Του Χάρη Φλουδόπουλου
​
Ναι στο ΝΟΜΕ αλλά με σημαντικές επισημάνσεις λέει ο ΕΣΑΗ, ο Σύνδεσμος που εκπροσωπεί τους τρεις ιδιώτες προμηθευτές με τα μεγαλύτερα μερίδια στη λιανική αγορά και τους μόνους που διαθέτουν παράλληλα και ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ρεύματος με καύσιμο το φυσικό αέριο (Elpedison, Ήρων, Protergia).

Ειδικότερα ο  Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας, στην εκτενή τοποθέτησή του στη Δημόσια Διαβούλευση της ΡΑΕ που έληξε την Παρασκευή, επισημαίνει μία σειρά από πρακτικά θέματα που πρέπει να επιλυθούν στο σύντομο χρονικό διάστημα που απομένει μέχρι την πρώτη δημοπρασία του Οκτωβρίου. 

Συγκεκριμένα ο ΕΣΑΗ χαρακτηρίζει τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ και τον αντίστοιχο Κώδικα Συναλλαγών "ένα πρώτο και σημαντικό βήμα για το άνοιγμα της ελληνικής λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού", καταθέτει όμως μία σειρά από προϋποθέσεις ώστε αυτές να καταστούν αποδοτικές και να διασφαλίσουν την αποφυγή άλλων δομικών μέτρων, όπως η Μικρή ΔΕΗ. 

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας επισημαίνει 7 καίρια ζητήματα που θα θωρακίσουν τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ και θα επιτρέψουν τη δημιουργία μίας βιώσιμης και αξιόπιστης λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού, κι όχι απλά μία πρόσκαιρη μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ:

1.    Επιβολή ποσοστιαίου πλαφόν στην ποσότητα που μπορεί να κατακυρωθεί σε κάθε Συμμετέχοντα: Με δεδομένο ότι όλοι οι προμηθευτές κατέχουν σήμερα μικρά μερίδια αγοράς σε σύγκριση με τη ΔΕΗ, είναι σημαντικό προκειμένου να αξιοποιηθούν σωστά οι ποσότητες λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής που θα διατεθούν, κάθε προμηθευτής να μπορεί να λάβει ποσότητες ανάλογες με το υπάρχον χαρτοφυλάκιό του, καθώς και τη δυνατότητα-δυναμική απόκτησης νέων πελατών εντός του χρονικού διαστήματος στο οποίο αφορά το δημοπρατούμενο προϊόν ΝΟΜΕ. Κατά αυτό τον τρόπο και εφαρμόζοντας μια μεθοδολογία που ήδη υπάρχει στις δημοπρασίες φυσικού αερίου της ΔΕΠΑ, αποφεύγονται φαινόμενα συγκέντρωσης ή/και παρακράτησης των ανωτέρω προϊόντων από προμηθευτές που τελικά μπορεί να μην καταφέρουν να τα διοχετεύσουν στην αγορά κι άρα να μείνουν αχρησιμοποίητα. 

2.  Σημαντική μείωση του ποσοστού των ποσοτήτων που μπορεί να διοχετευθεί προς εξαγωγές: Το ΝΟΜΕ σχεδιάστηκε ως το όχημα που θα επιτρέψει το άνοιγμα της εγχώριας λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού. Είναι θεμιτό οι Προμηθευτές να μπορούν να διοχετεύσουν ένα μικρό μέρος της ποσότητας που θα αγοράσουν προς εξαγωγή, στην περίπτωση που το χαρτοφυλάκιό τους δεν αναπτύχθηκε με τον τρόπο που υπολόγιζαν κι άρα μία ποσότητα κινδυνεύει να μείνει αναξιοποίητη. Ο ΕΣΑΗ ωστόσο θεωρεί ότι η δυνατότητα το 20% των ποσοτήτων να διοχετεύονται προς εξαγωγή νοθεύει ουσιαστικά την προσπάθεια ανοίγματος της εγχώριας αγοράς και ευνοεί απλά το εύκολο κέρδος στο πλαίσιο του διασυνοριακού εμπορίου. 

3.    Αύξηση της προκαταβολής στο 5%: Το σχέδιο του Κώδικα Συναλλαγών που τέθηκε προς διαβούλευση προβλέπει ότι ο Προμηθευτής που κατακύρωσε μία ποσότητα μέσω της δημοπρασίας οφείλει να προκαταβάλει το 1% της αξίας αυτής και εν συνεχεία να προπληρώνει το 5% της αξίας της. Με δεδομένα τα κακώς κείμενα του παρελθόντος (Hellas Power-Energa), ο ΕΣΑΗ υποστηρίζει ότι η προκαταβολή πρέπει και αυτή να ανέλθει στο 5% ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα κατακυρώνονται ποσότητες από ευκαιριακούς παίχτες που εν συνεχεία δεν θα έχουν την οικονομική ευρωστία να τις αγοράσουν κι άρα θα δημιουργείται εμπλοκή και οι ποσότητες θα χάνονται. 

4.    Ανάγκη για εμπροσθοβαρείς δημοπρασίες: το παρόν σχέδιο προβλέπει τη δημοπράτηση μικρότερων ποσοτήτων στην αρχή και την προοδευτική αύξησή τους, ενώ σε περίπτωση που η μείωση των ποσοστών της ΔΕΗ στη λιανική δεν επιτυγχάνεται με τον επιθυμητό τρόπο, ο ΛΑΓΗΕ θα αυξάνει τις προς δημοπράτηση ποσότητες. Στον αντίποδα ο ΕΣΑΗ ζητάει οι μεγαλύτερες ποσότητες να διατεθούν στην αρχή του προγράμματος ώστε οι προμηθευτές να αυξήσουν τα μερίδιά τους ταχύτερα και να μη χρειαστεί να γίνονται αναπροσαρμογές προς τα πάνω των προς δημοπράτηση ποσοτήτων στην πορεία.

