Του Κώστα Ράπτη

Η δημιουργία πόλωσης ήταν πάντα ένα από τα μυστικά της πολιτικής επιτυχίας του Ντόναλντ Τραμπ. Μόνο που ο αντίπαλος "πόλος" εμφανιζόταν μέχρι πρότινος αποδυναμωμένος και αποπροσανατολισμένος. Αλλά η πολιτική ζωή απεχθάνεται το κενό. Και την εβδομάδα αυτή ο Αμερικανός πρόεδρος βίωσε, έναν χρόνο μετά την εκλογική νίκη που τον επανέφερε στην εξουσία και έναν χρόνο πριν από τις "ενδιάμεσες εκλογές", που θα κρίνουν αν θα διανύσει το δεύτερο μισό της θητείας του με φιλικό Κογκρέσο ή όχι, το πρώτο του στραβοπάτημα στην κάλπη.

Βέβαια, ο ίδιος φρόντισε εξαρχής να βγάλει τον εαυτό του από το "κάδρο", υποστηρίζοντας ότι η νίκη του Ζοχράν Μαμντάνι στις δημοτικές εκλογές της Νέας Υόρκης την Τρίτη οφειλόταν στο ότι ο ίδιος δεν βρισκόταν στο ψηφοδέλτιο και ότι η συγκυρία σκιάζεται από το δημοσιονομικό shutdown, που πλέον διαρκεί 40 ημέρες, περισσότερο από οποιοδήποτε προηγούμενο στα χρονικά.

Όμως η Νέα Υόρκη δεν παύει να είναι η γενέτειρα και κατεξοχήν επιχειρηματική εστία του Τραμπ, ενώ κεντρικό επίδικο των εκεί εκλογών αποτέλεσε το αφόρητο κόστος διαβίωσης, μολονότι ο ένοικος του Λευκού Οίκου έχει υποσχεθεί στους ψηφοφόρους ένα "οικονομικό θαύμα", το οποίο ισχυρίζεται ότι ήδη υλοποιεί.

Και το κυριότερο: η ούτως ή άλλως ιδιόμορφη Νέα Υόρκη δεν ήταν η μόνη που έστειλε δυσάρεστο μήνυμα για τον Τραμπ. Αν η φυσιογνωμία του Ζοχράν Μαμντάνι επιτρέπει στον πρόεδρο να επισείει το φόβητρο του ενσκήπτοντος "κομμουνισμού", λιγότερο αντισυμβατικές υποψήφιες, όπως η Άμπιγκεϊλ Σπάνμπεργκερ, πρώην αξιωματικός της CIA, και η Μίκι Σέριλ, πρώην πιλότος ελικοπτέρου του Ναυτικού, εξασφάλισαν την ίδια ημέρα στους Δημοκρατικούς τη θέση του κυβερνήτη στη Βιρτζίνια και στο Νιου Τζέρσι αντιστοίχως.

Επιπλέον, ο κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, Γκάβιν Νιούζομ, που δεν κρύβει τις φιλοδοξίες του για τις προεδρικές εκλογές του 2028 (στις οποίες ο Μαμντάνι θα κωλυόταν να συμμετάσχει, ως μη γεννημένος στις ΗΠΑ), κέρδισε το δημοψήφισμα που του επιτρέπει την αλλαγή της οριοθέτησης των βουλευτικών περιφερειών κατά τρόπο ευνοϊκό για τους Δημοκρατικούς.

Βανς εναντίον Μπάνον

Ήδη στους κόλπους του στρατοπέδου Τραμπ μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τον διαδικτυακό διάλογο για το αν το αποτέλεσμα της Τρίτης θα πρέπει να υποτιμηθεί ή όχι. Οι Ρεπουμπλικάνοι πρέπει να ακούσουν την προειδοποίηση, έκρινε ο άλλοτε προεδρικός σύμβουλος Στιβ Μπάνον, μέγας ταγός του κινήματος MAGA, ενώ ο αντιπρόεδρος, Τζ. Ντ. Βανς, αντέτεινε ότι θα ήταν "ηλίθιο" να "αντιδράσουμε με υπερβολικό τρόπο" στα αποτελέσματα τοπικών εκλογών. "Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ώστε να μπορέσει το επίπεδο της αξιοπρεπούς ζωής σε αυτή τη χώρα να γίνει προσιτό και για αυτό θα κριθούμε τελικά" στις ενδιάμεσες εκλογές, υποστήριξε.

Υπενθυμίζεται ότι, αν η Νέα Υόρκη αποτελεί παραδοσιακό προπύργιο των Δημοκρατικών, όπως και το Νιου Τζέρσι (όπου όμως ο Τραμπ είχε κατορθώσει πέρσι να μειώσει τη διαφορά), η Βιρτζίνια πάλι συνιστά κατεξοχήν "ταλαντευόμενη πολιτεία" (swing state), από τις λίγες αυτές στις οποίες κρίνονται οι πανεθνικές αναμετρήσεις.

Οι κοινοβουλευτικοί της Δεξιάς συνέδεσαν την τύχη τους με τον Τραμπ και πλέον το ερώτημα για αυτούς είναι μήπως πρέπει να πάρουν αποστάσεις, "να διαχωρίσουν τη θέση τους", τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Γουέντι Σίλερ, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Brown University.

