελείας και δια παραλείψεως, όχι όμως για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια δια παραλείψεως και για σωματικές βλάβες. Τους αναγνώρισε δε όπως και πρωτοδίκως το ελαφρυντικό του σύννομου βίου.

Το σκεπτικό

Σύμφωνα με την απόφαση, στην πρώην δήμαρχο Μάνδρας επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 14 μήνες με τριετή αναστολή. Στον προϊστάμενο της Πολεοδομίας Ελευσίνας επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 18 μήνες με τριετή αναστολή. Τέλος στην υπάλληλο της Περιφέρειας που ήταν υπεύθυνη για τη προστασία των ρεμάτων επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 18 μηνών επίσης με τριετή αναστολή.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η πρόεδρος του δικαστηρίου Αργυρώ Νικολακούδη πριν την απόφαση επί της ενοχής, ανέγνωσε ένα λεπτομερές σκεπτικό, κάτι που δε συνηθίζεται. Σύμφωνα με αυτό η πρώην δήμαρχος Μάνδρας "ήταν διοικητική και πολιτική προϊστάμενη και όφειλε να ασκεί τα καθήκοντα της με γνώμονα τον καλό των κατοίκων και της αποτροπή του κινδύνου για αυτούς... Η δήμαρχος γνώριζε τον πλημμυρικό κίνδυνο που από ενέργειες του δήμου υφίστατο". Ωστόσο, όπως έκρινε το δικαστήριο, "δεν προήλθαν θάνατοι και τραυματισμοί συνδεόμενοι αιτιώδης με τις αυθαίρετες κατασκευές στο ρέμα Σούρες". Πάντως, σύμφωνα με σκεπτικό των δικαστών η Μάνδρα ήταν μια ανοχύρωτη πόλη, η οποία υπήρξε έρμαιο μιας φυσικής καταστροφής, της βροχόπτωσης που ήταν η βασική αιτία του φαινομένου.

Μάλιστα, κατά το σκεπτικό η μετεωρολογική υπηρεσία αλλά και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας όφειλαν να ενημερώσουν νωρίτερα τους πολίτες για την ισχυρή βροχόπτωση που αναμενόταν. Παράλληλα, κατά τους δικαστές, αστυνομία και τροχαία παρέλειψαν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την προφύλαξη των πολιτών που βρίσκονταν στο δρόμο.

Σύμφωνα δε με το σκεπτικό, εάν είχε ολοκληρωθεί το αντιπλημμυρικό έργο πριν τις πλημμύρες του 2017, τότε, με βάση μελέτη του Πολυτεχνείου θα είχε μειωθεί η ροή κατά 48% ενώ τα ρέματα θα υπερχείλιζαν δύο ώρες αργότερα. "Θα απέτρεπαν τους θανάτους και τους τραυματισμούς που προκλήθηκαν", ανέφερε η πρόεδρος της έδρας.

Απολογισμός

Ο δικαστικός απολογισμός της υπόθεσης έχει ως εξής: Αρχικά κατηγορήθηκαν σε πρώτο βαθμό 21 άτομα μεταξύ των οποίων και η τότε περιφερειάρχης Ρένα Δούρου. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο είχε αθωώσει την Ρένα Δούρου και άλλους 12 κατηγορούμενους για τη φονική πλημμύρα, ενώ κατά πλειοψηφία είχε κηρύξει ενόχους οκτώ κατηγορούμενους κατά περίπτωση για τα αδικήματα της ανθρωποκτονίας εξ αμέλειας δια παραλείψεως, της πρόκλησης πλημμύρας και για σωματικές βλάβες εξ αμέλειας κατά συρροή. Οι ποινές που είχε επιβάλλει το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έφταναν μέχρι τα έξι έτη φυλάκισης με αναστολή. Κατά της πρωτόδικης απόφασης είχε ασκηθεί έφεση από τον εισαγγελέα για τους κατηγορούμενους που αθωώθηκαν, πλην όμως το Εφετείο απέρριψε την έφεση ως εκπρόθεσμη και σε δεύτερο βαθμό δικάστηκαν μόνο οι οκτώ πρωτοδίκως καταδικασμένοι. Από αυτούς καταδικάστηκαν τελικά μόνο οι 3 και αυτοί μόνο για πρόκληση πλημμύρας δια παραλείψεως.

Παραγραφή

Οι δικηγόροι των οικογενειών των θυμάτων εξέφρασαν τη διαφωνία τους για τη δικαστική απόφαση αναφέροντας πως "οι θάνατοι των ανθρώπων στην Μάνδρα δεν ήταν ατύχημα ούτε "η κακιά στιγμή". Οι συγγενείς των θυμάτων μη σύμφωνοι με τη δικαστική απόφαση θα εξαντλήσουν κάθε ένδικο μέσο και βοήθημα προκειμένου να ανατρέψουν την λανθασμένη κι άδικη αυτή απόφαση ώστε να δικαιωθούν οι ψυχές των ανθρώπων που χάθηκαν". Το πρόβλημα (και) εν προκειμένω είναι πως τα αδικήματα είναι πλημμελήματα και η παραγραφή τους επέρχεται στο τέλος του 2025. Αυτό σημαίνει πως τα χρονικά περιθώρια για ανατροπή δεδομένων από τον Άρειο Πάγο είναι απελπιστικά μικρά.