Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων που αποσκοπούν στην άρση των φραγμών και στην απελευθέρωση του πλήρους δυναμικού της ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της ΕΕ.

Η δέσμη αυτή, όπως αναφέρει η Κομισιόν σε σχετική ανακοίνωση, αποτελεί κεντρική συνιστώσα της στρατηγικής για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (Savings and Investments Union - SIU), με στόχο τη δημιουργία ενός πιο ολοκληρωμένου, αποτελεσματικού και ανταγωνιστικού χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα παρέχει στους πολίτες της ΕΕ καλύτερες επιλογές για την αύξηση του πλούτου τους και τη στήριξη των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

Οι πιο ολοκληρωμένες κεφαλαιαγορές είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της οικονομικής ισχύος της ΕΕ και την επίτευξη στρατηγικών προτεραιοτήτων, όπως η ανταγωνιστικότητα, η ψηφιακή και η πράσινη μετάβαση, η άμυνα και η ασφάλεια. Η βαθύτερη ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών δεν αποτελεί στόχο, αλλά μέσο για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών μεγαλύτερης από το άθροισμα των εθνικών μερών της. Η απλουστευμένη πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές μειώνει το κόστος και καθιστά τις αγορές πιο ελκυστικές για τους επενδυτές και τις εταιρείες σε όλα τα κράτη μέλη, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.

Παρά την πρόσφατη πρόοδο, οι χρηματοπιστωτικές αγορές της ΕΕ παραμένουν σημαντικά κατακερματισμένες, μικρές και χωρίς ανταγωνιστικότητα, στερούμενες δυνητικών οικονομιών κλίμακας και βελτίωσης της αποτελεσματικότητας.

Το 2024 η χρηματιστηριακή αξία των χρηματιστηρίων ανήλθε στο 73 % του ΑΕΠ της ΕΕ, έναντι 270% στις ΗΠΑ. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διαφορετικές απαιτήσεις και πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που εμποδίζει τις διασυνοριακές δραστηριότητες και περιορίζει τις ευκαιρίες τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις, επηρεάζοντας αρνητικά την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.

Η σημερινή δέσμη μέτρων απλουστεύει σημαντικά το κανονιστικό και εποπτικό πλαίσιο της ΕΕ και έρχεται μόλις εννέα μήνες μετά την ανακοίνωσή της στη στρατηγική της SIU, υπογραμμίζοντας την πολιτική σημασία και τον επείγοντα χαρακτήρα του ζητήματος αυτού.

"Για πάρα πολύ καιρό, η Ευρώπη έχει ανεχθεί ένα επίπεδο κατακερματισμού που εμποδίζει την οικονομία μας. Σήμερα κάνουμε μια συνειδητή επιλογή να αλλάξουμε πορεία", δήλωσε η επίτροπος Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών και Ένωσης Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε και πρόσθεσε: "Με την οικοδόμηση μιας πραγματικής ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς, θα δώσουμε στους ανθρώπους καλύτερες ευκαιρίες να αυξήσουν τον πλούτο τους και θα απελευθερώσουμε ισχυρότερη χρηματοδότηση για τις προτεραιότητες της Ευρώπης. Η ολοκλήρωση της αγοράς δεν αποτελεί τεχνική άσκηση — αποτελεί πολιτική επιταγή για την ευημερία της Ευρώπης και την παγκόσμια σημασία της".

Τα προτεινόμενα μέτρα

-Άρση των εμποδίων για την ολοκλήρωση της αγοράς και την κλίμακα μόχλευσης

Η δέσμη μέτρων αποσκοπεί στην εξάλειψη των εμποδίων για την ολοκλήρωση στις συναλλαγές, τις μετασυναλλακτικές συναλλαγές και τη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων. Επιδιώκει να επιτρέψει στους συμμετέχοντες στην αγορά να λειτουργούν πιο απρόσκοπτα σε όλα τα κράτη μέλη, μειώνοντας έτσι τις διαφορές κόστους μεταξύ εγχώριων και διασυνοριακών συναλλαγών. Τα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν την ενίσχυση των ευκαιριών διαβατηρίου για τις ρυθμιζόμενες αγορές (Regulated Markets - RMs) και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (Central Securities Depositories - CSDs), τη θέσπιση καθεστώτος "διαχειριστή πανευρωπαϊκής αγοράς" (Pan-European Market Operator - PEMO) για τους διαχειριστές τόπων διαπραγμάτευσης με σκοπό τον εξορθολογισμό των εταιρικών δομών και αδειών σε ενιαία οντότητα ή ενιαίο μορφότυπο άδειας, και τον εξορθολογισμό της διασυνοριακής διανομής επενδυτικών κεφαλαίων (ΟΣΕΚΑ και ΟΕΕ) στην Ένωση.