Το "πρόσωπο των ημερών" και η συνταγή της επιτυχίας του

Ο 34χρονος Ζοχράν Μαμντάνι θα γίνει την 1η Ιανουαρίου ο πρώτος μουσουλμάνος δήμαρχος της μεγαλύτερης πόλης των ΗΠΑ. Θα είναι επίσης ο νεαρότερος άνθρωπος που κατέλαβε ποτέ αυτήν τη θέση.

Γεννημένος στην Ουγκάντα από οικογένεια διανοουμένων ινδικής καταγωγής που έφτασε στις ΗΠΑ όταν αυτός ήταν 7 ετών, πήρε την αμερικανική υπηκοότητα το 2018, εκπροσώπησε το Κουίνς στο πολιτειακό κοινοβούλιο της Νέας Υόρκης και προκάλεσε έκπληξη με τη νίκη του στην εσωκομματική διαδικασία των Δημοκρατικών τον Ιούνιο. Έκτοτε δεν έπεσε ποτέ από την κορυφή των δημοσκοπήσεων, ακόμα και μετά την αποχώρηση από την κούρσα του απερχόμενου Δημοκρατικού δημάρχου Έρικ Άνταμς υπέρ του Άντριου Κουόμο.

Πολύ δημοφιλής μεταξύ των νέων, ο μελλοντικός δήμαρχος συσπείρωσε γύρω του πολλούς ανθρώπους που είχαν απομακρυνθεί από την πολιτική.

Ο αυριανός δήμαρχος της πρωτεύουσας του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού αυτοπροσδιορίζεται ως "σοσιαλιστής", προβάλλοντας ως ο απόλυτος outsider, που τα βάζει με τον μεγάλο πλούτο, τις ρατσιστικές προκαταλήψεις, τον "τραμπισμό", το κομματικό κατεστημένο των Δημοκρατικών και την πολιτική δυναστεία των Κουόμο.

Αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη. Οι δικές του καταβολές (πατέρας πανεπιστημιακός, μητέρα διάσημη σκηνοθέτιδα), οι σπουδές του, το εκλογικό ακροατήριο στο οποίο βρήκε τη μεγαλύτερη διείσδυση (κάτοχοι τίτλου κολεγίου και άνω, μονοπρόσωπα νοικοκυριά) και οι παράγοντες που χαιρέτισαν τη νίκη του με ενθουσιασμό, όπως ο Άλεξ Σόρος, παραπέμπουν σε μια συνθήκη λιγότερο "αντισυστημική" από το νομιζόμενο.

Η "ζήτηση" για ανανέωση της πολιτικής

Η εκλογική επιτυχία του Μαμντάνι στηρίχθηκε σε τρία στοιχεία: τη διαπιστωμένη ρητορική δεινότητα του ίδιου του υποψηφίου, την οργανωτική του στήριξη σε ένα δίκτυο 100.000 εθελοντών και μικροδωρητών, που βραχυκύκλωσε την ισχύ των καθιερωμένων οδών πολιτικού χρήματος και προεκλογικής προβολής, καθώς και την επιμονή σε ένα πρόγραμμα παρεμβάσεων ως προς το κόστος διαβιώσεως (έλεγχος ενοικίων για δύο εκατομμύρια δικαιούχους, δωρεάν λεωφορεία, κοινωνικά παντοπωλεία, δίκτυο παιδικών σταθμών, μεταφορά κονδυλίων από την αστυνόμευση στις προνοιακές πολιτικές) με μεγαλύτερη φορολόγηση του πλούτου. Όλα αυτά ανταποκρίνονταν στην αυξημένη "ζήτηση" του κοινού για ενεργό πολιτική εμπλοκή, αποδέσμευση από απαξιωμένους κομματικούς μηχανισμούς και αντιμετώπιση πιεστικών καθημερινών προβλημάτων. Πρόκειται, άλλωστε, όπως δεν πρέπει να λησμονούμε, για μια πολιτική μάχη σε επίπεδο πόλης και όχι εθνικό, όπου η φύση του διακυβεύματος είναι διαφορετική.

Στην πραγματικότητα, ούτε η ανάδειξη ενός μουσουλμάνου στη θέση δημάρχου μεγαλούπολης ούτε οι συγκεκριμένες πολιτικές που προτείνει ο Μαμντάνι αποτελούν κάτι το καινοφανές με τα ευρωπαϊκά μέτρα. Αν κάτι είναι όντως πρωτότυπο για την αμερικανική πολιτική σκηνή, αφορά το ότι για πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες ένας υποψήφιος επικρατεί δίχως την υποστήριξη, ή μάλλον με την ανοικτή αντιπαλότητα, του φιλο-ισραηλινού λόμπι, και μάλιστα στην πόλη του κόσμου με τον μεγαλύτερο εβραϊκό πληθυσμό μετά το Τελ Αβίβ.

Πρόκειται για δείκτη των μεγάλων διαιρέσεων που έχει προκαλέσει στην αμερικανο-εβραϊκή κοινότητα το δράμα της Γάζας την τελευταία διετία, της απομάκρυνσης του νεότερου και περισσότερο εκκοσμικευμένου τμήματός της από την αυτόματη ταύτιση με το Ισραήλ, της σταδιακής μετατροπής της πολιτικής Νετανιάχου σε "βαρίδι", καθώς και της ενίσχυσης της "αντι-αποικιακής" και ευρύτερα "αντι-δυτικής" ιδεολογίας σε άλλες εθνο-θρησκευτικές ομάδες, με την πρόθυμη συνδρομή μεγάλων τμημάτων της αμερικανικής διανόησης.