29 χρόνια από τη δολοφονία του Π. Μπακογιάννη

Του Δημήτρη Γκάτσιου

"Είναι μία πολιτική δολοφονία που προστίθεται σε μία μακρά αλυσίδα δολοφονιών που προηγήθηκαν. Αποτελεί σκληρό πλήγμα για τη Νέα Δημοκρατία και αποτελεί δεινή δοκιμασία για μένα και την οικογένειά μου. Πρέπει όμως αυτή την ώρα της μεγάλης δοκιμασίας να σταθούμε όλοι μας όρθιοι. Να προστατεύσουμε τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της. Σε ότι με αφορά, μία ευχή έχω να εκφράσω: να είναι το αίμα του Παύλου Μπακογιάννη το τελευταίο αίμα που χύνεται άδικα σε αυτό τον τόπο". Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Πριν 29 χρόνια σα σήμερα. Στη Βουλή.

Το ημερολόγιο έγραφε 26 Σεπτεμβρίου του 1989. Λίγο μετά τις οκτώ το πρωί, ο Παύλος Μπακογιάννης δολοφονείται από την τρομοκρατική οργάνωση "17 Νοέμβρη". Στην είσοδο του γραφείου του. Στην οδό Ομήρου στο κέντρο της Αθήνας. Παύλος Μπακογιάννης. Γεννημένος στην Ευρυτανία. Ο γιος του παπά Κώστα και της Ειρήνης. Που μεγάλωσε, για να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Ήπιος. Λειτουργός της συναίνεσης. Πολιτικός που θεωρούσε επιβεβλημένη την υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών. Την επούλωση των πληγών του Εμφυλίου και του Διχασμού. Την εθνική συμφιλίωση. Παύλος Μπακογιάννης. Με θέληση πεισματική. Με ανοιχτό μυαλό. "Ήταν ένας άνθρωπος επάνω και πέρα από το μέσο όρο. Είχε τη δυνατότητα να εμπνεύσει. Είχε τη δυνατότητα να πείσει. Είχε τη δυνατότητα να δει το όραμά του να πραγματοποιείται. Γιατί δεν ήταν ονειροπόλος. Ήταν οραματιστής. Αλλά ήταν οραματιστής, ο οποίος έβλεπε και τους τρόπους που μπορούσε να υλοποιήσει αυτά που έλεγε", έχει πει για τον Παύλο Μπακογιάννη η Ντόρα Μπακογιάννη. "Άνθρωπος με ορίζοντες ανοιχτούς". "Άνθρωπος με πλατιές ιδέες". Έτσι τον περιγράφουν όσοι τον γνώρισαν εντός ή εκτός Κοινοβουλίου. Άπαντες. Έχουν πει κι άλλα πολλά. "Εκφραστής καινοτόμων ιδεών". "Πολιτικός που πίστευε στη συναίνεση. Σε μία Ελλάδα συμφιλιωμένη". Αυτές οι φράσεις κι άλλες ακούγονται μέχρι σήμερα. Για έναν πολιτικό που ήταν βαθιά δημοκράτης. Για έναν πολιτικό που υπερασπιζόταν με πάθος τη γνώμη του. Για έναν πολιτικό που υπερασπιζόταν, την ίδια στιγμή και με το ίδιο πάθος, το δικαίωμα των άλλων στη διαφωνία.

Η δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη στιγμάτισε την πολιτική ζωή της χώρας στα τέλη της δεκαετίας του 1980. "Πάγωσε" μία ολόκληρη κοινωνία. Που έβλεπε στο πρόσωπό του τον πολιτικό. Τον άνθρωπο που αγαπούσε με πάθος την Ευρυτανία. Τον βαθύτατο δημοκράτη. Τον οικογενειάρχη. "Αγαπούσε πολύ ο ίδιος τους ανθρώπους. Και μίλησε σε μία πάρα πολύ δύσκολη εποχή για την Ελλάδα για την ανάγκη της εθνικής συμφιλίωσης", έχει πει ο γιος του, Κώστας Μπακογιάννης.

Ο Παύλος Μπακογιάννης σπούδασε Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, παίρνοντας πτυχίο Πολιτικής Οικονομίας και Πολιτικών Επιστημών των Πανεπιστημίων Μονάχου, Τύμπιγκεν και Κωνσταντίας, στο Πανεπιστήμιο της οποίας ανακηρύχθηκε κατόπιν Διδάκτωρ των Κοινωνικών Επιστημών. Δίδαξε Πολιτικές Επιστήμες και Δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, ενώ από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και για δέκα χρόνια περίπου διηύθυνε το ελληνόφωνο πρόγραμμα της ραδιοφωνίας της Βαυαρίας. Ήταν διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας, όταν έγινε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Από τη θέση αυτή αντιτάχθηκε στο δικτατορικό καθεστώς και έκανε εκπομπές με σχόλια και ειδήσεις που αναμεταδίδονταν και από την Deutsche Welle και πολύ γρήγορα έγιναν σημείο αναφοράς του αντιδικτατορικού αγώνα. Στο Μόναχο γνώρισε τη Ντόρα Μητσοτάκη, την οποία και παντρεύτηκε το 1974. Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά. Την Αλεξία και τον Κώστα.

Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα. Εργάσθηκε στην εφημερίδα "Το Βήμα" και το 1982 ανέλαβε εκδότης-διευθυντής του εβδομαδιαίου περιοδικού "ΕΝΑ" ως το Φεβρουάριο του 1985. Από το Νοέμβριο του 1985 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1989 διετέλεσε πολιτικός σύμβουλος του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κώστα Μητσοτάκη. Τον Ιούνιο του 1989 εκλέχθηκε βουλευτής Ευρυτανίας. Ακολούθησε η Κυβέρνηση Τζανετάκη, στο σχηματισμό της οποίας έλαβε ενεργό ρόλο.

"29 χρόνια μετά, δεν θα ξεχάσουμε ποτέ! Οι αγώνες σου απέναντι στο διχασμό και το μίσος και σήμερα επίκαιροι", έγραψε σήμερα, στον προσωπικό της λογαριασμό, η Ντόρα Μπακογιάννη.

Ο γιος του, Κώστας, νυν Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδος, ανήρτησε στο προφίλ του το πρωί, φωτογραφία με τον πατέρα την αδερφή και τον παπά, παππού του, με το μήνυμα: Στα ίδια μέρη θα ξαναβρεθούμε.

Υπάρχουν κι άλλες πολλές αναρτήσεις. "Σαν σήμερα πριν 29 χρόνια τρομοκράτες δολοφόνησαν τον εμπνευστή της εθνικής συμφιλίωσης. Τον Παύλο Μπακογιάννη. Τον Παύλο μας. Όσα χρόνια και αν περάσουν, τα ιδανικά του θα αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη για τις γενιές που έρχονται", έγραψε ο Μακάριος Λαζαρίδης.

"Οι δολοφόνοι του δεν άντεξαν τον ισχυρό λόγο και την άοκνη δράση του υπέρ μιας ισχυρής δημοκρατίας και μιας εθνικά συμφιλιωμένης Ελλάδας. Επέβαλαν τη σιωπή του θανάτου. Δεν σκότωσαν όμως τη δύναμη του παραδείγματος και της μνήμης. Τιμή στον Παύλο Μπακογιάννη", έγραψε ο Γιώργος Κουμουτσάκος.

"Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει, τιμή και δόξα στον Παύλο Μπακογιάννη", έγραψε ο Βασίλης Κικίλιας.