Του Κώστα Ράπτη

Καλώς εχόντων των πραγμάτων, η 9η Νοεμβρίου θα ξημερώσει με ένα ξεκάθαρο αποτέλεσμα στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, χωρίς να επαναληφθούν πολιτικά - διαδικαστικά θρίλερ, όπως αυτό του έτους 2000, οπότε η μονομαχία "Γκορ εναντίον Μπους τζούνιορ” κρίθηκε εντέλει με ψήφους 5-4 υπέρ του δεύτερου στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, με τελικό νικητή τον δεύτερο.

Αν πάντως το σενάριο επαναληφθεί, αυτή τη φορά δεν θα μπορεί να δώσει τη λύση ούτε το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο παραμένει "κολοβό”, με τις ισορροπίες συντηρητικών - φιλελευθέρων να διαμορφώνονται στο παραλυτικό 4-4...

Η ίδια η σύνθεση του Δικαστηρίου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επίδικα (κατά πολλούς: αναμφίβολα το μεγαλύτερο) των ίδιων των προεδρικών εκλογών. Και αυτό διότι οι εννέα ισόβιοι δικαστές αποτελούν τα ισχυρότερα πρόσωπα στην Ουάσιγκτον, έχοντας την δυνατότητα να ακυρώσουν οποιονδήποτε ψηφισμένο νόμο. Όποτε προκύπτει κενή θέση στο δικαστήριο (δηλ. μόνο με τον θάνατο ή την παραίτηση ενός δικαστή), ο αντικαταστάτης του προτείνεται από τον ένοικο του Λευκού Οίκου και εγκρίνεται από την ομοσπονδιακή Γερουσία. Με άλλα λόγια, το ποιος θα είναι πρόεδρος των ΗΠΑ σε μία περίοδο κατά την οποία αναμένονται ανακατατάξεις στο Ανώτατο Δικαστήριο κρίνει το ποια θα είναι η κυρίαρχη νομικά φιλοσοφία για χρόνια ή και δεκαετίες, ποια η αντίληψη των ανθρώπινων δικαιωμάτων, του εύρους της ομοσπονδιακής εξουσίας κ.ο.κ..

Αυτή ακριβώς η κατάσταση προέκυψε φέτος με τον αιφνίδιο θάνατο του 80χρονου δικαστή Antonin Scalia, ο οποίος είχε διοριστεί από τον Ronald Reagan το 1986 και αποτελούσε τον επικεφαλής της συντηρητικής πτέρυγας του δικαστηρίου.

Το γεγονός ότι ο Barack Obama θα ήταν σε θέση να προτείνει άλλον έναν, τον τρίτο κατά σειρά, ανώτατο δικαστή (είχαν προηγηθεί η Sonia Sotomayor τo 2009 και η Elena Kagan το 2010) προκάλεσε πραγματική ανταρσία από μέρους των Ρεπουμπλικανών γερουσιαστών,οι οποίοι διαμήνυσαν ωμά ότι δεν σκόπευαν δεν εγκρίνουν κανέναν απολύτως υποψήφιο όσο ακόμη διαρκούσε η θητεία του νυν προέδρου.

Για να αντιληφθεί κανείς πόσο έχει ενταθεί η πόλωση στην αμερικανική δημόσια ζωή, αρκεί να συγκρίνει αυτή τη στάση, με το πώς ο Al Gore υποδέχθηκε το 2000 την εις βάρος του απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. "Ας μην υπάρχει καμία αμφιβολία: διαφωνώ απολύτως με την απόφαση του δικαστηρίου, αλλά την αποδέχομαι” δήλωσε ο τότε εκλεκτός των Δημοκρατικών, εξηγώντας ότι η διαμάχη όφειλε να επιλυθεί "όπως πρέπει, μέσω των σεβαστών θεσμών της δημοκρατίας μας”.

Και το θεσμικό πραξικόπημα δεν πρόκειται να σταματήσει με την αποχώρηση του Barack Obama από την εξουσία, αν διάδοχός του αναδειχθεί η Hillary Clinton και η Γερουσία παραμείνει υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών.

"Σας υπόσχομαι ότι θα είμαστε ενωμένοι απέναντι σε οποιονδήποτε υποψήφιο προτείνει η Hillary Clinton, αν εκλεγεί πρόεδρος” διακήρυξε πρόσφατα ο γερουσιασιαστής από την Αριζόνα John McCain, o οποίος σε παλαιότερους καιρούς είχε επιδείξει μετριοπαθέστερη στάση στα ζητήματα δικαστικών διορισμών. Ο Ted Cruz από το Τέξας, πάλι, θεωρητικοποίησε το ζήτημα, ότι υπάρχει μακρόχρονο ιστορικό προηγούμενο λειτουργίας του Ανώτατου Δικαστηρίου με λιγότερους από εννέα δικαστές. Τις τοποθετήσεις αυτές στηρίζουν, ως νόμιμες και θεμιτές, οι εμπειρογνώμονες ισχυρών συντηρητικών δεξαμενών σκέψης όπως το Heritage Foundation και το Cato Institute.

Το γεγονός ότι απειλείται η συντηρητική πλειοψηφία που οικοδομήθηκε τα τελευταία πενήντα χρόνια με τους αλλεπάλληλους διορισμούς Ρεπουμπλικανών προέδρων εξηγεί το μένος των γερουσιαστών – δεν μειώνει όμως σε τίποτε την υπονομευτική του πολιτεύματος πολιτικοποίηση της δικαιοσύνης που επιχειρούν. Μια πολιτικοποίηση, πάντως, που έχει προωθηθεί και από την πλευρά των ανώτατων δικαστών, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι η Ruth Bader Ginsburg (διορίσθηκε από τον Bill Clinton το 1993) πρόσφατα καταφέρθηκε εναντίον του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου Donald Trump – για να ανακαλέσει στη συνέχεια.

Αν πάντως την αμερικανική προεδρία κατακτήσει ο Trump, δεν υπάρχει αμφιβολία: έχει κατονομάσει δημοσίως (στην πραγματικότητα για να πείσει το σκληροπυρηνικό του ακροατήριο ότι ο ίδιος δεν είναι στα θέματα αυτά κρυπτο-φιλελεύθερος) μια σειρά δικαστών που θα μπορούσε να προτείνει και που βρίσκονται στα... δεξιά του μακαρίτη Scalia.

Και σε πρώτο στάδιο, η κατάσταση θα θύμιζε αυτήν που επικρατούσε την προηγούμενη δεκαετία, με 4 υπερσυντηρητικούς δικαστές, 4 φιλελεύθερους και τον μετριοπαθή Anthony Kennedy σε ρόλο ρυθμιστή.

Από κεί και πέρα, η φιλελεύθερη Ουάσιγκτον δεν μπορεί παρά να προσεύχεται υπέρ της υγείας του 80χρονου Kennedy και της 83χρονης Ginsburg....