Της Estelle Huang

Στο διάλογο Shangri-La στη Σιγκαπούρη την 1η Ιουνίου, η ομιλία του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν δεν επικεντρώθηκε μόνο στον πόλεμο της Ουκρανίας και τις πρόσφατες αλλαγές στην παγκόσμια τάξη. Οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Κίνας βρέθηκαν επίσης στο επίκεντρο. Ρώτησε το ακροατήριο αν η Ρωσία μπορεί να καταλάβει ουκρανικό έδαφος "χωρίς περιορισμούς, χωρίς κανόνες... τι θα μπορούσε να συμβεί στο Ταϊβάν;".

Η απάντηση στο ερώτημα του Μακρόν μπορεί να μην απέχει πολύ στο μέλλον. Στις αρχές Απριλίου, η Κίνα πραγματοποίησε στρατιωτικές ασκήσεις γύρω από την Ταϊβάν — πολύ πιο αντιπαραθετικές τόσο στην τακτική όσο και στην προπαγάνδα σε σύγκριση με προηγούμενες ασκήσεις. Η άσκηση της 2ης Απριλίου ονομάστηκε "Στενό Κεραυνός–2025A", εγκαταλείποντας τις ασαφείς φράσεις των προηγούμενων ετών, όπως "Κοινό Σπαθί".

Παράλληλα, οι κινεζικές ένοπλες δυνάμεις, γνωστές ως PLA, δημοσίευσαν σειρά αφισών και κινούμενων σχεδίων. Ένα βίντεο απεικόνιζε τον Λάι (αντιπρόεδρο της Ταϊβάν) ως παράσιτο που συνθλίβεται πάνω από μια Ταϊβάν σε φλόγες, κατηγορώντας την κυβέρνηση του νησιού για συνωμοσία με ξένες δυνάμεις — μια ασυνήθιστη επίθεση στην πολιτική ηγεσία της χώρας.

Στρατιωτικά, η Κίνα χρησιμοποίησε τις ασκήσεις για να επιδείξει τις δυνατότητες συντονισμένων επιχειρήσεων, εστιάζοντας στην περικύκλωση και αποκλεισμό της Ταϊβάν, με αξιοσημείωτη κλιμάκωση τόσο στη συχνότητα όσο και στην έκταση. Μεταξύ 1ης και 2ης Απριλίου, 68 από τα 135 αεροσκάφη διέσχισαν την ακτογραμμή (η μεγαλύτερη συγκέντρωση μετά τις ασκήσεις του 2022 που ακολούθησαν την επίσκεψη της Νάνσι Πέλοσι στο Ταϊβάν). Τα ναυτικά στρατεύματα έφτασαν μέχρι 220 ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά του νησιού, δημιουργώντας στάση αμφίπλευρου αποκλεισμού. Για πρώτη φορά, οι ταϊβανέζικες αρχές επιβεβαίωσαν την είσοδο πλοίων της κινεζικής ακτοφυλακής στη ναυτική ζώνη γύρω από το κύριο νησί.

Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις πυραύλων προσομοίωσαν πλήγματα σε κρίσιμες υποδομές, επιδεικνύοντας την ικανότητα ακριβούς κρούσης σε στόχους όπως ενεργειακοί και λογιστικοί κόμβοι. Ακόμα κι αν οι ασκήσεις δεν ήταν οι μεγαλύτερες μέχρι σήμερα, οι προσομοιώσεις επίθεσης σε βασικές υποδομές και η διεύρυνση των επιχειρήσεων της ακτοφυλακής σήμαιναν την πρόθεση του PLA να αναπτύξει πιο εξελιγμένα, υβριδικά σχέδια εισβολής.

Μόνο η αρχή

Πίσω από τις ασκήσεις της Κίνας κρύβεται μια σταδιακή και συντονισμένη εκστρατεία πίεσης σε ολόκληρο τον δυτικό Ειρηνικό — με στρατηγικούς στόχους που ξεπερνούν την Ταϊβάν. Αντί να επιδεικνύει απλώς στρατιωτική δύναμη στους ανταγωνιστές της, το Πεκίνο πιθανότατα χρησιμοποιεί αυτές τις ασκήσεις για να δοκιμάσει το όριο ανοχής της διεθνούς κοινότητας.

Όπως υπέδειξε ο Μακρόν στη Σιγκαπούρη, η Κίνα μελετά προσεκτικά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, προσαρμόζοντας τα δικά της σχέδια για την Ταϊβάν καθώς εξελίσσεται η σύγκρουση. Μεταξύ των κύριων στρατηγικών προτεραιοτήτων του Πεκίνου είναι η αποφυγή διεθνούς εστίασης στην Ταϊβάν και η αποτροπή εξωτερικής επέμβασης — κάτι που η Ρωσία δεν κατάφερε.

