Του Κώστα Ράπτη

Στις διεθνείς σχέσεις, η... μονογαμία δεν είναι διόλου της μόδας. Και όποιος θέτει όρους αποκλειστικότητας κινδυνεύει να βρεθεί αποκλεισμένος ο ίδιος.

Η Δύση έχει μεγάλες προσδοκίες από την Ινδία – αλλά και απαιτήσεις που αποδεικνύονται μη ρεαλιστικές. Οι ΗΠΑ ονειρεύονται εδώ και καιρό τη μετατροπή της χώρας του Ναρέντρα Μόντι σε ανάχωμα στην κινεζική ανάδυση, μέσα από σχήματα όπως η Quad. Επιθυμούν επίσης το άνοιγμα της τεράστιας εσωτερικής αγοράς της, που είναι σε μεγάλο βαθμό προστατευμένη, ιδίως σε ό,τι αφορά την λιανική. Παράλληλα όμως, στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, πιέζουν την Ινδία να διαρρήξει τις παραδοσιακά καλές της σχέσεις με την Ρωσία, ξεκινώντας από τον περιορισμό των εισαγωγών ρωσικών υδρογονανθράκων, η επανεξαγωγή των οποίων προς τη διεθνή αγορά έχει λειτουργήσει ανακουφιστικά για τη Μόσχα την τελευταία διετία. Επιπλέον, η εθνικιστική κυβέρνηση Μόντι δέχεται πολιτικές πιέσεις (και κατά καιρούς αντίστοιχα κύματα αρνητικής δημοσιότητας) σε ό,τι αφορά την μεταχείριση μειονοτήτων, όπως οι Σιχ.

Ο συνδυασμός όλων αυτών δεν είναι εύκολο να επιτύχει απέναντι σε μία φιλόδοξη χώρα, που αν μη τι άλλο είναι η μεγαλύτερη του κόσμου από την άποψη του πληθυσμού.

Το αποδεικνύει αυτό η διήμερη επίσκεψη (η πρώτη εδώ και τέσσερα χρόνια) που πραγματοποιεί από απόψε στην Ινδία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.

Οι δύο πλευρές ετοιμάζονται να υπογράψουν 10 διακυβερνητικές συμφωνίες και 15 εμπορικές συμφωνίες – δείγμα της σοβαρότητας με την οποία το Νέο Δελχί και η Μόσχα προσεγγίζουν αυτή τη συνεργασία.

Ένα από τα πιο σημαντικά έγγραφα θα είναι το Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη Στρατηγικών Τομέων Ρωσο-Ινδικής Οικονομικής Συνεργασίας έως το 2030. Το διμερές εμπόριο αυξήθηκε κατά 12% το 2024, φτάνοντας τα 63,6 δισ. δολάρια, χάρη στις ισχυρές συνεργασίες στη βιομηχανική συνεργασία, τις καινοτόμες τεχνολογίες, την υγειονομική περίθαλψη, την εξόρυξη, την ειρηνική εξερεύνηση του διαστήματος, τις μεταφορές και τα προγράμματα μετανάστευσης εργατικού δυναμικού. Οι πολιτικοί δεσμοί, η χρηματοδότηση, η επιστήμη, η εκπαίδευση και η πολιτιστική συνεργασία αναμένεται επίσης να κατέχουν εξέχουσα θέση στις συζητήσεις.

Η ατζέντα περιλαμβάνει επίσης την πυρηνική ενέργεια, τη ναυτιλία, τη γεωργία, ακόμη και την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, καθώς η Ρωσία, που αντιμετωπίζει ελλείψεις, θεωρεί ολοένα και περισσότερο την Ινδία ως πολύτιμο προμηθευτή εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού. Αναμένονται επίσης διαπραγματεύσεις για την αποκατάσταση του 20% του μεριδίου της ONGC Videsh Ltd στο πετρελαϊκό έργο Sakhalin-1, σύμφωνα με το Reuters.

