Συνέντευξη στον Αντώνη Κυριαζάνο

Η τρέχουσα έκθεση στην αίθουσα τέχνης Ρεβέκκα Καμχή (μέχρι τις 2/6) μάς έφερε αντιμέτωπους με τη φρεσκάδα και τον αυθορμητισμό μιας ζωγραφικής που είχαμε πια ξεχάσει να βλέπουμε. Δημιουργός της ένας νέος καλλιτέχνης, ο Ζήσης Μπλιάτκας. Καμβάδες με ανατροπές στα θέματα, στα χρώματα, στα σχήματα και συνάμα η αίσθηση μιας "κανονικότητας", πράγμα φυσικό θα λέγαμε, αφού πηγάζει από την ψυχή και όχι από το μυαλό του ζωγράφου. Μια συζήτηση μαζί του μας βοήθησε να καταλάβουμε καλύτερα και τον ίδιο και τα έργα του.

> Οι πίνακές σας διαθέτουν πολλές αναγνώσεις και ερμηνείες στην πρώτη, αυθόρμητη ματιά του θεατή. Ας ξεκινήσουμε με κάτι που δημιουργεί και την πρώτη εντύπωση για αρκετά από τα έργα σας: πολλά και ποικίλα "αντικείμενα" στα έργα σας αιωρούνται στον αέρα. Έχετε ποτέ ερμηνεύσει αυτήν τη σχεδόν εμμονή της αιώρησης των θεμάτων σας; 

Η ιδέα της αιώρησης αποτελεί μια ανακουφιστική υπόσχεση ότι τα πράγματα συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα κι όταν χάσουν το αντικειμενικό τους βάρος. Και το στοιχείο της αιώρησης είναι κάτι που ενυπήρχε στο έργο μου πριν ακόμη το καταλάβω και αναγνωρίσω. Στην περίπτωσή μου, βρίσκω ότι η ζωγραφική μπορεί να κρυσταλλώνει τα πράγματα στην επιφάνειά της, αποσπώντας τα από το καθημερινό γίγνεσθαι. Πρόκειται για μια δυναμική και συνάμα στατική κατάσταση ανεξάντλητα περιεκτική, που μου επιτρέπει να στήσω τα θέματά μου "ανοιχτά" και με ελευθερία. Η ζωγραφική επιφάνεια εξυπηρετεί με συνέπεια αυτή την ιδέα. Είναι χαρακτηριστική η απάντηση του ζωγράφου Θεόφιλου στον φούρναρη που του έκανε παρατήρηση για τον τρόπο που απεικόνισε τα ψωμιά στο πορτρέτο του. "Έννοια σου και μόνον τα αληθινά ψωμιά πέφτουν, τα ζωγραφισμένα στέκονται, στη ζωγραφιά πρέπει όλα να φαίνονται!".

> Μια δεύτερη και άμεσα αναγνωρίσιμη θέα των έργων σας είναι αυτή της εξοχής, του υπαίθριου χώρου. Αυτό το στοιχείο γιατί επιμένει στα έργα σας, από πού αντλείτε την παρουσία του;

Πρόκειται από τη μια για ένα είδος εξωτισμού. Με συνεπαίρνουν τα τοπία του Rousseau, του Constable, τα εξωτικά τοπία των διαφημιστικών ταξιδιωτικών γραφείων ή των wallpapers των Windows. Από την άλλη, διατηρώ το εργαστήριό μου σε αγροτική περιοχή. Αυτό με κάνει να βρίσκομαι μέσα στην πολυπλοκότητα του τοπίου, κάτι που τροφοδοτεί αναπόφευκτα τη ζωγραφική μου με ένα εύρος επεισοδίων και μορφικών σχέσεων.