Για το Πεκίνο, οι ασκήσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως δοκιμαστικό πεδίο για να αξιολογήσει πόσο μακριά μπορούν να πάνε οι σύμμαχοι της Ταϊβάν σε απάντηση. Μετά τις πρόσφατες ασκήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσε για "αυτοσυγκράτηση" και επίλυση των εντάσεων μέσω "διαπολιτειακού διαλόγου", ενώ οι ΗΠΑ επανέλαβαν τη "δέσμευσή" τους προς την Ταϊβάν. Ωστόσο, καμία δεν αμφισβήτησε ρητά την άποψη του Πεκίνου ότι η Ταϊβάν είναι "εσωτερική υπόθεση" ή τις προσπάθειές της να εκμεταλλευτεί γκρίζες ζώνες του διεθνούς δικαίου για να ελέγξει το Στενό.

Οι δυτικές χώρες αναγνωρίζουν ευρέως το Στενό της Ταϊβάν ως διεθνές ύδατα και θεωρούν απαράδεκτη κάθε μονομερή απόπειρα αλλαγής του status quo με τη βία. Ωστόσο, το Πεκίνο διαβρώνει σταδιακά αυτή την κατανόηση, κανονικοποιώντας στρατιωτικές ασκήσεις χωρίς προειδοποίηση, προπαγανδιστικές επιθέσεις και επιχειρήσεις επιβολής του νόμου, με στόχο να θολώσει τα νομικά όρια και να διαμορφώσει τους κανόνες της θαλάσσιας δραστηριότητας προς όφελός του.

Μέρος αυτής της στρατηγικής ήταν η πρόσφατη διεξαγωγή ασκήσεων με τρόπο που δοκιμάζει τον ορισμό του συμβατικού πολέμου από τη διεθνή κοινότητα. Αυτή η προσέγγιση της Κίνας κάνει πιο δύσκολη την απόφαση για το αν και πώς να ανταποκριθεί ο κόσμος. Για παράδειγμα, οι ασκήσεις συνδύαζαν αποκλεισμό και επιχειρήσεις anti-access, προσομοιώνοντας την ικανότητα του PLA να απομονώνει το Ταϊβάν από εξωτερική στρατιωτική και ενεργειακή βοήθεια σε περίπτωση πολέμου. Το Πεκίνο χρησιμοποίησε επίσης άτυπα μέτρα, όπως δράσεις υπό το πρίσμα της επιβολής του θαλάσσιου νόμου, προκαλώντας αμφισβήτηση της δικαιοδοσίας της Ταϊβάν στα περιβάλλοντα ύδατα. Η παρουσία κινεζικών πλοίων στα ταϊβανέζικα ύδατα ως "ακτοφυλακή" ενισχύει το αφήγημα ότι το Στενό είναι εσωτερικά κινεζικά ύδατα, δυσκολεύοντας τη νομική βάση για την υποστήριξη της Ταϊβάν.

Συνολικά, αυτές οι ενέργειες αποτελούν απειλή όχι μόνο για την ασφάλεια της Ταϊβάν, αλλά και για την ελευθερία ναυσιπλοΐας, την ασφάλεια παγκόσμιων ενεργειακών διαδρομών και τα όρια του διεθνούς δικαίου. Το κωδικό όνομα "2025A" υποδηλώνει ότι αυτές είναι οι πρώτες από πολλές ασκήσεις. Ενώ η Ταϊβάν παραμένει ο άμεσος στόχος, οι πρόσφατες ενέργειες του Πεκίνου στη Θάλασσα της Κίνας και στη Νότια Θάλασσα — συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής παράνομων εγκαταστάσεων και παρενοχλήσεων ξένων πλοίων — δείχνουν ευρύτερες φιλοδοξίες να επιβάλει θαλάσσιο έλεγχο μέσω υβριδικών μέτρων. Η Ταϊβάν μπορεί να είναι η πρώτη γραμμή, αλλά μια μελλοντική σύγκρουση θα μπορούσε να εκτείνεται σε ολόκληρη τη δυτική Ειρηνική περιοχή.

