Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να εξετάσουν σήμερα, Πέμπτη, τις προτάσεις της Κομισιόν για τη χρήση των εσόδων από τα δεσμευμένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών της Ουκρανίας τα επόμενα χρόνια - το λεγόμενο "δάνειο αποζημίωσης".

Οι διαπραγματεύσεις για το εν λόγω δάνειο ενδέχεται να συνεχισθούν και την Παρασκευή, επισημαίνει το Γερμανικό Πρακτορείο, καθώς το Βέλγιο, όπου διακρατείται η μερίδα του λέοντος των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που ανέρχονται σε περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ, έχει αντιταχθεί στο σχέδιο. Απο αυτά, 8 δισ. βρίσκονται στη Γαλλία και μικρότερα ποσά στο Λουξεμβούργο, τη Γερμανία και τη Σουηδία.

Το κύριο αγκάθι, που δεν έχει ακόμα ξεπεραστεί, είναι το αίτημα του Βελγίου να μοιραστούν και τα 27 κράτη-μελη τους "κινδύνους", σε περίπτωση που η Ρωσία κινηθεί νομικά κατά του Βελγίου και του βελγικού αποθετηρίου τίτλων Euroclear (το έχει ήδη κάνει, η πρώτη ακρόαση της αγωγής αναμένεται στις 16 Ιανουαρίου), όπου βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κάλεσε αυτή την εβδομάδα σε ενότητα όσον αφορά στην κατανομή των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων, λέγοντας ότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες και δεν θα είναι σε θέση να "παραμείνει οικονομικά ισχυρή" χωρίς αυτή τη χρηματοδότηση.

Σύμφωνα με το Politico, οι διπλωμάτες εργάζονται πυρετωδώς για να επιτύχουν μια συμβιβαστική λύση λίγες ώρες πριν από τη Σύνοδο, με στόχο να εξασφαλιστεί μια συμφωνία για την αποστολή ζωτικής οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία, κατά τη διάρκεια της συνάντησης των ηγετών της ΕΕ.

Την Τετάρτη το βράδυ, οι Ευρωπαίοι χωρίστηκαν σε στρατόπεδα, τουλάχιστον δημοσίως, με το ενδεχόμενο μιας συμφωνίας για τον τρόπο χρηματοδότησης του Κιέβου να φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη, εν μέρει λόγω της επανεμφάνισης των γνωστών διαιρέσεων μεταξύ Βορρά και Νότου σχετικά με το κοινό χρέος, που υπονόμευσαν την ενότητα της ΕΕ και κατά τη διάρκεια της κρίσης της ευρωζώνης.

Η Γερμανία, μαζί με τις σκανδιναβικές χώρες και τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση σε αυτό το σχέδιο.

Ωστόσο, αντιμετωπίζουν σκληρή αντίσταση από το Βέλγιο και την Ιταλία, που θέλουν το Σχέδιο Β: υποστήριξη του Κίεβου μέσω κοινού χρέους που εγγυάται ο προϋπολογισμός της Ένωσης. Η Βουλγαρία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Σλοβακία είναι επίσης αντίθετες στη χρήση των περιουσιακών στοιχείων.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι δήλωσε την Τετάρτη ότι θα χρησιμοποιήσει τη συνεδρίαση του Συμβουλίου για να ζητήσει απαντήσεις σχετικά με τους "πιθανούς κινδύνους" της αξιοποίησης των περιουσιακών στοιχείων, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς τάχθηκε υπέρ του σχεδίου για τα ρωσικά assets "για να βοηθήσουμε να τερματιστεί αυτός ο πόλεμος το συντομότερο δυνατόν".

Με άρωμα... Ελλάδας της κρίσης οι διαπραγματεύσεις

Παρά την αυξανόμενη πολιτική πίεση που ασκείται στην ΕΕ να αποδείξει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις υπαρξιακές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ουκρανία, οι διπλωμάτες από τα αντίπαλα στρατόπεδα ήταν σκεπτικοί την Τετάρτη ως προς την πιθανότητα εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης.

Η ιδέα ενός κοινού δανεισμού προκαλεί εδώ και χρόνια πονοκέφαλο στα βόρεια κράτη μέλη, τα οποία δεν είναι διατεθειμένα να εγγυηθούν ομόλογα για τις χρεωμένες χώρες του νότου.

"Το κοντινότερο σε αυτό που συμβαίνει τώρα με τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία είναι η χρηματοπιστωτική κρίση του 2012-2013 και η διάσωση της Ελλάδας το 2015", δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ στο Politico.

Όσον αφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία, οι Βόρειοι αρνούνται ότι αντιτίθενται στην επιλογή του κοινού δανεισμού λόγω ανησυχιών για τη φερεγγυότητα άλλων χωρών της ΕΕ, αλλά υποστηρίζουν ότι προτιμούν τα περιουσιακά στοιχεία επειδή θα παρέχουν μεγαλύτερη μακροπρόθεσμη εισροή μετρητών στην Ουκρανία.

