Του Κώστα Ράπτη

Πριν από τρεις εβδομάδες, κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και αρκετούς άλλους κορυφαίους Ευρωπαίους πολιτικούς, το περιεχόμενο της οποίας διέρρευσε στο περιοδικό Der Spiegel, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φερόταν να εκφράζει φόβους για την "πιθανότητα οι ΗΠΑ να προδώσουν την Ουκρανία στο εδαφικό ζήτημα χωρίς σαφήνεια σχετικά με τις εγγυήσεις ασφαλείας".

Τώρα, ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε., τον οποίο επικαλείται δημοσίευμα των Financial Times, υποστηρίζει ότι "ο Μακρόν πρόδωσε τον Μερτς και γνωρίζει ότι θα υπάρξει ένα τίμημα που θα πληρώσει για αυτό".

Ο λόγος για την τελευταία συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου το στηριζόμενο από την Κομισιόν και τη Γερμανία σχέδιο αξιοποίησης (βλ. κατάσχεσης) των δεσμευμένων σε ευρωπαϊκή δικαιοδοσία ρωσικών κρατικών κεφαλαίων, για να στηριχθεί η Ουκρανία, απέτυχε να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία, με αποτέλεσμα να υιοθετηθεί η ιδέα του ευρωπαϊκού δανείου των 90 δισ. ευρώ.

"Είναι τόσο αδύναμος που δεν είχε άλλη επιλογή από το να συμπαραταχθεί με την Τζόρτζια Μελόνι", προσέθεσε η ίδια πηγή. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός είχε τεθεί επικεφαλής όσων εντός του Συμβουλίου εξέφραζαν επιφυλάξεις για τις νομικές και οικονομικές επιπτώσεις του σχεδίου αξιοποίησης των ρωσικών κεφαλαίων, καίτοι δεν το απέρριπταν εξαρχής.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος δεν έφερε δημόσια αντίρρηση στην πρόταση για το λεγόμενο "δάνειο επανορθώσεων", ο Μακρόν αμφισβήτησε κατ’ ιδίαν τη νομιμότητά της. Επιπλέον, η ομάδα του φέρεται να υπέδειξε ότι η Γαλλία, επιβαρυμένη με αυξανόμενο χρέος, είναι απίθανο να εκδώσει εγγυήσεις σε περίπτωση που τα κατασχεμένα περιουσιακά στοιχεία έπρεπε να επιστραφούν στη Ρωσία.
Οι Financial Times ισχυρίστηκαν ότι ο Μακρόν συντάχθηκε με το Βέλγιο, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία στην αντίθεσή του στο σχέδιο, ακυρώνοντας έτσι την ιδέα.

Εν μέσω κλιμακούμενων διαιρέσεων εντός της Ένωσης, η διαφωνία μεταξύ Merz και Macron γίνεται ολοένα και πιο εμφανής, σύμφωνα με τους Financial Times.

Άλλωστε, η "προδοσία" Μακρόν έγινε σαφέστερη όταν, μετά την ολοκλήρωση της συνόδου, ο Γάλλος πρόεδρος δήλωσε ότι "είναι προς το συμφέρον μας ως Ευρωπαίων και Ουκρανών να βρούμε το σωστό πλαίσιο για να ξεκινήσουμε ξανά τη συζήτηση" με τη Ρωσία μέσα στις επόμενες εβδομάδες. "Διαφορετικά", παρατήρησε, "θα καταλήξουμε να μιλάμε μεταξύ μας με Αμερικανούς διαπραγματευτές που θα συνεργάζονται μόνοι τους με τους Ρώσους, κάτι που δεν είναι ιδανικό".

Το μήνυμα ελήφθη αυτομάτως από το Κρεμλίνο. "Αν υπάρχει αμοιβαία πολιτική βούληση, αυτό μπορεί να ιδωθεί μόνο θετικά", δήλωσε ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας, Ντμίτρι Πεσκόφ, παραπέμποντας και στα όσα είπε ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν στην καθιερωμένη μαραθώνια ετήσια συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Παρασκευή, εκφράζοντας ετοιμότητα για διάλογο.

Βέβαια, ο Πούτιν είχε και άλλα να πει στην ίδια περίσταση, π.χ. πως "ό,τι και αν κλέψει η Ε.Ε. και όπως και να το κάνει, θα πρέπει να το επιστρέψει κάποια μέρα".

Περισσότερο επιφυλακτικός, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε, ανακαλώντας προηγούμενες σκληρές τοποθετήσεις του Μακρόν: "Ο πρόεδρός μας έχει επανειλημμένα τονίσει ότι είναι πάντα ανοιχτός σε επαφές, αλλά με την προϋπόθεση ότι αυτές θα αφορούν ευγενικούς ανθρώπους με κάποιες βασικές αρχές ευπρέπειας".

Η ρωσική απάντηση έφερε και γαλλική ανταπάντηση, με τη γαλλική προεδρία την Κυριακή να χαρακτηρίζει "ευπρόσδεκτο" το ότι ο Πούτιν εμφανίζεται έτοιμος για διάλογο με τον Γάλλο ομόλογό του, προσθέτοντας πως θα εξετάσει "εντός των επόμενων ημερών" τους τρόπους που αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί. Ήδη δημοσιεύματα κάνουν λόγο για πιθανή τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ηγετών εντός της εβδομάδας.

Είναι προφανές ότι η υπόθεση της κατάσχεσης των ρωσικών κεφαλαίων έφερε στα όριά της τη συνοχή των "27" (πρβ. τη στοχοποίηση του Βέλγου πρωθυπουργού μέσω δημοσιευμάτων ως "ενεργούμενου του Πούτιν" και την αυτεξαίρεση Τσεχίας, Σλοβακίας και Ουγγαρίας και από το τελικό σχέδιο του δανείου των 90 δισ.), ενώ εξέθεσε τους Μερτς και φον ντερ Λάιεν ως φορείς μιας εξουσιαστικής βούλησης, με την οποία η Γαλλία δεν μπορεί να αισθάνεται βολικά. Πόσω μάλλον όταν αυτή έρχεται σε αντιπαράθεση με τους σχεδιασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, στους οποίους τα εν λόγω ρωσικά κεφάλαια παίζουν κεντρικό ρόλο.

Σε κάθε περίπτωση, η εγκατάλειψη της φαντασίωσης της συνέχισης του πολέμου με "ξένα κόλλυβα" επιβάλλει μεγαλύτερη δόση ρεαλισμού: στον βαθμό που οι Ευρωπαίοι πληρώνουν πλέον αυτοπροσώπως τον λογαριασμό, είναι λογικό να επιθυμούν αν μη τι άλλο μία θέση στο διαπραγματευτικό τραπέζι.