Όμως τον τόνο της επίσκεψης πρόκειται να δώσει το ιδιωτικό δείπνο που θα παραθέσει ο Μόντι στον Πούτιν ευθύς μετά την άφιξη του τελευταίου, σε αποτύπωση της ισχυρής προσωπικής τους σχέσης και σε ανταπόδοση αντίστοιχης κίνηση του Ρώσου προέδρου πέρσι στη Μόσχα.

Ο Μόντι και ο Πούτιν έχουν ήδη πραγματοποιήσει πέντε τηλεφωνικές συνομιλίες το 2024 και συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας του Οργανισμού Συνεργασίας του Οργανισμού στην Τιαντζίν. Η τωρινή επίσκεψη στέλνει ένα σαφές μήνυμα ότι η Ινδία και η Ρωσία συνεχίζουν, όπως αναφέρεται, να δίνουν προτεραιότητα σε μια ισορροπημένη, σταθερή και αμοιβαία επωφελή συνεργασία με επίκεντρο τη διπλωματία, την οικονομική ανάπτυξη και την παγκόσμια ασφάλεια.

Το μήνυμα του Μόντι είναι ότι η χώρα του επιθυμεί τον τερματισμό του ουκρανικού πολέμου το συντομότερο, αλλά πάντως δεν προτίθεται να πιέσει για αυτό κατά τρόπο που θα βλάπτει τα δικά της συμφέροντα.

Προπομπός του Πούτιν υπήρξε ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Μπελοούσοφ, ο οποίος κατέφθασε στο Δελχί λίγες ώρες νωρίτερα, προκειμένου να συμπροεδρεύσει στην 22η Ινδο-Ρωσική Διακυβερνητική Σύσκεψη για θέματα Στρατιωτικής και Τεχνολογικής Συνεργασίας. Επ' αυτού είναι πολλά όσα πρόκειται να συζητηθούν, όπως η πιθανή προμήθεια από την Ινδία ρωσικών αεροσκαφών stealth Su-57 και πρόσθετων συστημάτων αεράμυνας S-400 — που χρησιμοποιήθηκαν κατά το πρόσφατο θερμό επεισόδιο με το Πακιστάν. Η Ρωσία θεωρείται επίσης εταίρος για την εκτεταμένη συμπαραγωγή στρατιωτικού υλικού, παρά το ότι το μερίδιό της στις εισαγωγές όπλων της Ινδίας έχει μειωθεί στο μισό τα τελευταία 15 χρόνια, ενώ παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής της χώρας.

Αλλά το μεγάλο ντιλ έκλεισε ήδη πριν την έλευση του Πούτιν: Η Ινδία συμφώνησε κατόπιν παρατεταμένων διαπραγματεύσεων να μισθώσει ένα πυρηνοκίνητο επιθετικό υποβρύχιο, το οποίο θα παραληφθεί εντός διετίας από τη Ρωσία έναντι περίπου 2 δισ. δολαρίων. Ινδοί αξιωματούχοι επισκέφθηκαν ρωσικό ναυπηγείο τον Νοέμβριο για να διευθετήσουν τις λεπτομέρειες.

Απέναντι σε όλα αυτά οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δίνουν τη μάχη... των επιφυλλίδων. Οι πρεσβευτές της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας στο Νέο Δελχί δημοσίευσαν στους Times of India κοινό άρθρο υπό τον τίτλο "Ο κόσμος επιθυμεί το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά η Ρωσία δεν επιδιώκει στα σοβαρά την ειρήνη”.

Το αποτέλεσμα ήταν να ξκεσηκωθεί σάλος στα ινδικά μέσα ενημέρωσης για αποικιοκρατικής εμπνεύσεως παρέμβαση στον τρόπο με τον οποίο ασκεί την εξωτερική της πολιτική η Ινδία και να εκδώσει διαμαρτυρία το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας, χαρακτηρίζοντας τη δημοσίευση του άρθρου "απαράδεκτη” και "ασυνήθιστη”.