Επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία, εύθραυστη κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία: ακολουθούν δέκα γεγονότα που σφράγισαν τη χρονιά 2025, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).

Ντόναλντ Τραμπ, η θορυβώδης επιστροφή

Επίθεση προστατευτισμού, μαζικές απελάσεις παράτυπων μεταναστών, διάλυση ολόκληρων τμημάτων του ομοσπονδιακού κράτους… Μετά την επιστροφή του, τον Ιανουάριο, στον Λευκό Οίκο για μια δεύτερη θητεία, ο Ρεπουμπλικανός Ντόναλντ Τραμπ προχώρησε σε μια ομοβροντία μέτρων στο πλαίσιο του δόγματός του "Πρώτα η Αμερική", κάνοντας εκτεταμένη χρήση διαταγμάτων, αν και η Δικαιοσύνη μπλόκαρε ορισμένες από τις αποφάσεις του.

Περιφρονώντας, σύμφωνα με τους αντιπάλους του, θεμελιώδη δικαιώματα και τις άλλες εξουσίες, στοχοποίησε αντιπάλους του, έστειλε εθνοφρουρούς σε μεγάλες πόλεις που διοικούνται από Δημοκρατικούς, επιχείρησε να εκφοβίσει τα μέσα ενημέρωσης, ενώ πολέμησε προγράμματα διαφορετικότητας και συμπερίληψης. Ανέπτυξε επίσης έντονη διπλωματική δραστηριότητα, με περισσότερη ή λιγότερη επιτυχία.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ωστόσο αυξανόμενη δυσαρέσκεια των Αμερικανών σε οικονομικά ζητήματα, κυρίως για το κόστος ζωής. Ηχηρές ήττες σε τοπικές ψηφοφορίες έχουν φέρει το κόμμα του σε ευαίσθητη θέση ενόψει των εκλογών των μέσων της προεδρικής θητείας, το φθινόπωρο του 2026.

Εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα

Οι αμερικανικές πιέσεις κατέληξαν σε κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, δύο χρόνια μετά την έναρξη του καταστροφικού πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, που ξέσπασε μετά την πρωτοφανή επίθεση του ισλαμιστικού παλαιστινιακού κινήματος στις 7 Οκτωβρίου 2023 στο ισραηλινό έδαφος.

Η εκεχειρία αυτή επέτρεψε μερική αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων, ανταλλαγή των τελευταίων ομήρων που κρατούνταν ζωντανοί στη Γάζα με Παλαιστινίους κρατουμένους στο Ισραήλ και αυξημένη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, αν και αυτή εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά των αναγκών, σύμφωνα με τον ΟΗΕ και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Το Ισραήλ αναμένει την επιστροφή της σορού του τελευταίου ομήρου πριν αρχίσουν οι διαβουλεύσεις για τη δεύτερη φάση της εκεχειρίας, η οποία, βάσει του αμερικανικού σχεδίου που επικυρώθηκε από τον ΟΗΕ, θα πρέπει να οδηγήσει στην αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι ελπίζει η φάση αυτή να αρχίσει "πολύ σύντομα", ωστόσο η βία συνεχίζεται, με τα δύο μέρη να αλληλοκατηγορούνται για παραβιάσεις.

Οι περιφερειακές εντάσεις συνεχίζονται, με ισραηλινά πλήγματα στα προπύργια της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Το Ιράν επλήγη επίσης από ισραηλινές και αμερικανικές επιδρομές στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις στη διάρκεια πολέμου δώδεκα ημερών τον Ιούνιο. Τον Σεπτέμβριο, το Ισραήλ στοχοποίησε αξιωματούχους της Χαμάς με πρωτοφανή επίθεση στο Κατάρ.

Επίπονες προσπάθειες για ειρήνη στην Ουκρανία

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία σηματοδότησε τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες τερματισμού της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, που άρχισε τον Φεβρουάριο του 2022.

Οι έπαινοι και οι κατηγορίες του Αμερικανού προέδρου εναλλάχθηκαν μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Τον Φεβρουάριο, ο Τραμπ επιτέθηκε λεκτικά στον Ουκρανό πρόεδρο μπροστά στις κάμερες, στο Οβάλ Γραφείο, κατηγορώντας τον για έλλειψη ευγνωμοσύνης προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Απευθείας συνομιλίες Ρώσων και Ουκρανών στην Κωνσταντινούπολη, καθώς και σύνοδος κορυφής Τραμπ–Πούτιν στην Αλάσκα, δεν οδήγησαν σε απτή πρόοδο. Η Ουάσινγκτον ανακοίνωσε τον Οκτώβριο κυρώσεις κατά του ρωσικού πετρελαϊκού τομέα.

Διεθνείς διαπραγματεύσεις διεξήχθησαν στα τέλη Νοεμβρίου στη βάση αμερικανικού προσχεδίου, το οποίο είχε αρχικά θεωρηθεί υπερβολικά ευνοϊκό για τη Μόσχα. Μετά νέο κύκλο συνομιλιών τον Δεκέμβριο, το Κίεβο έκανε λόγο για "προόδους", αν και το ζήτημα των κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών παραμένει άλυτο.

Στο πεδίο των μαχών, ο ρωσικός στρατός συνέχισε την αργή προέλασή του στα ανατολικά, ενώ η Μόσχα ενέτεινε τα πλήγματα σε ενεργειακές υποδομές και σιδηροδρομικά δίκτυα της Ουκρανίας.

Παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος

Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε διαδοχικά επιπρόσθετους δασμούς σε εισαγόμενα προϊόντα, επικαλούμενος δυσμενείς εμπορικές συναλλαγές για τις ΗΠΑ. Επέβαλε επίσης ειδικούς δασμούς σε στρατηγικούς τομείς, όπως ο χάλυβας, το αλουμίνιο και ο χαλκός.

Καθώς οι στοχοποιημένες χώρες προχώρησαν σε αντίποινα, σκληρές διαπραγματεύσεις οδήγησαν σε πολυάριθμες συμφωνίες, μεταξύ άλλων με την Ευρωπαϊκή Ένωση και, στα τέλη Οκτωβρίου, με την Κίνα, σηματοδοτώντας εκεχειρία σε μια σύγκρουση που συγκλόνισε την παγκόσμια οικονομία.

Αντίθετα, οι διμερείς διαπραγματεύσεις με τον Καναδά ανεστάλησαν μετά από διαφήμιση κατά του προστατευτισμού που ο Αμερικανός πρόεδρος θεώρησε προσβλητική.

Υπό πίεση για τη μείωση του κόστους ζωής, ο Τραμπ δέχθηκε στα μέσα Νοεμβρίου να άρει δασμούς σε ορισμένα τρόφιμα, όπως ο εισαγόμενος καφές και το μοσχαρίσιο κρέας.

Ένας νέος Πάπας, ο Λέων ΙΔ΄

Ο Ρόμπερτ Φράνσις Πρέβοστ εξελέγη στις 8 Μαΐου, σε ηλικία 69 ετών, ο πρώτος Αμερικανός πάπας, μετά τον θάνατο του προκατόχου του Φραγκίσκου. Ο λευκός καπνός υψώθηκε πάνω από την Καπέλα Σιξτίνα έπειτα από σύντομο κονκλάβιο που διήρκεσε λιγότερο από 24 ώρες.

Χαμογελαστός και διακριτικός, ο Πρέβοστ, γεννημένος στο Σικάγο, έλαβε το όνομα Λέων ΙΔ΄. Πρώην ιεραπόστολος στο Περού, συνεχίζει το κοινωνικό έργο του προκατόχου του υπέρ των φτωχών, των μεταναστών και της οικολογίας.

Παράλληλα, έδωσε διαβεβαιώσεις στους συντηρητικούς κύκλους, επιτρέποντας εκ νέου την παραδοσιακή λειτουργία στο Βατικανό, ενώ απέκλεισε βραχυπρόθεσμα τη χειροτονία γυναικών και την αναγνώριση του γάμου μεταξύ προσώπων του ίδιου φύλου.

Εξεγέρσεις της γενιάς Z

Σε Ασία, Αφρική και Λατινική Αμερική, νέοι της γενιάς Z πολλαπλασίασαν τις κινητοποιήσεις για καλύτερες συνθήκες ζωής, κατά της διαφθοράς και των περιορισμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Διαδηλώσεις σημειώθηκαν στο Περού, στο Μαρόκο και αλλού, ενώ σε ορισμένες χώρες εξελίχθηκαν σε γενικευμένη αμφισβήτηση της εξουσίας, οδηγώντας ακόμη και σε παραιτήσεις ή ανατροπές κυβερνήσεων.

Η πειρατική σημαία του manga One Piece έγινε διεθνές σύμβολο αντίστασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Κολοσσιαίες επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη

Οι τεχνολογικοί κολοσσοί και οι startups επενδύουν πρωτοφανή ποσά στην τεχνητή νοημοσύνη. Σύμφωνα με την Gartner, οι παγκόσμιες δαπάνες αναμένεται να φθάσουν το 2025 τα 1,5 τρισεκατομμύριο δολάρια.

Οι αστρονομικές αποτιμήσεις, όπως της Nvidia, προκαλούν ανησυχίες για κερδοσκοπική φούσκα, ενώ παραδείγματα παραπληροφόρησης και μαζικών απολύσεων εντείνουν τον προβληματισμό.

Θεαματική διάρρηξη στο Λούβρο

Στις 19 Οκτωβρίου, κακοποιοί εισέβαλαν μέρα μεσημέρι στο Μουσείο του Λούβρου, κλέβοντας κοσμήματα αξίας 88 εκατ. ευρώ μέσα σε οκτώ λεπτά.

Η υπόθεση ανέδειξε σοβαρά κενά ασφαλείας, ενώ η λεία δεν έχει ακόμη εντοπιστεί.

Αμερικανικά πλήγματα στην Καραϊβική και στον Ειρηνικό

Οι ΗΠΑ ανέπτυξαν στρατιωτική δύναμη στα ανοικτά της Βενεζουέλας, πραγματοποιώντας πλήγματα κατά σκαφών που θεωρούνται ύποπτα για διακίνηση ναρκωτικών, με περίπου 100 νεκρούς.

Η Ουάσινγκτον κατηγορεί τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο ως επικεφαλής καρτέλ και προσφέρει αμοιβή 50 εκατ. δολαρίων για τη σύλληψή του.

Ρεκόρ ακραίων καιρικών φαινομένων

Φονικές πλημμύρες, κυκλώνες και πυρκαγιές σημάδεψαν τη χρονιά, με επιστήμονες να αποδίδουν την αυξανόμενη ένταση στην κλιματική αλλαγή.

Η Καραϊβική, η Νοτιοανατολική Ασία και η Ευρώπη επλήγησαν σοβαρά, ενώ στις ΗΠΑ πυρκαγιές οδήγησαν στο κλείσιμο τμήματος του Γκραν Κάνυον για το υπόλοιπο της τουριστικής περιόδου.