"Δεν τίθεται θέμα "φειδωλών VS. σπάταλων". Το θέμα είναι αν είσαι υπέρ της Ουκρανίας ή όχι", δήλωσε ένας άλλος διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι οι χώρες της Βόρειας και Ανατολικής Ευρώπης έχουν αναλάβει ηγετικό ρόλο στη χρηματοδότηση των πολεμικών αναγκών της Ουκρανίας τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Μια ενδεχόμενη αποτυχία της ΕΕ να δείξει ενότητα, έστω και την ύστατη στιγμή, θα μπορούσε να αμαυρώσει την εικόνα της, την ώρα που η Ένωση προσπαθεί απεγνωσμένα να αποδείξει ότι αξίζει μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, σχολιάζει το Bloomberg. Παράλληλα, το ζήτημα της χρηματοδότησης πιέζει, καθώς οι ΗΠΑ έχουν διακόψει τη στήριξή τους, τα κεφάλαια του Κιέβου μειώνονται και η Ουάσιγκτον πιέζει την Ουκρανία να κάνει παραχωρήσεις υπέρ της Ρωσίας.

Πόσα χρήματα χρειάζεται η Ουκρανία;

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) εκτιμά ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί περίπου 135 δισεκατομμύρια ευρώ (158,57 δισεκατομμύρια δολάρια) για το 2026 και το 2027.

Σύμφωνα με το Reuters, μόνο για το επόμενο έτος, ο κρατικός προϋπολογισμός της Ουκρανίας προβλέπει συνολικές δαπάνες ύψους 4,8 τρισεκατομμυρίων γρίβνα (112 δισεκατομμύρια δολάρια) έναντι εσόδων 2,9 τρισεκατομμυρίων γρίβνα. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ορίζεται σε περίπου 1,9 τρισεκατομμύρια γρίβνα ή 18,5% του ΑΕΠ.

Ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι η χώρα θα χρειαστεί περισσότερα από 45 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερική χρηματοδότηση το 2026.

Η Roksolana Pidlasa, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τον πυροβολισμό, δήλωσε ότι η κυβέρνηση πρέπει ακόμη να εξασφαλίσει 18-20 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξωτερική χρηματοδότηση για να μπορέσει να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2026.

Αμυντικές δαπάνες

Χωρίς άμεση ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία στον ορίζοντα, η Ουκρανία σχεδιάζει να δαπανήσει το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εσόδων - 2,8 τρισεκατομμύρια γρίβνα ή περίπου 27,2% του ΑΕΠ - για τη χρηματοδότηση της άμυνάς της το 2026.

Η γραμμή του μετώπου εκτείνεται σε μήκος άνω των 1.200 χλμ. στα ανατολικά και νότια, και η Ουκρανία διαθέτει περίπου ένα εκατομμύριο άτομα στις αμυντικές της δυνάμεις.

Η ζήτηση για όπλα και πυρομαχικά συνεχίζει να αυξάνεται και το ημερήσιο κόστος των μαχών ενάντια στις ρωσικές δυνάμεις εκτιμάται σε 172 εκατομμύρια δολάρια το 2025, σε σύγκριση με 140 εκατομμύρια δολάρια πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με αξιωματούχους.

Η Ουκρανία χρειάζεται διεθνή χρηματοδοτική βοήθεια για να μπορέσει να χρηματοδοτήσει τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές δαπάνες της, εκτός από την αμυντική βοήθεια. Από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία έχει λάβει περισσότερα από 160 δισεκατομμύρια δολάρια σε ξένη βοήθεια από εταίρους.

Ακόμη και αν υπογραφόταν γρήγορα μια ειρηνευτική συμφωνία, αυτό δεν θα απάλλασσε το Κίεβο από τις οικονομικές πιέσεις, σύμφωνα με αναλυτές. Οι στρατιωτικές ανάγκες της Ουκρανίας θα σταθεροποιηθούν, αλλά δεν θα μειωθούν γρήγορα. Ο στρατός θα εξακολουθήσει να χρειάζεται επανεξοπλισμό, ανανέωση, εκσυγχρονισμό και συνεχή υλικοτεχνική υποστήριξη, πρόσθεσαν.

Πόσο γρήγορα χρειάζεται τα χρήματα η Ουκρανία;

Η Pidlasa δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να ληφθεί το συντομότερο δυνατόν θετική απόφαση σχετικά με το δάνειο αποζημίωσης. Το καλύτερο σενάριο θα ήταν να ληφθεί και να επικυρωθεί η απόφαση μέχρι τον Ιανουάριο, με τις πρώτες δόσεις να αρχίζουν να καταβάλλονται το πρώτο τρίμηνο του 2026, είπε, προσθέτοντας ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με τους δικούς της πόρους το α' τρίμηνο του επόμενου έτους.

Η έγκριση του δανείου αποζημίωσης από την ΕΕ θα βοηθούσε επίσης στην απελευθέρωση άλλης χρηματοδότησης. Τον περασμένο μήνα, η Ουκρανία εξασφάλισε προκαταρκτική έγκριση του ΔΝΤ για το νέο τετραετές πρόγραμμα ύψους 8,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με στόχο τη διατήρηση της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Ωστόσο, η τελική έγκριση εξαρτάται από τη θετική απόφαση για το δάνειο αποζημίωσης, δήλωσε η Pidlasa.