Διευκόλυνση της καινοτομίας

Η δέσμη μέτρων επικεντρώνεται στην άρση των κανονιστικών φραγμών στην καινοτομία που σχετίζονται με την τεχνολογία κατανεμημένου καθολικού (distributed ledger technology - DLT). Προσαρμόζει το κανονιστικό πλαίσιο για τη στήριξη αυτών των τεχνολογιών και τροποποιεί τον πιλοτικό κανονισμό (DLT Pilot Regulation - DLTPR) για να χαλαρώσει τα όρια, να αυξήσει την αναλογικότητα και την ευελιξία και να παράσχει ασφάλεια δικαίου, ενθαρρύνοντας έτσι την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Εξορθολογισμός και ενίσχυση της εποπτείας

Οι βελτιώσεις του εποπτικού πλαισίου συνδέονται στενά με την άρση των κανονιστικών φραγμών. Η δέσμη μέτρων αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των ασυνεπειών και της πολυπλοκότητας των κατακερματισμένων εθνικών εποπτικών προσεγγίσεων, καθιστώντας την εποπτεία πιο αποτελεσματική και ευνοϊκή για τις διασυνοριακές δραστηριότητες, ενώ παράλληλα ανταποκρίνεται στους αναδυόμενους κινδύνους. Αυτό περιλαμβάνει τη μεταβίβαση άμεσων εποπτικών αρμοδιοτήτων σε σημαντικές υποδομές της αγοράς, όπως ορισμένοι τόποι διαπραγμάτευσης, κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι και όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών κρυπτοστοιχείων, στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (European Securities and Markets Authority - ESMA) και την ενίσχυση του συντονιστικού ρόλου της ESMA για τον τομέα της διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων.

Απλούστευση και μείωση του φόρτου

Όπως διαπιστώθηκε σε προηγούμενα μέτρα της SIU, η δέσμη μέτρων θα απλουστεύσει περαιτέρω το πλαίσιο των κεφαλαιαγορών με τη μετατροπή των οδηγιών σε κανονισμούς, τον εξορθολογισμό των εξουσιοδοτήσεων επιπέδου 2 και τη μείωση των εθνικών επιλογών και διακριτικών ευχερειών για την πρόληψη του κανονιστικού υπερθεματισμού.

Ιστορικό

Η ενίσχυση της οικονομίας της ΕΕ και η ενίσχυση της διεθνούς θέσης της βρίσκονται στο επίκεντρο της εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας περιγράφει τον τρόπο επίτευξης αυτών των στόχων, με τη στρατηγική για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU) να λειτουργεί ως βασικός καταλύτης αυτού του σχεδίου. Για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει τη σημασία της δημιουργίας ενοποιημένων και ισχυρών ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών στις οποίες θα έχουν πρόσβαση όλοι στην ΕΕ. Τον Μάρτιο του 2025, το Συμβούλιο ζήτησε από την Επιτροπή να εργαστεί για την εποπτεία της κεφαλαιαγοράς και τη μείωση του κατακερματισμού. Τον Σεπτέμβριο του 2025, το Κοινοβούλιο υποστήριξε το σχέδιο της Επιτροπής για νέα νομοθεσία με σκοπό τη βελτίωση των εμπορικών και μετασυναλλακτικών συστημάτων, την άρση των διασυνοριακών φραγμών και την επικαιροποίηση του πλαισίου για τις νέες τεχνολογίες.

Επόμενα βήματα

Οι προτάσεις πρέπει τώρα να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Οι συνιστώσες αυτές είναι αλληλένδετες και από κοινού αποτελούν ένα συνεκτικό σύνολο μεταρρυθμίσεων που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία μιας πραγματικής ενιαίας αγοράς σε ολόκληρη την αλυσίδα επενδύσεων. Η διατήρηση της ενότητας της δέσμης μέτρων είναι ζωτικής σημασίας. Η Επιτροπή είναι αφοσιωμένη στη στενή συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη για τη διασφάλιση της ταχείας και αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων αυτών.