Η συντηρητική κυβέρνηση Ζελιάζκοφ δεν πρόλαβε να γιορτάσει την είσοδο της χώρας στην Ευρωζώνη και η χώρα εισέρχεται πάλι σε φάση πολιτικής περιδίνησης. Ανάλυση DW.

Μόλις λίγες μέρες πριν, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Ρόζεν Ζελιάζκοφ έλεγε ότι "δεν είναι ώρα να εγκαταλείψουμε το σκάφος", απορρίπτοντας αιτήματα παραίτησής του. Η συντηρητική του κυβέρνηση ετοιμαζόταν για την πανηγυρική είσοδο της χώρας στη ζώνη του Ευρώ από την 1η Ιανουαρίου του ερχόμενου έτους και ήλπιζε να καταλαγιάσουν οι διαδηλώσεις για έναν προϋπολογισμό που, αν και είχε περάσει την πρώτη ψηφοφορία στη Βουλή, προκάλεσε έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Αντιδράσεις στον προϋπολογισμό

Οι αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες κατέβασαν στους δρόμους ανθρώπους από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και ηλικίες. Εντυπωσιακή ήταν όμως η συμμετοχή της νεολαίας που, όπως σχολιάστηκε, άφησε τα πληκτρολόγια και τις οθόνες και κατέβηκε στους δρόμους με κύριο σύνθημα την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το χρόνιο καρκίνωμα της διαφθοράς, που ταλανίζει τη χώρα εδώ και δεκαετίες, ανεξαρτήτως πολιτικών ανακατατάξεων.

Η πίεση έγινε αφόρητη, τα επεισόδια στους δρόμους της Σόφιας δεν έλειψαν και ο Ζελιάζκοφ συνειδητοποίησε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από την παραίτηση. Έτσι, πριν κλείσει έναν χρόνο ζωής η τρικομματική του κυβέρνηση μειοψηφίας, ο Ζελιάζκοφ -που ο δυτικός Τύπος κατατάσσει στην κατηγορία "φιλοευρωπαίος", αν και εσχάτως επιδιώκει να ενταχθεί στους ευνοούμενους του Τραμπ- αναγκάστηκε να ρίξει λευκή πετσέτα.

Άδηλο το μέλλον

Η Βουλγαρία εισέρχεται συνεπώς και πάλι σε μια περίοδο πολιτικής αστάθειας ή αλλιώς δεν καταφέρνει να ξεφύγει από αυτήν που κυριαρχεί στη χώρα από το 2020, όταν και είχε παραιτηθεί πάλι με κατηγορίες για διαφθορά η κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ, επικεφαλής του κόμματος GERB στο οποίο ανήκει και ο Ζελιάζκοφ, ο οποίος ήταν νωρίτερα πρόεδρος της Βουλής. Ακολούθησαν έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις, δημιουργία νέων κινήσεων και κομμάτων, καθώς και συνολικά επτά εκλογικές αναμετρήσεις μέχρι να προκύψει ο συνασπισμός κομμάτων διαφορετικών χρωμάτων υπό τον Ζελιάζκοφ, ο οποίος δεν διέθετε κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ήταν εξαρτημένος από τη στήριξη του κόμματος της τουρκικής μειονότητας DPS, το οποίο ελέγχεται από τον ολιγάρχη Ντελιάν Πέεφσκι, ο οποίος βρίσκεται στις λίστες κυρώσεων ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας κατηγορούμενος επίσης για διαφθορά.

H προϊστορία λέει λοιπόν ότι ανεξαρτήτως του αν θα γίνουν και πάλι εκλογές, ο σχηματισμός μιας σταθερής κυβέρνησης, και κυρίως μιας που θα πείσει το εκλογικό σώμα ότι παίρνει στα σοβαρά την καταπολέμηση της διαφθοράς, θα είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.

Άλλο Σόφια και άλλο επαρχία

Η πολυδιάσπαση του πολιτικού σκηνικού αντανακλά σε μεγάλο βαθμό αυτό που συμβαίνει και στην κοινωνία. Όπως σημειώνουν ξένοι ανταποκριτές, μπορεί στη Σόφια και σε κάποιες μεγάλες πόλεις να υπήρξαν αντιδράσεις και διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης που συνεχίζει να ελέγχεται ουσιαστικά από το περιβάλλον του Μπορίσοφ, αλλά στην επαρχία τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Μπορεί στις πόλεις να υπάρχει μια μορφωμένη, φιλοευρωπαϊκή και πολιτικά ενεργή πλειοψηφία που ζητά αλλαγές, αλλά στα χωριά και στις κωμοπόλεις η καθημερινή επιβίωση έχει συνδεθεί με την αποδοχή ενός συστήματος διαπλοκής που ελέγχει σχεδόν τα πάντα. Οι απλοί άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να συνυπάρξουν και να συμβιβαστούν με αυτό το καθεστώς. Αυτό αποδεικνύεται και από τα εκλογικά αποτελέσματα. Το GERB, παρά το γεγονός ότι έχει πάντα πρωταγωνιστήσει σε σκάνδαλα διαφθοράς, παραμένει σταθερά πρώτο κόμμα.

Τι θα άλλαζαν οι πρόωρες εκλογές

Συνεπώς, ακόμα και αν γίνουν σύντομα εκλογές, η εκτίμηση είναι ότι ο συσχετισμός δυνάμεων δεν θα αλλάξει δραματικά. Μένει πάντως να φανεί πώς θα απορροφήσει η κοινωνία και την καθημερινότητα εντός Ευρωζώνης. Ο φόβος για πιθανή εκτίναξη του πληθωρισμού εξαιτίας κερδοσκοπικών τάσεων δεν έχει απομακρυνθεί και θα μπορούσε να προκαλέσει νέα κοινωνική αναστάτωση στη φτωχότερη -με βάση τα στοιχεία- χώρα της Ευρώπης και πλέον και της Ευρωζώνης.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο προϋπολογισμός του 2026, που στο μεταξύ έχει φυσικά αποσυρθεί, περιλάμβανε αυξήσεις σε φόρους και εισφορές, προκαλώντας την οργή μεγάλου τμήματος των 6,5 εκατομμυρίων Βουλγάρων, που κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι προχωρά σε αυτή την κίνηση για να καλύψει τις τρύπες από τα κονδύλια που χάνονται λόγω διαφθοράς και να μπορέσει να εκπληρώσει τα κριτήρια που επιβάλλονται λόγω της συμμετοχής στην Ευρωζώνη.

Πηγές: DW, ARD, FAZ, taz

Πηγή: Deutsche Welle