5.    Αδυναμία Εξασφάλισης της Παράδοσης: Το σχέδιο του Κώδικα Συναλλαγών προβλέπει και το ενδεχόμενο ποσότητες που δημοπρατήθηκαν, όταν έρθει η ώρα της φυσικής παράδοσής τους να μην είναι τελικά διαθέσιμες, λόγω αδυναμίας της ΔΕΗ να τις διαθέσει. Το γεγονός αυτό αφήνει σοβαρά εκτεθειμένους τους συμμετέχοντες αφού θα ανατρέπει τον προγραμματισμό τους και θα τους αναγκάζει τελικά να καταφύγουν στη χονδρική αγορά για να εξασφαλίσουν τις ποσότητες που χρειάζονται οι πελάτες τους και μάλιστα σημαντικά ακριβότερα. Ο ΕΣΑΗ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, κρίνοντας ότι η υπάρχουσα διατύπωση είναι πολύ ευρεία και αφήνει πολλά παραθυράκια ανοιχτά στη ΔΕΗ να ανατρέψει ουσιαστικά το αποτέλεσμα των δημοπρασιών, επικαλούμενη αδυναμία παράδοσης την τελευταία στιγμή. 

6.    Επαναπροσδιορισμός της Κατώτατης Τιμής Προσφοράς: Πέρα από την πρώτη δημοπρασία, καίριας σημασίας είναι και η τιμή εκκίνησης των επόμενων δημοπρασιών, αφού η κατώτατη τιμή θα επαναπροσδιορίζεται σε περιοδική βάση. Στην επιστολή του στη Δημόσια Διαβούλευση, ο ΕΣΑΗ σημειώνει ότι  ο Κώδικας θα πρέπει να παρέχει δεσμευτικές προϋποθέσεις για το πότε μπορεί να λαμβάνει χώρα η διαδικασία επαναπροσδιορισμού και φυσικά να προσδιορίζει επακριβώς το χρονικό σημείο (δημοπρασία) εφεξής του οποίου θα εφαρμόζεται η εκ νέου προσδιορισθείσα Κατώτατη Τιμή Προσφοράς, αφού όσο θα μεγαλώνει το χαρτοφυλάκιο των εναλλακτικών προμηθευτών τόσο θα μεγαλώνει κι η έκθεσή τους στις διακυμάνσεις των τιμών. Άρα η αβεβαιότητα ως προς τον καθορισμό των όρων για τον επανακαθορισμό της Κατώτατης Τιμής Προσφοράς μπορεί να δυσχεράνει σημαντικά τη δραστηριοποίηση των Επιλέξιμων Προμηθευτών και τελικά να θέσει σε κίνδυνο το βασικό στόχο που είναι η ενίσχυση του ανταγωνισμού στη λιανική αγορά με αύξηση των μεριδίων των εναλλακτικών προμηθευτών.

7.    Όχι στο Yankee Auction: Με συγκεκριμένη αντιπρόταση, ο ΕΣΑΗ εκφράζει τη διαφωνία του για τον τύπο της δημοπρασίας που προκρίνεται από τον ΛΑΓΗΕ (Αμερικάνικη Δημοπρασία "Yankee Auction"). Συγκεκριμένα, κρίνει καταλληλότερη τη μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για τη διάθεση μεταφορικής ικανότητας στις διεθνείς διασυνδέσεις, αφού η αγορά ηλεκτρισμού είναι ευρέως εξοικειωμένη με αυτή, προσφέρει περισσότερη διαφάνεια στους συμμετέχοντες στη δημοπρασία και επιτρέπει τη διάρθρωση της υποβαλλόμενης προσφοράς σε περισσότερα του ενός ζεύγη τιμής-ενέργειας. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διεύρυνση του αριθμού των Επιλέξιμων Προμηθευτών κι επομένως και των επιλογών για την προμήθεια ηλεκτρισμού που θα έχουν οι καταναλωτές.  

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας όμως πέρα από τις συγκεκριμένες προτάσεις του επί του πρακτέου για τον καλύτερη και αποτελεσματικότερο σχεδιασμό των δημοπρασιών ΝΟΜΕ, θέτει άλλο ένα καίριο ζήτημα: μετά το ΝΟΜΕ τι;

Συγκεκριμένα ο ΕΣΑΗ εκφράζει τον προβληματισμό του για το τι θα συμβεί μετά το 2019 που οι δημοπρασίες θα λήξουν και οι εναλλακτικοί προμηθευτές θα έχουν βρεθεί με ένα διευρυμένο μεν μερίδιο στη λιανική, αλλά θα βρεθούν και πάλι χωρίς πρόσβαση στους φθηνούς εγχώριους ενεργειακούς πόρους (λιγνίτη, νερό), σημειώνοντας ότι αυτός ο προβληματισμός μπορεί να καταστήσει τους προμηθευτές διστακτικούς, οδηγώντας το ΝΟΜΕ σε αποτυχία: "Το υψηλό αυτό, και εν πολλοίς μη πλήρως διαχειρίσιμο, ρίσκο ενδεχομένως να έχει επιπτώσεις στο ρυθμό ανάπτυξης του μεριδίου αγοράς των ανεξάρτητων προμηθευτών".