Του Κώστα Ράπτη

Όταν τον Δεκέμβριο ανακοινώθηκε, μετά τη "Συμφωνία του Δείπνου” μεταξύ Espen Barth Eide, Νίκου Αναστασιάδη και Mustafa Akinci, η διοργάνωση της διεθνούς διάσκεψης της Γενεύης για το Κυπριακό, έμοιαζε βέβαιο ότι την Τουρκία θα εκπροσωπήσει ο πρόεδρός της Tayyip Erdogan.

Μέχρι και στις 29 Δεκεμβρίου, μάλιστα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlut Cavusoglu διαβεβαίωνε για τη συμμετοχή Erdogan στη Γενεύη εκφράζοντας την προσδοκία ότι η Ελλάδα και η Βρετανία θα εκπρoσωπηθούν αντιστοίχως από τους Αλέξη Τσίπρα και Theresa May.

Πράγματι, όλη η σύλληψη της πενταμερούς έμοιαζε κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του Τούρκου προέδρου, ενώ η τουρκική πλευρά έστελνε το μήνυμα ότι επιδιώκει μια συνολική διαπραγμάτευση κορυφής για Κυπριακό αλλά και ελληνοτουρκικά.

Ενδιαμέσως, όμως, η Άγκυρα μοιάζει σαν να τράβηξε χειρόφρενο. Το αίτημα της Αθήνας για μια διμερή συνάντηση Τσίπρα-Erdogan δεν απαντήθηκε, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος βγήκε τελείως από το κάδρο, καθώς την αναβαθμισμένη εκπροσώπηση της Τουρκίας σε περίπτωση προόδου στη Γενεύη έγινε γνωστό ότι θα αναλάμβανε ο πρωθυπουργός Binali Yildirim – με άλλα λόγια, ο μεν Αλέξης Τσίπρας θα πιεζόταν λόγω της παρουσίας του ομολόγου του να παραστεί, όμως ο πραγματικός επικεφαλής της κυβέρνησης στη γείτονα θα έμενε "προφυλαγμένος”.

Εντέλει, ούτε η διάσκεψη της Γενεύης συνεχίσθηκε για δεύτερη μέρα, ούτε οι εγγυήτριες δυνάμεις εκπροσωπήθηκαν σε επίπεδο πρωθυπουργών. Ήδη από το απόγευμα της Πέμπτης ο Binali Yildirim έστειλε το μήνυμα ότι η εν εξελίξει διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης στη χώρα του είναι περισσότερο σημαντική από τη μετάβαση στη Γενεύη.

Ο Mevlut Cavusoglu μπήκε βέβαια στο παιχνίδι επίρριψης ευθυνών, δηλώνοντας ότι η απόφαση για συνέχιση των συνομιλιών της Γενεύης σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων μπορούσε να υλοποιηθεί άμεσα, όμως η επόμενη συνάντηση ορίσθηκε για τις 18 Ιανουαρίου διότι η Ελλάδα επέμενε ότι χρειαζόταν χρόνο για να προετοιμασθεί. Αν όμως ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επιθυμεί να εμφανίσει την Αθήνα ως εμπλεκόμενη σε παιχνίδι καθυστερήσεων, ο ίδιος από την πλευρά του προδίδεται από το ότι αρνείται να δεχθεί την διαδικασία της 18ης Ιανουαρίου ως "ανοικτού ορίζοντα”.

Αυτός που επιθυμεί να οδηγηθούν τα πράγματα ταχέως είτε σε μία συμφωνία με τους δικούς του όρους είτε σε ναυάγιο είναι η Άγκυρα – διότι η παράταση μιας συζήτησης επικεντρωμένης στο θέμα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων μόνο φθορά της προκαλεί. Πόσω μάλλον, που ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Mustafa Akinci προχώρησε σε κατάθεση χάρτη για το εδαφικό, διευκολύνοντας την έναρξη της πολυμερούς συζήτησης περί εγγυήσεων και ασφάλειας, χωρίς να έχει αποσπάσει την πρώτης προτεραιότητας για την τουρκική πλευρά παραχώρηση της εκ περιτροπής περιοδείας. Η επιδίωξη της σύγκλησης πολυμερούς με ανοικτές αρκετές από τις εσωτερικές πτυχές κατά μία έννοια έγινε μπούμερανγκ.

Από την άλλη πλευρά, η επίκληση των εσωτερικών διεργασιών της γείτονος δεν είναι μόνο διπλωματική δικαιολογία. Πράγματι, η διαδικασία αναθεώρησης του συντάγματος, με τις ψήφους και του εθνικιστικού κόμματος, αποτελεί το κύριο μέλημα του Tayyip Erdogan, συνεπώς η επικοινωνιακή απόσυρσή του από ευαίσθητα θέματα στα οποία θα μπορούσε να κατηγορηθεί για εθνική μειοδοσία είναι εξηγήσιμη.

Όμως το κύριο πρόβλημα βρίσκεται εκτός των συνόρων. Το 2004, επί Σχεδίου Ανάν, ο Erdogan μπορούσε να επαίρεται ότι "η Τουρκία θα βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά” από την ελληνική πλευρά, ως προς την ετοιμότητα επίλυσης του Κυπριακού. Μάλιστα η έκβαση του δημοψηφίσματος καλλιέργησε διεθνώς την εικόνα ότι η "αδιάλλακτη πλευρά” είναι η ελληνοκυπριακή, ενώ η Τουρκία εν μέρει απαλλάχτηκε από το στίγμα της κατέχουσας δύναμης.

Στις μέρες μας, η κατάσταση πνευμάτων είναι πολύ διαφορετική. Η Τουρκία γίνεται αντιληπτή ως μία χώρα απρόβλεπτη, που βυθίζεται στην αποσταθεροποίηση και τον αυταρχισμό και έχει πάρει τον δρόμο της απομάκρυνσης από τη Δύση. Η κυπριακή πολιτική της Άγκυρας κινδυνεύει να πέσει έτσι θύμα της επιδείνωσης της διεθνούς εικόνας του Erdogan