> Zωγραφίζετε την "εξοχή", με ό,τι αυτή κουβαλάει. Ευτελή αντικείμενα, εγκαταλειμμένες κατασκευές, απορρίμματα και μικρά ερείπια πραγμάτων. Με τι διάθεση συνθέτετε αυτή την ποικίλη "εξοχή"; 

Είναι οι "συναντήσεις" με τα αντικείμενα και τις κατασκευές που δεν μπορώ να αγνοήσω. Η κρυφή ζωή των αντικειμένων και η μυστηριώδης πρόθεσή τους με προκαλούν να εφεύρω τους τρόπους που θα τα ζωγραφίσω. Ο παππούς μου ήταν συλλέκτης αντικειμένων πάσης φύσεως, με την πεποίθηση ότι "κάπου θα χρειαστεί". Αυτή η αφηρημένη προσμονή για τις κατασκευές που παραπαίουν και τα παρωχημένα εργαλεία ότι θα βρουν τη θέση τους δηλώνει μια εμπιστοσύνη στις ίδιες τις διεργασίες των αντικειμένων και ασκεί μια υπόγεια επιρροή στο έργο μου. Μετέπειτα, εντοπίζω σε αυτές τις κατασκευές μια δυνητικότητα και τους προσδίδω ιδιότητες που υπερβαίνουν τη χρηστική τους διάσταση "μαγεύοντάς" τες. Έχει ενδιαφέρον η προσέγγιση του Γάλλου φιλόσοφου, ανθρωπολόγου και κοινωνιολόγου Bruno Latour, που βλέπει στα κατασκευασμένα αντικείμενα μια συνεχή παρουσία στις ανθρώπινες κοινωνίες, κρίνοντας αδιαίρετη τη σχέση τους. Κατά τον ίδιο, δεν μπορεί να ερευνηθεί μια κοινωνία των ανθρώπων χωρίς τους μη ανθρώπους, τις εφευρέσεις και τα μηχανικά τεχνουργήματα που καθορίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τις συμπεριφορές τους.

> Μια έντονη αναφορά είναι ο κόσμος και η αισθητική του Ιnternet. Τι σας εμπνέει από αυτή την απέραντη "πολιτεία", όπου όλα συνυπάρχουν εντελώς ισότιμα; 

Παίζω διάφορα παιχνίδια και ιδιαίτερα MMOs (Massively Multiplayer Online) Games. Ξεχωρίζω το "Runescape", ένα πολύ λεπτομερές και αργό παιχνίδι με πρωτόλεια γραφικά, είναι τόσο βαρετό που τείνει να μοιάζει με την πραγματική ζωή! Αυτό το βρίσκω συναρπαστικό. Δεν υπάρχει χρόνος εκεί, δεν υπάρχει αναπνοή, απλώς βράζεις στο ίδιο καζάνι με άλλους παίκτες στις τρεις διαστάσεις μαζεύοντας ψηφιακό χρυσό. Ακούγεται σαν τους κόσμους του Hieronymus Bosch, μόνο πέρα ​​από το καλό και το κακό. Αυτού του είδους τα παιχνίδια άλλαξαν τις σχέσεις μας με τα αντικείμενα και την αντίληψή μας για αυτά. Το "Runescape" και άλλα MMOs καθιέρωσαν μια προσέγγιση οικοδόμησης ψηφιακών κόσμων που πλέον είναι αδιαχώριστοι από την καθημερινή μας ζωή. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κόσμος μας παιχνιδοποιείται, με αποτέλεσμα να συλλέγουμε πόντους για φορολογικές μειώσεις, κουπόνια, μπόνους, credits κ.λπ.

> Είναι προφανές ότι το βλέμμα σας, είναι μοιρασμένο στα δύο. Στον μεγάκοσμο της φύσης και στον μικρόκοσμο του Ιnternet (που, όμως, είναι και αυτός απέραντος). 

