Του Κώστα Ράπτη

Κατά την ψυχανάλυση, σε κάθε ερωτική σχέση εμπλέκονται τέσσερα μέρη: τα δύο φυσικά πρόσωπα και επιπροσθέτως η φαντασίωση του ενός για τον άλλο. Τηρουμένων των αναλογιών, ισχύει το ίδιο και στην εν εξελίξει περίπλοκη διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία...

Από αμερικανικής πλευράς τα δύο εμπλεκόμενα "μέρη” είναι, σχηματικά μιλώντας, αφετέρου οι θιασώτες του ωμού ρεαλισμού, που θεωρούν ότι η Ουκρανία δεν είναι σε θέση να νικήσει και συνεπώς όσο περισσότερο αργεί να συμβιβασθεί τόσο περιέρχεται σε δυσμενέστερη θέση, αφετέρου δε όσοι πιστεύουν ότι λύση δεν μπορεί να προκύψει, αν δεν πληρώσει κόστος η Ρωσία, ως αυτή που εισέβαλε σε γειτονικό της κράτος. Σύμφωνα με τις δημοσιογραφικές πληροφορίες, αλλά και τη δημόσια στάση τους, στους πρώτους περιλαμβάνονται ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς και ο προεδρικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ, ενώ στους δεύτερους συγκαταλέγονται ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο υπό αποχώρηση ειδικός προεδρικός σύμβουλος, στρατηγός ε.α. Κιθ Κέλογκ (ο οποίος, διόλου τυχαία, υποχρεώθηκε να παραχωρήσει αρχικά την ευθύνη για τις επαφές με την Ρωσία στον Γουίτκοφ και προσφάτως τον ουκρανικό φάκελο στον αρμόδιο για τον στρατό υφυπουργό Άμυνας Νταν Ντρίσκολ, συμφοιτητή του αντιπροέδρου).

Ο ίδιος ο πρόεδρος Τραμπ κινείται ως εκκρεμές, πραγματοποιώντας διαδοχικά ανοίγματα προς την Μόσχα, τα οποία εν συνεχεία εξισορροπεί με παραχωρήσεις προς το Κίεβο, τους Ευρωπαίους συμμάχους του και τους "ιέρακες” του Κογκρέσου, όπως ο Λίντσεϊ Γκρέιχαμ, που προωθεί την ιδέα επιβολής δασμών της τάξης του 500% προς όσους αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι και η πρόσφατη διπλωματική κινητικότητα συνέπεσε με την εκτόξευση τεσσάρων αμερικανικής κατασκευής υπερηχητικών πυραύλων ATACMS στη ρωσική επαρχία του Βορονιέζ.

Όμως μετά από κάθε ταλάντωση του εκκρεμούς το νέο σημείο ισορροπίας είναι μετατοπισμένο, για λόγους που εντέλει επιβάλλει ο αντικειμενικός συσχετισμός ισχύος, πλησιέστερα προς τις ρωσικές θέσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η βάση διαπραγμάτευσης αυτή τη στιγμή αφορά μια συνολική ρύθμιση (και όχι απλώς μια κατάπαυση του πυρός), η οποία θα περιλαμβάνει εδαφικές αλλαγές και παραμονή της Ουκρανίας εκτός ΝΑΤΟ.

Αλλά και στη ρωσική πλευρά κατοικούν "δύο ψυχές”, όπως μπορούμε να διακρίνουμε, παρά τη μεγαλύτερη αδιαφάνεια που επικρατεί εκεί. Ο επιχειρηματικός κόσμος, του οποίου φυσικός ηγέτης είναι η διοικήτρια της κεντρικής τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα και κατεξοχήν εκπρόσωπος στη διαπραγμάτευση ο επικεφαλής του κρατικού επενδυτικού ταμείου Κίριλ Ντιμίτριεφ, επιθυμεί τον τερματισμό της σύγκρουσης και την έξοδο από τις κυρώσεις το συντομότερο – και η τάση αυτή δείχνει πάντα να έχει το ευήκοον ους του προέδρου Πούτιν. Όμως οι περισσότερο διακατεχόμενοι από μία "κρατική λογική”, με πρώτο το Γενικό Επιτελείο, δεν δέχονται να "εξανεμισθούν” οι έως τώρα θυσίες στο πεδίο των μαχών με μία ρύθμιση, η οποία δεν θα εξασφαλίζει ότι η Ουκρανία δεν θα αποτελέσει ποτέ στο μέλλον "απειλή”.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το σχέδιο Τραμπ τροφοδοτήθηκε αποκλειστικά από άτυπες διαβουλεύσεις του Ντμίτριεφ με τον Γουίτκοφ, ενώ ο καθ' ύλην αρμόδιος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κρατήθηκε μακριά και έχει οχυρωθεί πίσω από την αναμονή της υποβολής "επίσημων” προτάσεων δια της υπηρεσιακής οδού.

Μένει να φανεί, εάν εδώ έχουμε να κάνουμε με πραγματική πόλωση ή απλώς με κατανομή ρόλων, για λόγους διαπραγματευτικής ευελιξίας.

Αλλά και εντός της Ουκρανίας, όπου βέβαια το σκάνδαλο Energatom διαβρώνει την εξουσία του Ζελένσκι, αντίστοιχη, όχι απαραιτήτως συμφωνημένη, κατανομή ρόλων υπάρχει μεταξύ αφενός του επικεφαλής του προεδρικού γραφείου Άντριι Γερμάκ (ο οποίος βρίσκεται κοντά στους Βρετανούς και εκπροσωπεί τη χώρα του στις επαφές με τους Ευρωπαίους, προκειμένου να βραχυκυκλωθούν οι ρωσο-αμερικανικές πρωτοβουλίες) και αφετέρου του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Κίριλο Μπουντάνοφ, ο οποίος έχει βαθιά σχέση με την αμερικανική πλευρά και μετείχε στις χθεσινές επαφές στο Άμπου Ντάμπι με τον Ντρίσκολ.