Ο ρόλος της Ευρώπης

Ενώ το Πεκίνο ξαναγράφει τους κανόνες της θαλάσσιας συμπεριφοράς, η διεθνής κοινότητα πρέπει να καταστήσει σαφές ότι κάθε απόπειρα αλλαγής του status quo στο Στενό της Ταϊβάν θα έχει κόστος. Ενώ η στρατιωτική αποτροπή βασίζεται κυρίως στις ΗΠΑ ως κύριος στρατιωτικός σύμμαχος της Ταϊβάν, οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο.

Κάθε φορά που η Κίνα διεξάγει ασκήσεις γύρω από την Ταϊβάν, η ΕΕ και η G7 επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή τους για ειρήνη και σταθερότητα στο Στενό και εκφράζουν αντίθεση σε πιεστικές ενέργειες. Αυτές οι θέσεις επαναλαμβάνονται σε διπλωματικές συναντήσεις και επίσημες επισκέψεις. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να ενισχυθεί η αξιοπιστία αυτών των μηνυμάτων και να αντιμετωπιστούν οι γκρίζες τακτικές του Πεκίνου.

Η ΕΕ θα πρέπει να ξεκινήσει με την ευθυγράμμιση των εσωτερικών της θέσεων. Μια κοινή αξιολόγηση των κινδύνων σχετικά με την Ταϊβάν και ένας προσυμφωνημένος μηχανισμός απάντησης που καθορίζει ποια διπλωματικά εργαλεία θα χρησιμοποιηθούν σε κρίση θα βοηθούσαν πολύ. Αυτό το σχέδιο θα μπορούσε να ξεκινήσει με μέτρα χαμηλής ευαισθησίας, όπως οικονομικές κυρώσεις, για να σηματοδοτήσει πιο ξεκάθαρα τα κόκκινα όρια πέρα από τη ρητορική.
 

Επιπλέον, οι ευρωπαϊκοί στόλοι — συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Γερμανίας — έχουν ήδη αυξήσει την παρουσία τους στον Ινδο-Ειρηνικό, διεξάγοντας επιχειρήσεις για την προστασία της ελευθερίας ναυσιπλοΐας, συμπεριλαμβανομένων διελεύσεων από το Στενό της Ταϊβάν. Το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό έχει ξεκινήσει την επιχείρηση "Highmast" με συμμάχους όπως η Νορβηγία και ο Καναδάς, που δρουν τώρα στην Ερυθρά Θάλασσα, με πιθανή μετάβαση προς τον Ινδο-Ειρηνικό. Η παρουσία τους στο Στενό θα μπορούσε να ενισχύσει την ευαισθητοποίηση και την εμπλοκή της διεθνούς κοινότητας.

Ωστόσο, η στρατιωτική παρουσία μόνη της δεν αντιμετωπίζει τις υβριδικές τακτικές της Κίνας, ειδικά όταν τα ναυτικά δεν έχουν πάντα σαφές νομικό πλαίσιο για να ανταποκριθούν σε περιστατικά με μη στρατιωτικούς φορείς, όπως ακτοφυλακή ή πολιτικά πλοία. Η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεργαστούν με δημοκρατίες του Ινδο-Ειρηνικού, συμπεριλαμβανομένου της Ταϊβάν, για θέματα όπως η καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και η ευαισθητοποίηση στον θαλάσσιο χώρο. Οι Ευρωπαίοι έχουν ήδη ισχυρή συνεργασία με χώρες όπως οι Φιλιππίνες και αμυντικές συμμαχίες με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Αυτοί οι δεσμοί μπορούν να ενισχυθούν για καλύτερο συντονισμό έναντι των απειλών του Πεκίνου.

Αυτές οι σχέσεις μπορούν να ενισχυθούν για να αναπτυχθεί μια στενότερη συντονισμένη πολιτική και σχεδιασμός απέναντι στις απειλές του Πεκίνου κατά της Ταϊβάν, του Στενού της Ταϊβάν και της δυτικής Ειρηνικής.

Οι Ευρωπαίοι δεν πρέπει να χάνουν χρόνο. Η πιθανότητα μιας κρίσης μπορεί να εξαρτηθεί από μια εκτροχιασμένη πύραυλο, μια ακούσια σύγκρουση πλοίων ή μια τυχαία στρατιωτική αντιπαράθεση κατά τη διάρκεια ασκήσεων. Τέτοια "ατυχήματα" θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως κάλυψη για προετοιμασία επιχείρησης ή ψεύτικες προκλήσεις με σκοπό τη δημιουργία ενός πρόσχημα για πόλεμο.

Διαβάστε το άρθρο στην αρχική του δημοσίευση εδώ.

Επιμέλεια - Απόδοση: Νικόλας Σαπουντζόγλου