Με την Τουρκία να μπορεί να καλύπτει πάνω από το ήμισυ των αναγκών της σε φυσικό αέριο έως το τέλος του 2028, αυξάνοντας την παραγωγή και τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, απειλείται με συρρίκνωση η τελευταία μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά για τους προμηθευτές της Ρωσίας και του Ιράν.

Η Ουάσιγκτον έχει ασκήσει δημόσια πίεση στους συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ, να διακόψουν τις ενεργειακές σχέσεις τους με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Στη συνάντησή τους στο Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου, ο Ντόναλντ Τραμπ πίεσε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να διακόψει τις αγορές ρωσικής ενέργειας.

Η διαφοροποίηση του εφοδιασμού θα ενισχύσει επίσης την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και θα υποστηρίξει τις φιλοδοξίες της να γίνει περιφερειακός κόμβος φυσικού αερίου, σύμφωνα με το Reuters. Η Άγκυρα στοχεύει στην επανεξαγωγή του εισαγόμενου υγροποιημένου φυσικού αερίου και της δικής της παραγωγής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ενώ θα καταναλώνει το ρωσικό και το ιρανικό φυσικό αέριο στην εγχώρια αγορά, σύμφωνα με αναλυτές.

"Η Τουρκία έχει δηλώσει ότι θα εκμεταλλευτεί την (παγκόσμια) αφθονία υγροποιημένου φυσικού αερίου", δήλωσε ο Sohbet Karbuz, από τον Μεσογειακό Οργανισμό για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας, αλλά το μερίδιό της στην αγορά έχει μειωθεί από περισσότερο από 60% πριν από δύο δεκαετίες σε 37% το πρώτο εξάμηνο του 2025. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σταμάτησαν τις εισαγωγές μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.

Λήγουν οι συμβάσεις της Ρωσίας με την Τουρκία

Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις της Ρωσίας με την Τουρκία για την προμήθεια 22 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) ετησίως μέσω των αγωγών Blue Stream και TurkStream πλησιάζουν στη λήξη τους. Η σύμβαση του Ιράν για 10 bcm λήγει στα μέσα του επόμενου έτους, ενώ οι συμβάσεις του Αζερμπαϊτζάν, συνολικού όγκου 9,5 bcm, ισχύουν μέχρι το 2030 και το 2033.

Αν και η Τουρκία είναι πιθανό να παρατείνει ορισμένες από αυτές τις συμβάσεις, είναι πιθανό να επιδιώξει πιο ευέλικτους όρους και μικρότερους όγκους, προκειμένου να αυξήσει την ποικιλία των προμηθειών της, δήλωσε ο Karbuz.

Ταυτόχρονα, η Τουρκία επεκτείνει ραγδαία τις εναλλακτικές πηγές. Η κρατική TPAO αυξάνει την παραγωγή από τα τοπικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, ενώ κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες έχουν επεκτείνει τους τερματικούς σταθμούς εισαγωγής ΥΦΑ για να εισάγουν φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ και την Αλγερία.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Reuters, η εγχώρια παραγωγή και οι συμβολαιοποιημένες εισαγωγές ΥΦΑ αναμένεται να υπερβούν τα 26 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως από το 2028, από 15 δισ. κυβικά μέτρα φέτος.

Διπλασιάζονται οι εισαγωγές ΥΦΑ από τις ΗΠΑ

Αυτό θα καλύψει περισσότερο από το ήμισυ της ζήτησης φυσικού αερίου της Τουρκίας, που ανέρχεται σε περίπου 53 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, μειώνοντας το κενό για τις εισαγωγές μέσω αγωγών σε περίπου 26 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα - πολύ κάτω από τα 41 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα των τρεχουσών συμβολαιοποιημένων προμηθειών από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν συνολικά.

Για να υποστηρίξει αυτή την αλλαγή, η Τουρκία έχει υπογράψει μια σειρά συμφωνιών LNG με προμηθευτές των ΗΠΑ αξίας 43 δισ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας 20ετούς συμφωνίας με την Mercuria τον Σεπτέμβριο.

Η χώρα έχει δημιουργήσει ετήσια δυναμικότητα εισαγωγής LNG 58 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, αρκετή για να καλύψει το σύνολο της ζήτησης, σύμφωνα με το ενεργειακό χρηματιστήριο της Τουρκίας.

Παρά ταύτα, το ρωσικό φυσικό αέριο συνεχίζει να ρέει και το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι η συνεργασία με την Άγκυρα παραμένει ισχυρή.

Δεδομένου ότι η Τουρκία χρειάζεται λιγότερο ρωσικό φυσικό αέριο, η BOTAS θα μπορούσε, θεωρητικά, να σταματήσει τις εισαγωγές από τη Μόσχα σε δύο έως τρία χρόνια, δήλωσε ο Alexey Belogoryev του Ινστιτούτου Ενέργειας και Χρηματοοικονομικών με έδρα τη Μόσχα.

"Ωστόσο, αυτό δεν θα συμβεί, επειδή το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ανταγωνιστικό από πλευράς τιμής και δημιουργεί πλεόνασμα που η BOTAS μπορεί να χρησιμοποιήσει για να ασκήσει πίεση σε άλλους προμηθευτές", δήλωσε ο Belogoryev.

Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Alparslan Bayraktar, δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη τον Οκτώβριο ότι η Τουρκία πρέπει να προμηθεύεται φυσικό αέριο από όλους τους διαθέσιμους προμηθευτές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, του Ιράν και του Αζερμπαϊτζάν, αλλά σημείωσε ότι το αμερικανικό ΥΦΑ προσφέρει φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις.

Το υπουργείο Ενέργειας αρνήθηκε να σχολιάσει τις μελλοντικές συμφωνίες προμήθειας και τιμολόγησης. Η ρωσική εταιρεία Gazprom, που έχει το μονοπώλιο εξαγωγής φυσικού αερίου μέσω αγωγών, δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο.

Η Τουρκία θα μπορούσε να καταναλώνει ρωσικό και ιρανικό φυσικό αέριο στο εσωτερικό της, να εξάγει τη δική της παραγωγή και να επανεξάγει εισαγόμενο υγροποιημένο φυσικό αέριο μετά την απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας από την Ευρώπη έως το 2028, δήλωσε ο Karbuz.

Η τουρκική BOTAS έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες για την προμήθεια μικρών ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Ουγγαρία και τη Ρουμανία, στο πλαίσιο της προσπάθειάς της να καταστεί περιφερειακός κόμβος εμπορίας φυσικού αερίου.

Πέρα από το φυσικό αέριο, η Άγκυρα έχει στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. Η ρωσική Rosatom κατασκευάζει τον πρώτο πυρηνικό σταθμό της Τουρκίας, ενώ η Μόσχα είναι επίσης ο μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου και ντίζελ της χώρας.