Αντιμετωπίζω αυτά τα δύο ως ένα πράγμα. Στη σύγχρονη εποχή το δίκτυο των εικόνων διαμορφώνει έναν αδιαπέραστο ιστό. Αυτός ο ιστός, ενώ ξεκίνησε πιο αραιός και απλούστερος (τηλεφωνικές επικοινωνίες και τηλεόραση), αρχίζει να πυκνώνει και να δημιουργεί ένα δικό του στρώμα, διαμορφώνοντας πια τη γήινη σφαίρα, κυριαρχώντας στην καθημερινότητα και αποτελώντας ένα "νεφέλωμα" πληροφορίας. Η συνύφανση της ανθρώπινης καθημερινής ζωής με το δίκτυο των ψηφιακών αντικειμένων παράγει αυτό το αδιάλυτο σύμπλεγμα, άλλο ένα πέπλο πάνω στα πράγματα, το οποίο, όσο φανερό κι αν παρουσιάζεται, εντούτοις μας τυφλώνει και αποκρύπτει την παρουσία του. Βέβαια, η καθημερινότητά μας μέσα σε αυτό το νεφέλωμα μάλλον εξυπηρετεί και μια τάση να εξαλειφθεί η πολύπλοκη σχέση μας με τον υλικό κόσμο, κάτι που έχει τις καταβολές του σε ένα βαθύ θρησκευτικό παρελθόν, ενώ αποτελεί και μια ανθρώπινη ανάγκη να εξεικονιστεί ο κόσμος για να μπορέσει να κατανοηθεί.

> Τι άλλο σας συγκινεί κατ’ αρχάς ως ζωγράφο;  

Έχω την τύχη να είμαι μέντορας ζωγραφικής στην ομάδα "Εν Δυνάμει", μια κολεκτίβα καλλιτεχνών με ή χωρίς αναπηρία. Η ζωγραφική ορισμένων παιδιών εκεί με έχει επηρεάσει αναπότρεπτα.

> Γενικεύοντας, από πού αντλείτε τα θέματά σας; 

Οι κακοτεχνίες, τα μανιτάρια, η Sci-Fi λογοτεχνία, τα σύννεφα, οι αεροψεκασμοί, ο καιρός, τα έντομα είναι σίγουρα στο "μενού" των θεμάτων μου.

> Ζείτε εκτός των τειχών, στη Νάουσα και στην εξοχή. Πώς παρακολουθείτε την εικαστική κίνηση; 

Ο καθηγητής Θανάσης Μουτσόπουλος μιλάει για ένα διογκωμένο πολιτισμικό φαινόμενο στις μέρες μας. Πράγματι, η εικαστική κίνηση είναι παντού, από την ερασιτεχνική ζωγραφική της διπλανής πόρτας μέχρι τη βιομηχανία και το mainstream. Με αυτό στον νου, θα έλεγα ότι κολυμπάω μέσα στην τέχνη παρόλο που δεν παρακολουθώ μεγάλα εικαστικά δρώμενα. Τα τελευταία τρία χρόνια έχω δει ελάχιστες εκθέσεις από κοντά. Η ιστορία της τέχνης φτάνει σ’ εμένα μέσω εντύπων, βιβλίων και κυρίως από το Internet. 

> Πώς θα μπορούσατε να μας συστηθείτε ώστε να σας γνωρίσουμε καλύτερα; 

Ανήκω σε μια γενιά που διεκδίκησε τη ρευστή σύστασή της. Άλλωστε, η ζωγραφική είναι ένας τρόπος να συστήνεται κανείς στον κόσμο ξανά και ξανά.

Με δυο λόγια

Ο Ζήσης Μπλιάτκας γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1992. Η καλλιτεχνική του πρακτική περιλαμβάνει τη ζωγραφική και την ενασχόληση με παλαιωμένα λογισμικά ζωγραφικής στον υπολογιστή. Είναι απόφοιτος του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας, ενώ από το 2022 είναι απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Εικαστικών Τεχνών στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 2014 συμμετέχει σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει πραγματοποιήσει τρεις ατομικές εκθέσεις. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της εικαστικής ομάδας "Εκατόγχειρες" στην κολεκτίβα καλλιτεχνών με ή χωρίς αναπηρία "Εν Δυνάμει". Έχει συμμετάσχει σε art residencies στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.