Οι ευρωπαϊκές χώρες επεξεργάζονται ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία δεν θα ξεμείνει από χρήματα από τις αρχές του επόμενου έτους σε περίπτωση που δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε μια συνολική συμφωνία για το πώς να αξιοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου, μεταδίδει το Politico. 

Σε μια σύνοδο κορυφής πριν από ένα μήνα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήλπιζαν να συμφωνήσουν σε μια πρόταση για τη χρήση των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της Μόσχας για ένα "δάνειο αποζημιώσεων" ύψους 140 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία. Ωστόσο, η ιδέα συνάντησε την έντονη αντίθεση του Μπαρτ Ντε Βέβερ, του πρωθυπουργού του Βελγίου, όπου φυλάσσονται τα χρήματα.

Τώρα, με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να εντείνονται και το Κίεβο να γνωρίζει έλλειψη μετρητών, το ερώτημα τι θα γίνει με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχει αποκτήσει νέα επείγουσα σημασία. "Αν δεν κινηθούμε εμείς, άλλοι θα κινηθούν πριν από εμάς", δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ, που δεν κατονομάστηκε όπως και άλλοι που αναφέρονται στο δημοσίευμα για να μιλήσουν ελεύθερα.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επισημάνει ότι η νέα ειρηνευτική προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να οδηγήσει να ενισχυθεί η υποστήριξη στο σχέδιο χρήσης των παγωμένων κεφαλαίων για ένα δάνειο αποζημιώσεων. Τα μετρητά θα καταστούν επιστρεπτέα στη Μόσχα μόνο στο απίθανο μελλοντικό σενάριο που η Ρωσία θα συμφωνήσει να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις, βάσει του σχεδίου.

Οι διπλωμάτες της Ε.Ε. περιμένουν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ζητήσει από τα στελέχη της να παρουσιάσουν ένα προσχέδιο νομικού κειμένου για το δάνειο αποζημιώσεων εντός ημερών, καθώς ενισχύεται η δυναμική για μια λύση. "Το επόμενο βήμα είναι τώρα η Επιτροπή να είναι έτοιμη να παρουσιάσει ένα νομικό κείμενο", δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους νομοθέτες στο Στρασβούργο την Τετάρτη, χωρίς να διευκρινίσει πότε θα υποβληθεί το έγγραφο.

Ωστόσο, παρά τις εντατικές συνομιλίες μεταξύ Βελγίου και Επιτροπής τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ντε Βεβέρ εξακολουθεί να έχει ανησυχίες σχετικά με τις νομικές ευθύνες και τον κίνδυνο αντιποίνων από τη Μόσχα εάν τα ρωσικά κεφάλαια χρησιμοποιηθούν για το δάνειο.

Έτσι, οι ειδικοί στις Βρυξέλλες στρέφονται τώρα στο πώς να βοηθήσουν την Ουκρανία σε περίπτωση που η πρόταση για το δάνειο αποζημιώσεων δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως ώστε οι ηγέτες της ΕΕ να την υπογράψουν σε μια σύνοδο κορυφής στις 18 Δεκεμβρίου.

Σκέψεις για δάνειο-γέφυρα

Μία επιλογή που κερδίζει έδαφος είναι ένα δάνειο - γέφυρα, που θα καλυφθεί από δάνεια της Ε.Ε. για να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας κατά τους πρώτους μήνες του 2026, μεταδίδει το Politico επικαλούμενο τέσσερις αξιωματούχους.

Αυτό θα δώσει ένα χρονικό περιθώριο για να ρυθμιστεί το πλήρες δάνειο των επανορθώσεων, χρησιμοποιώντας τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία με τρόπο που να μπορεί να αντέξει το Βέλγιο.

Δύο διπλωμάτες δήλωσαν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να κληθεί να αποπληρώσει το αρχικό δάνειο-γέφυρα στην Ε.Ε. μόλις λάβει χρηματοδότηση από το μακροπρόθεσμο δάνειο επανορθώσεων. Μια άλλη πιθανότητα θα ήταν μια μακροπρόθεσμη λύση που θα περιλαμβάνει έναν συνδυασμό του δανείου επανορθώσεων και του κοινού δανεισμού της Ε.Ε.

Απεσταλμένοι των χωρών της Ε.Ε. συζήτησαν τις επιλογές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνάντηση στις Βρυξέλλες την Τρίτη. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο πίεσαν την Επιτροπή να σημειώσει πρόοδο στις προτάσεις για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο που ενημερώθηκε για τη συζήτηση.

