Του Παναγιώτη Στάθη

Νέα διάταξη - προσθήκη στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, φέρνει ο υπουργός Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδης, με την οποία συμπληρώνεται πλήρως ο κατάλογος του συνόλου των διαφορών που οδηγούνται εκ νέου σε δίκη στα ελληνικά δικαστήρια, εφόσον ο διάδικος δικαιωθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Με τη διάταξη αυτή το ΕΔΔΑ αποτελεί επί της ουσίας έναν τέταρτο βαθμό δικαιοδοσίας, με ουσιαστικό και όχι μόνο ηθικό αντίκτυπο, για όλες τις υποθέσεις στα ελληνικά δικαστήρια. Η διάταξη αφορά τις αστικές διαφορές μεταξύ ιδιωτών (πέραν της εκουσίας διαδικασίας που ισχύει και σήμερα και όλων των άλλων) και θα εισαχθεί σε επόμενο νομοσχέδιο προς ψήφιση στη Βουλή. Ουσιαστικά θα αναφέρει πως μια δικαίωση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα μπορεί να οδηγήσει σε αναψηλάφηση της δίκης, δηλαδή σε επανάληψη της κατ΄ουσίαν διαδικασίας ενώπιον των ελληνικών- εθνικών δικαστηρίων. Πρόκειται για μια πλήρη επανεξέταση (πιθανόν και τέταρτη) μιας υπόθεσης με άμεσο και πρακτικό αποτέλεσμα ουσίας για όλες τις αστικές διαφορές με βαριές αντιδικίες μεταξύ πολιτών.

Η διάταξη

Σε υπουργικό συμβούλιο προ μηνών είχε αναφερθεί ακροθιγώς η εν λόγω διάταξη που μεταξύ άλλων ανοίγει το δρόμο για αναψηλάφηση δίκης μετά από δικαίωση στο ΕΔΔΑ.

"Με τις διατάξεις του Νομοσχεδίου εναρμονίζεται το δίκαιο της αναψηλάφησης του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας με τις ήδη ισχύουσες ρυθμίσεις τόσο του ιδίου του Κώδικα στο βιβλίο της εκουσίας δικαιοδοσίας, όσο και άλλων κλάδων του δικαίου, ώστε να καταστεί δυνατή η έμπρακτη συμμόρφωση της Ελλάδας, και στο πεδίο των ιδιωτικών διαφορών, στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου" αναφέρθηκε.

Συγκεκριμένα στο άρθρο 544 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, θα προστεθεί 11η παράγραφος που θα δίνει το δικαίωμα σε όλες τις υπόλοιπες αστικές υποθέσεις (πλην της εκουσίας που ισχύει τώρα), με πολλές φορές βαριά αντιδικία, σε περίπτωση δικαίωσης του πολίτη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να ακολουθεί η δυνατότητα να "ξανανοίξει" σε εθνικό επίπεδο η δίκη.

"Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις λοιπόν και με την προσθήκη 11ης περίπτωσης στο αρ. 544 ΚΠολΔ μπορεί να κατατεθεί αναψηλάφηση και αν είναι παραδεκτή να εξαφανιστεί η προσβαλλόμενη απόφαση και το δικαστήριο να ξανακρίνει την ουσία της υπόθεσης αν εκδοθεί οριστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με την οποία κρίνεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε κατά παραβίαση δικαιώματος”, σχολιάζει έγκυρη νομική πηγή.

Τι ίσχυε

Τι συνέβαινε μέχρι σήμερα;

• Με αναψηλάφηση, μπορούσαν να προσβληθούν οι αποφάσεις των ειρηνοδικείων, των μονομελών και των πολυμελών πρωτοδικείων, των εφετείων και του Αρείου Πάγου εφόσον δικάζει κατ' ουσίαν.

• Προϋπόθεση ήταν να πρόκειται για αποφάσεις γα τις οποίες έχει δημιουργηθεί δεδικασμένο.

• Λόγω του ότι ανατρέπεται τα δεδικασμένο αφορούσε συγκεκριμένους λόγους που δεν αφορούσαν άμεσα τη διαγνωστική διαδικασία της δίκης (π.χ. αντιφατικές αποφάσεις, πλαστότητα ή το ψευδές των αποδεικτικών, νέα μετά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης κρίσιμα έγγραφα που από ανωτέρα βία ή κατακράτηση από τον αντίδικο δεν προσκομίστηκαν.)

• Η έκδοση οριστικής απόφασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην πολιτική δικαιοσύνη αποτελεί λόγο μέχρι σήμερα για επανεξέταση της υπόθεσης μόνο στην εκούσια δικαιοδοσία.

Έτσι σε εξαιρετικά σοβαρές και βαριές αντιδικίες (όλες τις άλλες δηλαδή) αυτό το νέο σημαντικό νομικό γεγονός (έκδοση οριστικής απόφασης από το ΕΔΔΑ), ακόμη και σε περιπτώσεις δικαίωσης για παραβίαση δικαιώματος που αφορά στο δίκαιο χαρακτήρα της διαδικασίας που ακολουθήθηκε ή διάταξης ουσιαστικού δικαίου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δεν έδινε δικαίωμα αναψηλάφησης ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Ως εκ τούτου την ηθική και νομική δικαίωση του πολίτη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν ακολουθούσε η δυνατότητα να "ξανανοίξει" σε εθνικό επίπεδο η δίκη. Αυτό αλλάζει με τις προτεινόμενες διατάξεις.