Της Engjellushe Morina 

Στον απόηχο της βίαιης επίθεσης που εξαπέλυσαν ένοπλες ομάδες ενάντια στην αστυνομία του Κοσσυφοπεδίου στις 24 Σεπτεμβρίου, εμφανίστηκαν αναφορές που έκαναν λόγο για συγκέντρωση σερβικού στρατού κατά μήκος των συνόρων με το Κοσσυφοπέδιο. Ο σερβικός στρατός έχει αποσύρει από τότε σχεδόν το ήμισυ των στρατευμάτων του από την περιοχή, μετά από εκκλήσεις για άμεση αποκλιμάκωση από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ (NSC) και τις προειδοποιήσεις του Λευκού Οίκου για μια "πολύ αποσταθεροποιητική" και "πρωτοφανή" κατάσταση.

Αυτή η γλώσσα συνιστά μια έντονη κλιμάκωση από μια δήλωση που εκδόθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, η οποία μόλις και μετά βίας κατονόμαζε τη Σερβία καθώς καταδίκαζε τις επιθέσεις. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και συμφωνεί με τις ΗΠΑ, δεν έχει ακόμη λάβει συγκεκριμένη θέση αναφορικά με τη στάση της Σερβίας στην περιοχή.

Στο τρέχον κλίμα ασφάλειας που επικρατεί στην Ευρώπη - ιδιατέρως όσο αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία - μια πιθανή αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι πολιτικοί της Ευρώπης. Ένας λανθασμένος χειρισμός της διαμάχης Κοσσυφοπεδίου-Σερβίας από την ΕΕ και τις ΗΠΑ όχι μόνο διακινδυνεύει να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή στρατηγική ενότητα, αλλά θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές συνέπειες στον τομέα της περιφερειακής και ευρωπαϊκής ασφάλειας.

Βήματα προς τη σταθεροποίηση

Ώστε να επιτευχθεί διαρκής περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, θα πρέπει πρώτα να διευθετηθεί η κατάσταση της ασφάλειας στα σύνορα και στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου:

• Πρώτον, εάν ο σερβικός στρατός δεν έχει αποσυρθεί πλήρως από τη συνοριακή περιοχή εντός ενός καθορισμένου διαστήματος, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο να απορρίψει τη Σερβική συμμετοχή στο πρόγραμμα εταιρικής σχέσης για την ειρήνη και να μπλοκάρει τη στρατιωτική αντιπροσωπευτική του αποστολή στο ΝΑΤΟ, με το σκεπτικό ότι οι όποιες ενέργειες από την πλευρά της Σερβίας δεν γίνονται καλή τη πίστει.

• Εάν ο Βούτσιτς επιμείνει να διατηρήσει τον έλεγχο του εδάφους στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου και τη σερβική του κοινότητα, η ΕΕ πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο παγώματος της χρηματοδότησης και στη συνέχεια να ακυρώσει τις ενταξιακές συνομιλίες με τη Σερβία, καθώς μια τέτοια κίνηση συνιστά άμεση παραβίαση της ειρήνης, της ασφάλειας και των σχέσεων καλής γειτονίας.

• Η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα πρέπει να επαναξιολογήσουν με νηφάλιο τρόπο τις σχέσεις τους με τη Σερβία, η οποία δεν έχει αποστασιοποιηθεί από τη Ρωσία μετά από την εισβολή της δεύτερης στην Ουκρανία.

• Εκτός από την ανακοινωθείσα ενίσχυση της ειρηνευτικής του δύναμης στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR), το ΝΑΤΟ θα πρέπει να εφαρμόσει ένα σχέδιο υποστήριξης για τους θεσμούς ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου ώστε να παρέχουν ασφαλή περιβάλλοντα για τους πολίτες στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, ανεξαρτήτως από την εθνοτική τους καταγωγή.   

• Μόλις σταθεροποιηθεί η κατάσταση ασφαλείας στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, θα πρέπει να ακολουθήσουν προσπάθειες για την υποστήριξη των Σέρβων που επιστρέφουν στις θέσεις που κατείχαν στους θεσμούς του Κοσσυφοπεδίου. Η επιστροφή του σερβικής καταγωγής προσωπικού του Κοσσυφοπεδίου στην αστυνομία και το δικαστικό σώμα του Κοσσυφοπεδίου θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο ότι θα επανενταχθούν οι Σέρβοι και ότι θα συμμετάσχουν στη δίωξη των δραστών της πρόσφατης επίθεσης.  

Παρά το γεγονός ότι καλύπτεται από τη γλώσσα της προστασίας των μειονοτήτων, η διαφορά είναι εδαφική. Γεννήθηκε από τους στόχους του Βούτσιτς να ενισχύσει τον έλεγχο της Σερβίας στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, ενώ ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Αλμπίν Κούρτι παρουσιάζεται ανένδοτος στο να επεκτείνει την εδαφική κυριαρχία σε όλο το Κοσσυφοπέδιο και να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου στο βορρά. Πράγματι, οι τελευταίες επιθέσεις εναντίον της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου, και η συγκέντρωση στρατιωτών, θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι μέρος της ευρύτερης στρατηγικής της Σερβίας να προσαρτήσει τελικά τον Βορρά, τουλάχιστον de facto.  

Υπό αυτές τις συνθήκες, και για να οδηγήσει η διαδικασία διαλόγου μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας σε μια εξομάλυνση των σχέσεων και σε μια τελική συμφωνία με επίκεντρο την αμοιβαία αναγνώριση, θα πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί ένα θεμέλιο καλής πίστης και αποδοχής του κράτους του Κοσσυφοπεδίου. Προκειμένου η ΕΕ να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην πραγματοποίηση αυτού, θα πρέπει να πάψει να ενεργεί ως ουδέτερος ως προς το καθεστώς παράγοντας, παρά τη στάση των κρατών που δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο. Με αυτόν τον τρόπο, η ΕΕ θα μπορούσε να δημιουργήσει τις συνθήκες ώστε το Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία να εμπλακούν εκ νέου στην εφαρμογή της πρότασης εξομάλυνσης της ΕΕ στο σύνολό της.  

Δείτε τη δημοσίευση του πρωτότυπου άρθρου εδώ