Η προοπτική ενός μοντέλου ενδιάμεσης χρηματοδότησης είχε τεθεί στις 4 Νοεμβρίου από τον Επίτροπο Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος σημείωσε: "Όσο περισσότερο καθυστερούμε τώρα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται".

Επείγουσα ανάγκη

Η Επιτροπή έχει πλήρη επίγνωση της ανάγκης να βρεθεί μια λύση επειγόντως, με το Κίεβο να προειδοποιεί ότι αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να έχουν εξαντληθεί τα χρήματα τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους.

Την Τρίτη, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι σύμμαχοι της Ε.Ε. θα οριστικοποιήσουν "τις επόμενες ημέρες" μια λύση που θα "εξασφαλίσει χρηματοδότηση" και θα "δώσει ορατότητα στην Ουκρανία".

Μακροπρόθεσμα, το δάνειο επανορθώσεων θεωρείται ευρέως ως το μόνο εφικτό. Δεν υπάρχει καμία όρεξη μεταξύ των χωρών μελών της Ε.Ε. να επενδύσουν στους δικούς τους εθνικούς προϋπολογισμούς για να στείλουν επιχορηγήσεις στην Ουκρανία. Πολλές χώρες άλλωστε ήδη παλεύουν με δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλό κόστος δανεισμού. Επομένως, το να πειστούν οι Βέλγοι να συμμετάσχουν τελικά θεωρείται κλειδί, μεταδίδει το Politico. 

"Ελπίζουμε να μπορέσουμε να λύσουμε τον δισταγμό τους", δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. "Πραγματικά δεν βλέπουμε καμία άλλη πιθανή επιλογή από το δάνειο επανορθώσεων".

Μια ιδέα θα ήταν να "συνδυαστεί η επιλογή του δανείου επανορθώσεων με μία από τις άλλες επιλογές", είπε ο διπλωμάτης. Αλλά αυτό "δεν πρέπει να πάρει πολύ χρόνο, επειδή φυσικά υπάρχει μια αίσθηση επείγοντος τώρα και είναι πιεστικό".

Υπάρχουν ακόμη προβλήματα με τη δημιουργία ενός ενδιάμεσου δανείου χρησιμοποιώντας κοινό δανεισμό της Ε.Ε. κάτι που ορισμένοι σχολιαστές έχουν χαρακτηρίσει ως "ευρωομόλογα", αν και σε άλλους δεν αρέσει ο όρος.

Ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο θα είναι ότι αυτό το είδος δανεισμού της Ε.Ε. θα απαιτούσε ομόφωνη υποστήριξη από τις 27 χώρες μέλη του μπλοκ και η Ουγγαρία αντιτίθεται εδώ και καιρό σε νέα μέτρα για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας.

Είναι πιθανό, ωστόσο, να βοηθήσει η παρουσίαση του ενδιάμεσου δανείου ως σχεδιασμένου για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αντί για τη χρηματοδότηση της πολεμικής της μηχανής.

Νέα δυναμική στις ειρηνευτικές προσπάθειες

Ένας άλλος παράγοντας είναι η ανανεωμένη δυναμική τις τελευταίες ημέρες στις ειρηνευτικές προσπάθειες των ΗΠΑ, καθώς η ομάδα του προέδρου Τραμπ επιδιώκει να πιέσει τόσο το Κίεβο όσο και τη Μόσχα. 

Τα σχέδια της ειρηνευτικής πρότασης ήδη αναφέρονται στη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αντέδρασαν με απογοήτευση την περασμένη εβδομάδα στην ιδέα που περιέχεται στο αρχικό αμερικανικό σχέδιο για τα κέρδη που θα αποκομίσουν οι ΗΠΑ από τη χρήση αυτών των περιουσιακών στοιχείων.

Οι ηγέτες της ΕΕ ελπίζουν τώρα ότι έχουν πείσει την ομάδα του Τραμπ πως θα πρέπει να έχουν τον τελευταίο λόγο για το τι θα συμβεί με αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, αλλά και στο χρονοδιάγραμμα για την άρση των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και για την πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη στην Ε.Ε. δήλωσαν διπλωμάτες.

"Δεν βλέπω κανένα σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα πληρώσουν μόνοι τους τον λογαριασμό", δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους νομοθέτες την Τετάρτη.